وحید محمودی.

 اقتصاددان

اقتصاد ما به‌واسطه تحریم نحیف شده، مانند فرد بیماری که مدت مدیدی با محرومیت خوراکی و دارویی مواجه بوده است، بنابراین نمی‌تواند پذیرای یک تزریق شدید باشد؛ زیرا دچار بحران و تنش می‌شود. درست است که با آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده دسترسی ما به منابع تسهیل می‌شود، اما به همان میزان این منابع می‌تواند آثار تخریبی داشته باشد. ظرف دو سال گذشته دولت یازدهم تلاش زیادی کرد پایه پولی، نقدینگی و تورم را مهار و مدیریت کند، پس ورود یکباره این منابع به کشور می‌تواند خطر بیماری هلندی را برای اقتصاد کشور به ‌همراه داشته باشد. بهتر است بخشی از این منابع در خارج از کشور سرمایه‌گذاری شود. اقتصاد ایران هم‌اینک نیاز شدیدی به این‌گونه منابع دارد که اگرچه در نگاه اول معقولانه است که تبدیل به ریال و در داخل کشور هزینه شود، اما چنین روشی به‌شدت برای اقتصاد ایران عوارض منفی به‌دنبال دارد؛ پس قاعدتا بهتر است که از ورود ناگهانی این منابع به خاک ایران اجتناب شود و این منابع را با عنوان ظرفیت‌های خارجی به‌کار بگیریم. می‌توان بخشی از این منابع را در بازار سهام کشورهای خارجی به کار گرفت که این دارایی متعلق به دولت و مردم ایران باشد. بخشی دیگری از منابع می‌تواند به تناسب ظرفیت‌سازی‌های داخلی به‌تدریج وارد کشور شود.

تأکید بر ورود تدریجی منابع به کشور مشابه جریان افزایش قیمت حامل‌های انرژی است. همان‌طور که افزایش قیمت حامل‌های انرژی به‌صورت یکباره آثار تورمی زیادی به‌جا می‌گذارد، ورود یکباره این منابع در چنین شرایطی به کشور نیز اقتصاد را دچار بیماری هلندی می‌کند. اساسا ماهیت کشورهای نفتی حوزه خلیج ‌فارس به این صورت است که بخشی از منابع خود را در بیرون از سرزمین خود سرمایه‌گذاری می‌کنند و سود می‌گیرند. هم‌اینک آنچه از اهمیت بسیاری برخوردار است آن است که این عطش ناشی از آزادشدن منابع را به‌درستی مدیریت کنیم تا عوارض منفی نداشته باشد. خرید اوراق قرضه و متنوع از بازارهای اروپایی و معتبر می‌تواند از دیگر پیشنهادها برای مصرف پول‌های بلوکه‌شده باشد. حتی می‌توان بخشی از منابع را با خرید تکنولوژی و تجهیزات براساس ظرفیت‌سنجی موجود مصرف کرد که برنامه‌ریزی شده، وارد کشور شود. به هر ترتیب نباید نگاه سیل‌آسا در ورود این منابع به کشور داشته باشیم، می‌توان بخشی از این منابع را سرمایه‌گذاری کرد و بخشی از آن را به‌صورت تدریجی وارد کشور کرد تا اقتصاد ایران ظرفیت جذب این منابع را داشته باشد. به‌دلایلی ظرفیت‌های زیرساختی کشور آمادگی پذیرش این منابع را ندارد و بهترین راهکار این است که با برنامه این منابع را به‌صورت هدایت‌شده وارد حوزه‌هایی کنیم که آثار مثبت به بار می‌آورد. برخی منابع نفتی را به نغمت تشبیه می‌کنند، درحالی‌که منابع نفتی اگر به درستی مدیریت شود نعمت خواهد بود؛ پس همه‌چیز زیر سرِ ضعف مدیریتی ماست، نه ماهیت منابع نفتی.

منبع: شرق