تبیین «فقدان همدلی در اقتصاد مقاومتی» در گفت‌وگوی دکتر محمد خوش‌چهره با تسنیم

یک اقتصاددان گفت: بزرگترین جفا این است که برخی در همان ابتدای بیانات رهبری شروع به تعریف و تمجید کنند و تشریفاتی با آن برخورد کنند در حالی که درک درستی از مفاهیم موضوعات بیان‌شده ندارند و این یعنی همدلی در اقتصاد مقاومتی نیست.

محمد خوش‌چهره در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه از نظر واژه‌شناسی همدلی و همزبانی را می‌توان از جنبه‌های مختلف بررسی کرد، گفت: اکثر افراد در اولین برداشت از "هم‌زبانی" و "همدلی" مفاهیم ادبی آن را برداشت می‌کنند. همزبانی یعنی اینکه از نظر لفظ مشترک باشد، در این بستر مسائل کلامی بین علما، فقها و نخبگان علمی شباهت‌هایی وجود دارد که مفهوم آن می‌تواند متفاوت از درک مشترک لفظی باشد. اشتراک مفهومی و معنایی به عقل، تدبیر و احساس برمی‌گردد.

او با تأکید بر اینکه مفهوم واژه مهم‌تر از شکل لفظی آن است، گفت: امام خمینی(ره) نیز بر این نکته تأکید داشت؛ به‌گونه‌ای که ایشان معتقد بودند، صلحی را که انبیا، صلحا و نیکان خواهان آن هستند با صلحی که آمریکا می‌گوید متفاوت است؛ در واقع هر زمان که آمریکا خواهان صلح در جایی شود به‌دنبال آن تجاوز و جنگ و کشتار هم خواهد آمد.

این اقتصاددان گفت: این که امسال به نام همدلی و همزبانی ملت و دولت نام‌گذاری شده است به این معناست که دولت مطالبات و نیازهای مردم را به‌درستی درک کند. در همین راستا نیز مردم مشکلات دولت را در اجرای این مطالبات درک کنند. همدلی و هم‌زبانی دولت با مردم مربوط می‌شود به تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای رفع نیازهای مردم که بخشی از آن آرمانی و ارزشی و بخشی دیگر اقتصادی است؛ به‌طور مثال می‌توان به توجه بیش از حد به تاریخ مربوط به پادشاهانی چون کورش در دولت قبل اشاره کرد، در حالی که دغدغه اصلی مردم معاش بود. این نشان می‌داد که همدلی میان دولت و مردم وجود نداشت. اکنون هم می‌شود مثال‌های متعددی برای این موضوع عنوان کرد، به‌طور مثال اکنون دغدغه مردم رونق تولید ملی و اشتغال، کاهش فقر، حفظ عزت و آرمان‌هاست.

خوش‌چهره با تذکر اینکه باید سعی شود لفظ اقتصاد مقاومتی را به درک مفهومی تبدیل کرد، گفت: این درک باید ایجاد همدلی کند به‌طوری‌که افراد اهمیت موضوع را بپذیرند؛ چرا که اقتصاد مقاومتی ضرورت استراتژیک کشور است. منشأ بسیاری از اختلافات، کاستی‌ها و انحرافات از عدم همدلی ــ عدم درک صحیح از مفهوم ــ است.

او ادامه داد: اولین مشکل فراروی سیاست‌های اقتصادی مقاومتی این است که بسیاری به لفظ قبول دارند اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد با آن درکی که در بیانات مقام معظم رهبری وجود دارد و باید در دولت جاری بشود فاصله زیادی است؛ یکی از جنبه‌های آن خام‌فروشی نفت و وابستگی به آن است. از نظر بنده نفت، رأس کلّ خطیئه است؛ چرا که کشور به یک ماده متغیر و برون‌زا وابسته شده است. در شرایط تخاصم جهانی و تضاد ماهوی نظام سلطه با نظام جمهوری اسلامی ایران ــ که ریشه آن در تضاد منافع است ــ کشورهای سلطه‌گری مانند آمریکا و انگلیس سعی خواهند کرد تا منافعی را که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از دست داده‌اند به دست آورند.

وی گفت: یکی دیگر از دلایل تخاصم نظام سلطه با ایران تضاد ایدئولوژیک است. آمریکا با اسلام ناب محمدی(ص) تضاد جدی دارد و این تضاد را در عمل نشان داده است؛ آخرین ترفند شیطانی هم بنای اسلام انحرافی با ایجاد داعش است. بنابراین این تضاد میان انقلاب ایران و نظام سلطه نیازمند یک درک مفهومی است؛ اگرچه کشور به برخی از مناسبات با کشورها نیاز دارد اما در مقابل دنیا نیز به ایران به‌دلیل منابع گسترده‌ و موقعیت‌ ژئواکونومیک و ژئوپولیتیک نیاز دارد. این درحالیست که علی‌رغم نیاز آنها، فضای رفتاری نظام سلطه با ایران رفتاری متخاصمانه است؛ به‌طوری که امام خامنه‌ای اعلام کرده‌اند که ما در فضای جنگ با نظام سلطه هستیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: مفهوم همدلی به‌معنای درک این موضوع است؛ اگر برخی بگویند نه؛ شرایطی که توصیف شد وجود ندارد و تنها مشکلات ساده‌ای وجود دارد که با مذاکره برطرف می‌شود و آنها آدمهای خوبی هستند، نشان می‌دهد که درک درستی از همدلی در این زمینه وجود ندارد؛ در واقع همدلی یعنی اشتراک در واقعیات و درک صحیح از واقعیت. اگر این همدلی وجود نداشته باشد خود را به‌صورت تنازع‌ و مقابله نشان می‌دهد که این موضوع در عرصه سیاسی به کشور آسیب و ضربه وارد می‌کند.

خوش‌چهره در پاسخ به این سؤال که چه‌کسی باید مفاهیم مربوط به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را برای ایجاد همدلی تبیین کند، توضیح داد: مقام معظم رهبری به‌عنوان استراتژیست نظام اولویت‌های کشور را مشخص می‌کنند، به‌عنوان مثال نام‌گذاری هر سال با توجه به شرایط کشور، چشم‌انداز 20ساله کشور، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، این موارد نیاز به توجیه و تفهیم دارد که باید توسط نخبگان مذهبی، سیاسی و اقتصادی انجام شود.

وی افزود: یکی از چالش‌های فراروی نظام جمهوری اسلامی ایران این است، زمانی که امام خامنه‌ای شعاری را برای سال تعیین می‌کنند شاهد هستیم که در اجرا به‌گونه‌ای دیگر عمل می‌شود. این‌گونه عملکرد، انعکاس مناسبی نیز میان مردم ندارد؛ چراکه با نام‌گذاری هر سال آنها می‌گویند که قرار است خلاف شعار سال عمل شود؛ این عملکرد نامناسب ناشی از همان تبیین نشدن مفاهیم است.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه در تبیین مفاهیم رسانه ملی و نخبگان در رأس قرار دارند، گفت: این کاستی‌ها به بسیاری از شعارهای برجسته نظام جمهوری اسلامی ایران صدمه زده است، به‌طوری که برخی افراد دچار این توهم می‌شوند که این گفته‌ها صرفاً جهت ثبت در تاریخ است و به‌عنوان یک نسخه کاربردی برای حل مشکلات روزمره نیست، این درحالیست که این شعارها علاوه بر آثار بلندمدت در زمان حال هم کاربرد دارد.

وی با بیان اینکه این شعارها ملاحظات استراتژیک است و نباید به‌دنبال تئوری و نظریه گشت، گفت: بسیاری از نظریه‌ها تنها محیط داخلی را مدنظر قرار می‌دهد به‌ویژه در زمینه اقتصاد در حالی که عوامل تأثیرگذاری وجود دارد که در این نظریه‌پردازی‌ها دیده نشده است؛ مدنظر قراردادن این عوامل ملاحظات استراتژیک محسوب می‌شود، این در حالیست که بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری فراتر از محدوده داخلی است.

خوش‌چهره با اعلام اینکه بعد از مطرح شدن اولویت‌های استراتژیک کشور توسط رهبری جامعه دانشگاهی تشنه تبیین این سیاست‌هاست، گفت: اگر شرایطی برای بحث و سؤال در این زمینه فراهم می‌شد، جامعه دانشگاهی اکنون اجرای این سیاست‌ها را مطالبه می‌کرد.

وی با اظهار اینکه امام خامنه‌ای در جزئیات اقتصاد مقاومتی هم وارد شدند تا به‌گونه‌ای اتمام حجت کرده باشند، گفت: بزرگترین جفا این است که برخی در همان ابتدای ایراد بیانات رهبری شروع به تعریف و تمجید کنند و تشریفاتی با آن برخورد کنند در حالی که درک درستی از مفاهیم موضوعات بیان‌شده ندارند.

منبع: تسنیم