دولت در ماه هاي اخير سياست فعال ديپلماسي خارجي را درپيش گرفت كه منجر به بهبود روابط با كشورهاي همسايه بالاخص عربستان و امارات شد و تالش داشت تا روابط ديپلماسي با مصر را هم ايجاد كند كه با موانعي روبرو شد و سعي داشت تا همكاري هاي اقتصادي خود را در پيمان هاي شانگهاي و بريكس گسترش دهد كه مجموع اين فعاليت ها باعث شد تا حدود زيادي انتظارات تورمي كاهش پيدا كند.
او ادامه داد: با فروكش كردن انتظارات تورمي، هر چند ميزان تورم افت كرد اما ركود در بازارهاي مختلف به وجود آمد و حتي شاهد ركود در بازار دارايي ها هم بوديم كه مهم ترين آن در بخش مسكن است. شقاقي شهري با بيان اينكه در حال حاضر در آرامش قبل از توفان به سر ميبريم، تصريح كرد: براي ماه هاي آينده و براي سال هاي بعدي شرايط خاصي پيش رو داريم و بايد در نظر داشت كه انتخابات در آمريكا در حال آغاز است و انتخابات درون حزبي و بين حزبي آمريكا مي تواند در انتظارات تورمي كشور ما هم اثرگذار باشد به خصوص اگر نمايندگان تندرو در حزب جمهوري خواه انتخاب شوند اين امر ميتواند بر روي انتظارات تورمي در ايران مجددا اثرگذار باشد. او ادامه داد: در صورتي كه جمهوري خواهان در انتخابات پيروز شوند اين موضوع ميتواند سياست هاي تحميلي سخت گيرانه اي را بر كشور وارد كند و از اين منظر هم در آرامش قبل از توفان به سر ميبريم و بايد اين موضوع را هم در نظر گرفت كه اقتصاد ايران فعال در شرايط انتظاري به سر مي برد كه اين شرايط هم به اين دليل ايجاد شده كه همه در انتظار سرنوشت بحث هاي مربوط به برجام، مذاكرات سياسي و انتخابات امريكا هستند.

اين اقتصاددان گفت: البته در حال حاضر دموكرات ها بر كار هستند و به دليل سرگرمي آنها در بحث مربوط به جنگ اوكراين و روسيه موتور تحريم ها هم در حوزه برجام تا حدودي فروكش كرده و دست به عصا هم راه ميروند اين در حالي است كه موضوع جنگ اوكراين و روسيه تمام شود تحريم ها شدت خواهد گرفت و زماني كه جمهوري خواهان بر سر كار بيايند شرايط ايران باز هم بدتر خواهد شد. اين كارشناس اقتصادي خاطرنشان كرد: موضوع بعدي اينكه ما در بخش رشد پايه پولي با افزايش قابل توجهي روبرو هستيم كه آن هم به دليل اضافه برداشت بيرويه بانك ها از بانك مركزي بوده كه اثرات رشد پايه پولي ميتواند براي ماه هاي آينده بر روي رشد نقدينگي اثرگذار باشد.

او افزود: موضوع بعدي اينكه موتورهاي رشد نقدينگي ما همچنان امكان شعله ور شدن دارند كه يكي از موتورهاي رشد نقدينگي در ايران، صندوق هاي بازنشستگي است كه اگر اصلاحات اين بخش آغاز نشود براي سال هاي آينده به شدت ميتواند موتور رشد نقدينگي را روشن كند و در كنار آن هزينه هايي كه دولت آغاز كرده مانند يارانه هايي كه در قالب كوپن هاي الكترونيك و سبد كالابرگ مطرح شده بودفشار مضاعفي بر بانك ها وارد كند كه در كنار آن ارايه تسهيلات به بخش مسكن است كه ميتواند مجددا رشد نقدينگي را در پي داشته باشد.

شقاقي شهري تصريح كرد: امروز كشور با ابرچالش هايي مثل بحران هاي كمبودآب، فرونشست زمين، فرسودگي زيرساخت ها و وضعيت مالي صندوق هاي بازنشستگي و ديگر ناترازي هاي اقتصاد كلان روبرو است كه همه اين ها قابليت روشن كردن رشد پايه پولي و رشد نقدينگي را دارد كه هر كدام از اين ابرچالش ها اين ظرفيت را دارد تا موتور رشد نقدينگي را شعله ور كند.

اين اقتصاددان در ادامه گفت: صندوق هاي بازنشستگي از سال هاي آينده كسري بودجه شديدي را بر دولت تحميل خواهند كرد و اين كسري بودجه مجددا بر منابع بانك ها و بانك مركزي فشار سنگيني را وارد خواهد كرد و دوباره مي تواند منجر به رشد نقدينگي با اعداد بسيار بالايي شود. شقاقي شهري با بيان اينكه همه مردم در شرايط انتظار به سر مي برند، تصريح كرد: همين مساله هم موجب شده كه ركود در كشور گسترده شود البته بانك مركزي هم سياست هاي انقباضي را در پيش گرفته و تا حدودي سختگيري هايي را براي كنترل رشد نقدينگي در نظر گرفته است كه بر ركود بيشتر بازارها اثرگذار بوده و در مجموع مسائل پيش رو يك نگاه عميقي را مي طلبد.

او ادامه داد: نمي توان با كاهش اندك رشد نقدينگي و يا كاهش اندك ميزان تورم خوشحال شد، چرا كه براي سال هاي پيش رو با ابرچالش هاي بسيار زيادي مواجه هستيم كه ميتواند فشار سنگيني بر رشد پايه پولي و نقدينگي داشته باشد و ناترازي هاي اقتصادي عميقي را رقم بزند. شقاقي شهري با اشاره به ناترازي انرژي در كشورگفت: اين ناترازي در آينده به گونه اي است كه دولت ناچار مي شود نسبت به اصلاح قيمت حامل هاي انرژي تصميم گيري كند، چرا كه هر افزايش قيمتي در بخش حامل هاي انرژي ميتواند منجر به تورم شود و يا ناترازي در بخش صندوق هاي بازنشستگي و در هزينه هاي زيرساختي كشور هر كدام فشار سنگيني را بر بانك مركزي و نظام بانكي وارد خواهد كرد.

اين كارشناس اقتصادي افزود: اقتصاد ايران يك اقتصاد بانك محور است و اين ناترازي ها در كل اقتصاد وجود دارد و دولت هم هر زمان با ناترازي در اقتصاد مواجه مي شود اولين محلي كه براي تامين منابع مالي بر روي آن دست ميگذارد بانك ها و منابع بانكي است و نگراني هم كه وجود دارد اين است كه ما هنوز يك تصوير عميق و دقيقي از آينده نداريم. او خاطرنشان كرد: متاسفانه شرايط به گونه اي است كه يك مورد از اين بحرانها مثلا مشكلات صندوق هاي بازنشستگي ميتواند منجر به تورم هاي بالا در كشور شود و به يك كسري بودجه سهمگيني در دولت منجر شود و موتور رشد پايه پولي را روشن كند و يا در بخش زيرساختي كشور هرگونه بازسازي نيازمند منابع مالي است و نگراني كه وجود دارد اين است كه دولت براي بازسازي اين زيرساخت ها دست به منابع بانك ها بزند. اين اقتصاددان گفت: حامل هاي انرژي در ايران نسبت به ساير كشورها بسيار ارزان است و ميبينيم كه قيمت يك بطري كوچك آب معدني بيش از 5 هزار تومان شده اين در حالي است كه قيمت يك ليتر بنزين 3 هزار تومان است و اين ارزان بودن حامل هاي انرژي منجر به تشديد شدن ناترازي هاي انرژي شده است و دولت چاره اي جز اصلاح قيمت حامل هاي انرژي در سال هاي آينده ندارد كه اين امر ميتواند منجر به شوك تورمي در كشور شود.

شقاقي شهري تصريح كرد: توصيه بنده به دولت و بانك مركزي اين است كه يك تصوير حداقل 5 ساله از وضعيت ابرچالش هاي اقتصاد ايران ارايه كند و منابع مالي لازم براي مواجهه با اين ابرچالش ها را ارايه دهد. او افزود: در زمان همه گيري ويروس كرونا بيش از اينكه فشارها بر وزارت بهداشت وارد شود فشارها بر بانك مركزي وارد شد چرا كه رييس وقت بانك مركزي بايد براي تعطيلي كسب و كارها منابع مالي تزريق ميكرد كه آن زمان عبدالناصر همتي ناچار شد تا سياست انبساطي را در پيش گيرد و با كاهش نرخ ذخيره قانوني منابعي را آزاد كند تا به كسب و كارهاي كرونازده وام بدهد.

اين كارشناس اقتصادي ادامه داد: مسوولان در بانك مركزي احساس ميكنند كه تنها مسوول سياست هاي پولي هستند و نمي دانند كه هر ناترازي در اقتصاد ايران نيازمند منابع مالي است و اولين بخشي هم كه دولت به آن ورود ميكند بانك مركزي و نظام بانكي است كه ميتواند منجر به رشد پايه پولي شود. او افزود: نگاه بانك مركزي نبايد تنها معطوف به سياست هاي پولي و بانكي باشد و بايد نگاهش به ناترازي هاي كل اقتصاد هم باشد در غير اين صورت آينده از حيث رشد پايه پولي و رشد نقدينگي خواهد بود. شقاقي شهري گفت: تصويري كه بانك مركزي براي خود ايجاد كرده براي دو تا سه ماه آينده است در حالي كه اگر قرار است مسائل اقتصادي حل شود بايد تصوير پيش رو بلندمدت تر شود و براي سال آينده و يا 5 سال آينده تصويري روشن پيش رو داشته باشيم در غير اين صورت در سال های آينده دولت ها مجبور به اصلاح قيمت انرژي و يا اصلاح در صندوق هاي بازنشستگي خواهند شد كه همه اين ها نيازمند منابع زيادي است كه بايد بانك مركزي آن را تامين كند.

منبع:روزنامه اعتماد