یک اقتصاددان اظهار کرد: واردات و صادرات یک رویه دوطرفه است و ما باید بپذیریم که برای تامین بسیاری از کالاها، مواداولیه و ماشین‌آلات باید با دنیا تعامل برقرار کنیم.

روند کاهشی نرخ ارز مدتی است که به سرعت گرفته و بازار ارز برخلاف بسیاری از بازارهای مالی کشور، یک آرامش نسبی را پشت سر می‌گذارد. از سوی دیگر، طرفین برجام چراغ‌های سبز خود را به یکدیگر نشان می‌دهند تا بار دیگر با ایران وارد مذاکره شوند که مهم‌ترین آنها ایالات متحده است که گویی می‌خواهد به تعهداتی که شیطان بزرگ زیر پا گذاشته بود، بازگردد. امری که بر بهبود شرایط اقتصادی ما در عرصه بین‌المللی تاثیر فراوانی خواهد گذاشت و در صورت رفع تحریم‌ها که خواسته اصلی دولت ایران است، دریچه‌های مبادله مالی به روی ایران گشوده خواهد شد.

اما تاثیر اقتصاد بین‌الملل بر اقتصاد داخلی تا چه حد است؟ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که در جهان امروز بدون درک اقتصاد جهانی نمی‌توان زندگی کرد و هر کشوری باید جایگاه خود را در این بازار جهانی پیدا کند. در کشور ما نیز اهمیتی که نرخ ارز در افکار عمومی پیدا کرده است شاید ناشی از همین باشد که ما تافته جدابافته نیستیم و برای بهبود اوضاع اقتصادی و حرکت به سمت رشد و توسعه باید نسبت خود را با اقتصادهای دیگر، معاهدات پولی و مالی و مزیت‌های نسبی خود و دیگران مشخص کنیم.

احمد مجتهد، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در این باره گفت: نیاز به ارز برای واردات کالاهای اساسی، مواد غذایی، مواد اولیه و حتی خرید ماشین‌آلات از دیگر کشورهای جهان امری طبیعی است و همین اقتصاد کشورها را به هم گره می‌زند که از طریق ارز با یکدیگر مبادلات تجاری برقرار کنند.

وی افزود: اما مسئله مهم این است که ما باید در حین اینکه با تغییرات دنیا جلو برویم باید بدانیم که نسبت خود را با دلار مشخص کنیم. البته ما شاید به نسبت کشورهای دیگر آن‌قدری هم که برجسته شده به دلار وابسته نباشیم چون همین الان برخی کشورها مثل انگلستان تا ۸۰ درصد کالاهای خود را از طریق واردات و صادرات تامین می‌کنند و این طبیعی است. چرا که واردات و صادرات و به عبارتی اقتصاد بین‌المللی بخش بزرگ از اقتصاد این کشورها است و تخصیص منابع بر اساس همین اصل صورت می گیرد.

این کارشناس اقتصادی موضوع وارادات را نشان از عدم توانایی کشورها در تولید ندانست و خاطرنشان کرد: در اغلب موارد، اقتصادها به دنبال آن هستند که ببینید بین کالایی که تولید می‌کنند با کالایی که وارد می‌کنند از نظر مواردی مثل تامین مواد اولیه، قیمت و کیفیت کدام یک به صرفه‌تر است.

وی یادآور شد: به همین دلیل، کشوری مثل ایران شاید واردکننده تعدادی از کالاها باشد اما در تولید و صادرات بسیاری  از کالاها نیز نه تنها دست برتر را دارد بلکه حتی دارای صادرات انحصاری است که از این دست می‌توان به زعفران، زیره، خرما و فرش و سایر صادرات غیر نفتی ما اشاره کرد.

مجتهد با اشاره به ضرورت افزایش تعامل با اقتصادهای دیگر تصریح کرد: مثلا به دلیل شرایط آب و هوایی و یا محیطی ما در برخی موارد نسبت به دیگر کشورها برتری داریم و ممکن است دیگر کشورها نیز در مورد موارد دیگری نسبت به ما برتری داشته باشند. برای مثال، برخی کشورها مثل آرژانتین در مورد گندم هزینه تولیدشان نسبت به اقلیم ما، کمتر است و در نتیجه می‌توانند مقدار بیشتری گندم را تولید و به کشورهایی مثل ما صادر کنند.

این اقتصاددان اضافه کرد: بهتر است ما صادراتمان در زمینه‌هایی باشد که نسبت به دیگران دارای برتری هستیم. برای مثال، در پتروشیمی ما دارای برتری هستیم چرا که منابع نفت و گاز داریم و کشوری که به این مقدار نفت و گاز دسترسی دارد، اگر روی تولید فرآورده‌های پتروشیمی تمرکز کند، می‌تواند با هزینه کمتر صادرات بیشتری داشته باشد.

مجتهد با بیان اینکه وارادت و صادرات یک روند دو طرفه است، اظهار کرد: ما صادر می‌کنیم که بتوانیم وارد کنیم و اگر صادرات نداشته باشیم، واردات هم نخواهیم داشت. همین اهمیت قیمت ارز در اقتصاد را بالا می‌برد؛ چون در مبادلات بین‌المللی چیزی که بسیار مهم است برابری قدرت خرید است.

وی با اشاره به اینکه ما در این سال‌ها خروج سرمایه زیادی از کشور داشته‌ایم و منابع محدود ارزی را به مرور از دست داده‌ایم، ادامه داد: ورود و خروج سرمایه تاثیر زیادی بر اقتصاد یک کشور می‌گذارد که در این سال‌ها متاسفانه به دلیل شرایط تحریم خارجی و مشکلات داخلی، ورود سرمایه به کشور کم و خروج آن از کشور زیاد بوده است.

به بیان این استاد دانشگاه، فروش نفت یکی دیگر از دلایل متصل کننده اقتصاد داخلی به اقتصاد جهانی است چرا که با افزایش یا کاهش قیمت نفت در جهان، منابع ارزی ما نیز در داخل دچار نوسان می‌شود و این وظیفه دولت‌هاست که یک مدیریت پایدار در زمینه صندوق توسعه ملی داشته باشند.

وی افزود: در برخی سال‌ها فروش نفت خوب و در برخی سال‌ها بد بوده است. دولت‌ها وقتی با درآمد زیاد مواجه می‌شوند تصمیم می‌گیرند که شروع به خرج کردن کنند که برای مدیریت این امر، صندوق توسعه ملی ایجاد شده، اما متاسفانه به جای اینکه منابع این صندوق افزوده شود، به دلیل شرایط تحریم، در معرض کاهش قرار گرفته است.

مجتهد در پایان گفت: به طور خلاصه، عواملی بسیاری باعث ایجاد تورم در داخل می‌شود که یکی از آن هم همین بحث استفاده از ذخایر انرژی است که در سطح جهان با توجه به بحث عرضه و تقاضا، قیمت آن بالا و پایین می‌شود و ما را هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد، پس درک ما از اقتصاد جهانی و مدیریت نحوه تعامل با آن بر بهبود شرایط اقتصاد داخلی تاثیرگذار است.

ایبِنا