اقتصاددان
در شرق نوشت: مسعود نیلی (یا نمایندهاش) بر سر وزارت اقتصاد با علی طیبنیا باید رقابت کند؟
١. مکتب فکری اقتصادی نیلی با طیبنیا تفاوت جدی دارد. نیلی را باید اقتصاددانی نئوکلاسیک دانست که به دولت کوچک باور دارد، اما با وجود این باور، سؤال بسیار جدی این است که چرا علاقهمند به حضور در دولت است. پارادوکسی عجیب! نیلی به اقتصاد آزاد همراه با آزادسازی و خصوصیسازی اعتقاد دارد که یکبار در قالب سیاستهای تعدیل اقتصادی در ایران اجرائی شده است.
٢. مکتب فکری طیبنیا به اقتصاد کینزی و نوکینزی نزدیک است. تکاندادن وزیر مستقر اقتصاد کار آسانی نیست. هرچند ایشان یکبار گفته بود که علاقه دارد به دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران برگردد و تدریس کند. البته، با وجود این فرض، کار رقیب بسیار آسان است. البته، کار ایشان برای گذار از مجلسی که کارت زرد از آن گرفته چندان هم آسان نیست.
٣. در دور اول ریاستجمهوری آقای روحانی، نیلی مشاور ارشد اقتصادی رئیسجمهور بود و عملا اختیار اجرائی نداشت. حداکثر کاری که در دوره ١٣٩٦-١٣٩٢ میتوانست بکند این بود که مشاوره بدهد یا لابی کند تا تصمیم موردنظرش اتخاذ شود، ولی عملا نمیتوانست مدیران موردنظرش را به کار بگیرد و از ظرفیت آنان استفاده کند. یکبار شنیدم که میگفت بانک مرکزی در یک موضوع، نظری خلاف ایشان داشته و به آن عمل کرده است و البته، این حسننیت وی را نشان میدهد. بنابراین، او باید یا وزیر اقتصاد باشد یا ... .
٤. نکته مهم درخصوص وزیر اقتصادبودن مسعود نیلی این است که منتقدان بسیار جدی دارد که در حمایت از روحانی در انتخابات بر این نکته تأکید کرده بودند که حمایتشان مشروط است؛ همان منتقدان سیاستهای تعدیل ساختاری که از قضا بر عدالت اجتماعی تأکید بسیاری دارند. آقای طیبنیا هماکنون با منتقداني جدی روبهرو است.
٥. مسعود نیلی اگر به هر دلیلی خودش گزینه وزارت اقتصاد نشود و بخواهد نمایندهای را معرفی کند، کار کمی پیچیده میشود، تا آنجا که اقتصاددانان پیرامون مسعود نیلی را میشناسیم، پیداکردن گزینه مناسب وزارت اقتصاد برایش آسان نخواهد بود. اقتصاددان جوانتری که حداقل یک دوره معاون وزیر بوده باشد، تقریبا وجود ندارد. مشکل احتمالی دیگر در مسیر مسعود نیلی، مجلس و مخالفت با اوست. همین امر گرفتن رأی اعتماد را برای وی دشوار میکند و اگر هم رأی بگیرد، اصطکاکش بالا خواهد بود.
٦. حالا سؤال مهم این است: آیا مسعود نیلی حاضر است با طیف دیگری از اقتصاددانان ائتلاف کند؟ این پرسش مهمی است که اگر مسعود نیلی پاسخی برایش نداشته باشد، باید قید وزارت اقتصاد را در صورت فرض بالا (عدم حضور خودش) بزند که این اصلا نمیتواند گزینه مناسبی برای وی باشد.
٧. از آقای روحانی و جهانگیری و نیلی انتظار میرود که بهترین فرد را برای وزارت اقتصاد انتخاب کنند؛ فردی که چند ویژگی کلیدی داشته باشد: یک؛ در انتخاب وی به موضوع مطالبه نسلی اقتصاددانان و اقتصادخواندهها و مدیران اقتصادی جوانتر توجه شود؛ دیدگاه و بینش اقتصادی توسعهگرا داشته باشد؛ سابقه اجرائی لازم از سطوح میانی تا عالی (مثلا معاونت وزیر) را داشته باشد؛ سلامت اخلاق و نفس و کار در کارنامه کاریاش باشد؛ امکان تعقیب مطالبات اقتصادی مردم را برای دولت فراهم کند؛ زمینه تعامل اقتصادی میان اقتصاددانان و اجماع بر سر رسیدن به راهحل را میسر کند. باور به این موارد اگر ایجاد شود، انتخاب وزیر اقتصاد کار دشواری نیست.