«سرمایه‌های نمادین»را به جاي نابودي،‌ اقتصادي كنيم

پول ریختن در معده اقتصاد اشتغال نمی‌سازد تار استاد شهناز و برج ميلاد سرمايه‌هاي اقتصادي است

در بحث اقتصاد کلان موضوع اصلي سرمایه همیشه مورد نقد و بررسی فعالان حوزه اقتصاد بوده و مخالفان و موافقان برتری سرمایه در اقتصاد صف‌آرایی تاریخی داشته‌اند. در این حوزه محسن رنانی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان که در طیف اقتصاددانان نهادگرا دسته‌بندی می‌شود در همایش تجلیل از پیشکسوتان معاصر مطبوعات استان اصفهان، به این موضوع پرداخته و از جامعه امروز (در قرن ٢١ ) و چهار پایه سرمایه اقتصادی، سرمایه انسانی، سرمایه اجتماعی و سرمایه نمادین یاد کرده است. در ادامه گزیده سخنرانی او در این رویداد را به روایت ایسنا می‌خوانید:

 هر توانایی و هر دارایی که بتوان در جامعه مدرن در نظر گرفت، ذیل چهار سرمایه قرار می‌گیرند. ٤٠٠‌سال طول کشید تا اقتصاددانان، جامعه‌شناسان و روانشناسان به کمک بیایند تا این چهار سرمایه را تبیین کنند. قبل از قرن ١٦ میلادی تنها کشوری را ثروتمند می‌دانستند که سرمایه اقتصادی مانند طلا، نقره و... جذب کند، اما در قرن هفدهم انواع دیگری از سرمایه‌ها مانند زمین و نیروی انسانی مطرح شد و در همه این موارد سرمایه‌های اقتصادی به شکل پول و طلا بودند.

سرمایه انسانی، نیروی انسانی به همراه تخصص است و در قرن بیستم سرمایه انسانی معرفی شد. سرمایه‌های اجتماعی مجموعه‌ای از داشته‌ها مانند رفاقت‌ها، نقدپذیری، پذیرش تقسیم کار و... هستند که وقتی از هم جدا شوند، نابود خواهند شد. اقتصاد بدون سرمایه اجتماعی یک اقتصاد افسرده و بی‌انگیزه است. بعدها اقتصاددانان نتیجه‌گیری کردند که کشورهایی که نفت، زمین و سرمایه دارند، اما سرمایه اجتماعی ندارند، نمی‌توانند رشد پیدا کنند.

نبود سرمایه‌های اجتماعی از معضلات و مشکلات کشور است و روی سایر سرمایه‌ها تأثیر منفی گذاشته است. در چند‌ سال گذشته‌ هزار‌ میلیارد دلار در معده اقتصاد کشور ریخته شد، اما آمار اشتغال افزایش چندانی نداشت. در ‌سال ١٣٨٤، تعداد مشاغل ٢٠‌میلیون و ٥٠‌هزار شغل بود که این تعداد هم‌اکنون به ٢٠‌میلیون و ٥٠٠‌هزار شغل رسیده است.

در بحث سرمایه‌های نمادین هم باید گفت که هرگاه یکی از سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی و انسانی به مرز شهرت برسد و همراه با عزت و افتخار باشد، به آن سرمایه نمادین می‌گویند. به‌عنوان نمونه ساختمانی مانند برج میلاد یک سرمایه‌گذاری اقتصادی است، اما هنوز به سرمایه نمادین تبدیل نشده است از طرفی سی‌وسه پل که نخست یک سرمایه اقتصادی بوده اکنون به سرمایه نمادین تبدیل شده است.  باید توجه داشت که ارزش سرمایه نمادین بسیار بیش از سرمایه‌های اقتصادی است؛ زمانی که سرمایه‌ها به سرمایه نمادین تبدیل شوند، ارزش آنها چندین برابر خواهد شد.  مراسم عاشورا و مراسم نوروز می‌توانند به سرمایه‌های نمادین تبدیل شوند و جذب سرمایه کنند. ارزش سرمایه‌های نمادین در این است که می‌توانند سرمایه‌های دیگر را نیز جذب کنند و باعث توسعه فرهنگی و اقتصادی شوند.  این آموزش‌ها باید از مدارس آغاز شود؛ از طرفی اجازه دیده شدن و نمادین شدن به افراد داده نمي‌شود، به‌عنوان نمونه تار استاد جلیل شهناز نشان داده نمی‌شود و از سوی دیگر جامعه و مردم سرمایه‌های نمادین را می‌کوبند، پیامک جوک می‌سازند، مسخره می‌کنند.  برای جذب سرمایه و توسعه باید سرمایه‌های نمادین تولید کرد، جامعه‌ای که بتواند تولید و انباشت سرمایه نمادین داشته باشد، می‌تواند توسعه پیدا کند.  باید توجه داشت که در شرایط ثبات جامعه، سرمایه‌های نمادین موجب جذب سرمایه‌ها می‌شود و در شرایط بحرانی آرامش و ثبات را برای جامعه به ارمغان می‌آورد. دلیل به‌هم‌ریختگی اوضاع سوریه، نبود سرمایه نمادین است که با مردم صحبت کند و مردم هم با او همراه باشند.  یکی از مشکلات آینده کشور نبود همین سرمایه‌های نمادین است زیرا نفت رو به اتمام است و فرصت برای سرمایه‌گذاری در حوزه نفت وجود ندارد. باید به بازسازی فضای سیاسی و اجتماعی جامعه پرداخته شود و باید در تمام سطوح محلی، شهری، استانی، ملی سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی و انسانی را به سرما‌یه‌های نمادین تبدیل کرد.

باید همه بدانیم که هر کسی بتواند جلب توجه کند می‌تواند سرمایه نمادین باشد، اصلی‌ترین رسانه برای تولید سرمایه نمادین، صداوسیما است که آن هم به جز برخی شخصیت‌های سیاسی و مذهبی اجازه نمادین‌شدن کسی را نمی‌دهد.

این درحالی است که تولید سرمایه‌های نمادین بسیار کم‌هزینه است. نقش توسعه‌ای را که باید صداوسیما انجام می‌داد و نداد باید توسط مطبوعات جبران شود. مطبوعات خود نیز می‌تواند به صورت بالقوه سرمایه نمادین محسوب شود و کارخانه تولید سرمایه‌های نمادین به صورت بالفعل باشند.

منبع: شهروند