یک اقتصاددان تحریم‌ها، عدم حضور شرکت‌های خارجی در کشور و رانت و فساد را از عوامل موثر بر جایگاه نازل اقتصاد ایران در بین کشورهای جهان به لحاظ رقابت‌پذیری توصیف کرد.
مجمع جهانی اقتصاد برای چهلمین سال متوالی، شاخص رقابت‌پذیری اقتصادی کشورهای جهان از نظر معیارهایی چون سرمایه انسانی، مهارت کارکنان، انعطاف‌پذیری، میزان باز بودن اقتصاد و نوآوری را منتشر کرد. در این رده‌بندی ۱۴۰ کشور جهان بر حسب ۹۸ شاخص در ۱۲ دسته، رده‌بندی شده‌اند.
در آمارهای جدید مجمع جهانی اقتصاد شاخص رقابت پذیری عددی بین صفر تا ۱۰۰ است که در آن صفر به معنای کمترین میزان رقابت‌پذیری و ۱۰۰ به معنای بیشترین میزان رقابت‌پذیری است.
مجمع جهانی اقتصاد، ایران را از نظر شاخص رقابت‌پذیری اقتصادی با یک رتبه کاهش در رده هشتاد و نهم جهان قرار داد.
هر چند که امتیاز ایران در مقایسه با سال گذشته ۰.۴ درصد بیشتر شده و به ۵۴.۹ رسیده است، اما ایران در مقایسه با رتبه سال گذشته خود، با یک رتبه کاهش، بالاتر از کشورهایی چون مصر، تاجیکستان و پاکستان و پایین‌تر از کشورهای اکراین، اکوادور و تونس در رده هشتاد و نهم قرار گرفته است.
شاخص‌های رقابت‌پذیری تغییر کرده است
در این زمینه قدرت‌اله امام وردی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد - با اشاره جدیدترین آمارهای منتشر شده از شاخص رقابت‌پذیری در اقتصاد اظهار کرد: مجمع جهانی اقتصاد هر ساله با توجه به برخی متغیرها آمارهایی را ارائه می‌دهد که مجموعاً جایگاه کشورها به لحاظ شاخص رقابت‌پذیری را نشان می‌دهد. بر اساس شیوه‌های سابق مورد استفاده در این شاخص هرچقدر کشورها به عدد یک نزدیک‌تر بودند از وضعیت بهتری برخوردار بودند و هرچقدر هم که به عدد هفت نزدیک‌تر باشند اوضاع بدتری را نشان می‌داد.
او با بیان اینکه مجمع جهانی اقتصاد در ارائه جدیدترین آمارهای خود روی بحث بهره‌وری تاکید بیشتری داشته است، ادامه داد: در این راستا این مجمع از ۱۲ رکن اصلی در دسته‌بندی خود استفاده می‌کند که در مرحله اول و برای کشورهایی که بر منابع طبیعی تکیه دارند از متغیرهای نهادها، زیرساخت‌ها، بهداشت و آموزش و فضای اقتصادی استفاده می‌شود.
امام‌وردی در ادامه به شاخص‌های مورد استفاده برای مرحله دوم و سوم هم اشاره کرد و گفت: در مرحله دوم که برای کشورهای اصطلاحاً کارایی محور است از متغیرهای آموزش عالی، کارایی بازار کالا، کارایی بازار کار و اندازه بازار استفاده خواهد شد. در مرحله سوم هم نیز از متغیرهایی مانند عوامل نوآوری و فضای کسب‌وکار استفاده خواهد شد.
اطلاعات را از شرکت‌های خصوصی جمع می‌کنند
این اقتصاددان درباره نحوه جمع‌آوری داده‌های مربوط به شاخص رقابت‌پذیری نیز اظهار کرد: این اطلاعات عمدتاً از شرکت‌های بخش خصوصی جمع‌آوری می‌شود به این صورت که به آنها پرسشنامه‌هایی داده می‌شود و از این طریق اطلاعات مربوطه را از کارکنان شرکت‌ها جمع می‌کنند.
امام‌وردی در ادامه به برخی از علل جایگاه ضعیف ایران در این شاخص نیز اشاره کرد و گفت: در ایران به واسطه تحریم‌ها و عدم حضور شرکت‌های خارجی و عدم حضور شرکت‌های ایرانی در خارجی از کشور این شاخص وضعیت خوبی ندارد. البته باید به این‌ها مساله فساد و رانت را هم اضافه کرد که می‌تواند مانع از ایجاد یک فضای رقابتی در اقتصاد کشور شود.
مجمع جهانی اقتصاد اعلام کرده است که رقابت‌پذیری تنها مرتبط با سطوح درآمدی بالاتر نیست بلکه بیشتر مرتبط با پیامدهای اقتصادی آن مثل میزان رضایت از زندگی است. یکی از یافته‌های کلیدی این گزارش این است که همه کشورها می‌توانند در زمینه‌هایی که در آن مزیت دارند، عملکرد خود را بهبود دهند و رقابت‌پذیری خود را بالاتر ببرند.
ایسنا