دکتر جمشید پژویان

کاهش قیمت مساله غیر قابل پیش‌بینی است و سال‌هاست در صحنه تقاضا شاهد عمده‌ترین تقاضا برای سوخت‌های فسیلی در بخش حمل ‌ونقل هستیم که به سمت اتومبیل‌های دوگانه و چندگانه‌سوز حرکت کردند. البته در این عرصه دوران مطالعات تحقیقاتی و تجربی نیز گذشته است و در واقع هم‌اکنون وارد مرحله تجاری‌سازی شده‌اند و در نمایشگاه‌هایی که طی سال‌های اخیر برگزار شد، این نوع ماشین‌ها را به بازار عرضه کردند که مورد استقبال هم قرار گرفتند.  پس نمی‌توان گفت که افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت‌ها خواهد شد. در سمت عرضه هم به هر حال پدیده­اویل شیل‌ها سال‌هاست که شناخته شده هستند،  اما از نظر صرفه اقتصادی قابلیت عرضه را نداشتند. به‌طوری که طی چند  سال که قیمت‌ها افزایش پیدا کرد، اینها توانستند به مرحله تولید برسند و هزینه بالای  تولید خود را تامین کنند و قابلیت رقابت را با نفت و بنزین نیز داشته باشند و این امر خود سبب افزایش در سمت عرضه است. البته در این بین کشورهایی مثل عربستان و روسیه با ظرفیت‌های 9 تا 10 میلیون بشکه در روز آمادگی این را دارند که این  ظرفیت‌ها را ارائه کنند. همگی اینها نشان می‌دهد که به این زودی شاهد افزایش در قیمت نفت نخواهیم بود. حال اینکه ممکن است قیمت نفت به 40 یا 30 دلار برسد، مساله تکنیکی است و نیاز به مطالعه دارد و نمی‌توان بر اساس تجزیه و تحلیل‌ها سخن گفت. چراکه تجزیه و تحلیل‌ها به ما می‌گوید، نباید انتظار افزایش قیمت نفت را داشته باشیم و برعکس باید انتظار کاهش قیمت را داشته باشیم.

البته همه اینها علائم خوبی نیست برای کشوری مثل کشور ما که متاسفانه متکی به درآمدهای نفتی است و طی این سال‌ها نتوانسته خود را  از این وابستگی نجات دهد و همچنان بودجه کشور وابسته به درآمدهای نفتی است. به نوعی می‌توان گفت که دولت شرایط را پیشگویی کرده بود و قیمت نفت را 72 دلار در بودجه در نظر گرفت، چراکه قیمت نفت طی ماه‌های  گذشته بیش از 70 دلار بود و همگی معتقد بودند که دولت قیمت بالایی برای نفت در بودجه 94 پیشنهاد نخواهد داد. اما نکته مهم این است که دولت روند کاهشی قیمت نفت را پیش‌بینی کرده و نفت را در قیمت پایین‌تر در لایحه بودجه قرار داده، اما بازار این قیمت را شکسته و قیمت را به سطح پایین‌تری از این مقدار  رسانده است که این خبر بدی است. قطعا با ادامه این شرایط، فشار بر درآمدهای دولت  برای بودجه بیشتر خواهد بود.

 البته ما را بیشتر تشویق می‌کند که به فکر درآمدهای جایگزین باشیم و نیازمند بازنگری جدی در کسب درآمدها هستیم. حتی شاید این بار مجبور باشیم نظام مالیاتی را اصلاح کنیم، هر چند این بازنگری چیزی نیست که به سرعت جواب دهد، اما از آنجایی که  چیزی حدود 8 درصد تولید ناخالص ملی، مالیات گرفته می‌شود؛  لذا این ظرفیت وجود دارد که بتوانیم درآمدهای مالیاتی را افزایش دهیم. از طرف دیگر کاری که دولت می‌تواند انجام دهد این است که سریع‌تر انضباط مالی را در دستور کار خود قرار دهد. 

منبع: آرمان