علی نقی مشایخی : اگر قرار است از فرار مالیاتی جلوگیری شود و اقتصادی مالیات محور داشته باشیم ابتدا باید به سراغ مؤدیان بزرگ مالیاتی برویم. شرکت‌های بزرگی که از نوع سهامی عام نیستند و فعالیت‌های شفافی ندارند مالیات دهی آن‌ها نیز شفاف نیست

 علی مزیکی : برای جلوگیری از فرار مالیاتی و تبدیل پرداخت مالیات به یک فریضه، باید به آن به صورت همه جانبه پرداخته شود و نظام مالیات ستانی اصلاح شود زمانی هنجار پرداخت مالیات در جامعه شکل خواهد گرفت که استفاده کارآمد آن از درآمد مالیاتی اثبات شود

 جمشید پژویان : اگر نظام پایه مالیاتی و نرخ‌های مالیاتی اصلاح شود و در اصلاح و ترویج آن از تجربه کشورهای موفق بهره ببریم قطعاً نه تنها اقتصاد ما یک اقتصاد مالیات محور می‌شود، بلکه پرداخت مالیات به یک فریضه نیز تبدیل خواهد شد

گروه اقتصادی - 29 بهمن امسال رهبر معظم انقلاب در جمع مردم آذربایجان شرقی با تأکید براین که بودجه دولت باید از نفت جدا شود و با تکیه بر درآمدهای مالیاتی محقق شود، تصریح کردند که پرداخت مالیات یک فریضه است و فرار از آن جرم تلقی می‌شود. درشرایطی که قیمت جهانی نفت طی ماه‌های اخیر به نصف کاهش یافته است و دولت قرار است بتدریج نقش نفت را در تأمین هزینه‌های بودجه کاهش دهد، سخنان رهبر معظم انقلاب درخصوص فریضه بودن مالیات کمک شایانی به طرح ملی کاهش وابستگی به نفت خواهد کرد.

براساس اعلام دستگاه‌های ذیربط هم‌اکنون بیش از نیمی از اقتصاد ایران مالیات نمی‌پردازد که این 50 درصد شامل فرارهای مالیاتی و معافیت‌های مالیاتی می‌شود. این درحالی است که اگر از تمام ظرفیت‌های مالیاتی کشور استفاده شود براحتی می‌توان کشور را بدون تکیه به دلارهای نفتی اداره کرد و درآمدهای نفتی تنها صرف سرمایه‌گذاری شود. اما این هدف نیازمند یک عزم ملی است. درواقع باید از یک سو با اصلاح قوانین و معافیت‌های مالیاتی تورمالیاتی را گسترده‌تر کرد و از سوی دیگر با شناسایی مشمولانی که به روش‌های مختلف از پرداخت مالیات طفره می‌روند، حداکثر بهره‌برداری را از این درآمد پاک به دست آوریم.

لازمه کلید خوردن اصلاحات از شرکت‌های بزرگ

در همین زمینه علی نقی مشایخی استاد دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با <ایران> با بیان اینکه اگر قرار است از فرار مالیاتی جلوگیری شود و اقتصادی مالیات محور داشته باشیم ابتدا باید به سراغ مؤدیان بزرگ مالیاتی برویم اظهار کرد: برخی از این شرکت‌ها دولتی و نیمه دولتی هستند که این دسته در بورس به ثبت رسیده‌اند و مالیات نیز پرداخت می‌کنند اما شرکت‌های بزرگی که از نوع سهامی عام نیستند و فعالیت‌های شفافی ندارند مالیات دهی آن‌ها نیز شفاف نیست و باید گام اول را با اخذ مالیات از این گروه برداشت. مشایخی با تأکید بر اینکه مؤسسات اقتصادی وابسته به نهادها باید مالیات دهند تا الگوی سایر شرکت‌ها شوند و امکان توجیه برای شرکت‌های دیگر باقی نماند تصریح کرد: فرهنگسازی برای پرداخت مالیات نیازمند چندین مؤلفه است.

وی ادامه داد: اقدام دیگری که در جلوگیری از فرار مالیاتی مؤثر است یکپارچه‌سازی صورت‌های مالی است. بدین صورت که شرکتی که درخواست دریافت اعتبار به بانک می‌دهد تنها صورت‌های مالی را که نشانگر موفقیت آن‌ها در مباحث اقتصادی است نشان ندهند بلکه همان صورت مالی را به بانک ارائه دهد که به نظام مالیاتی کشور می‌دهد. این صاحب نظر اقتصادی با اشاره به اینکه باید در کشور با قاچاق و فعالیت‌های ثبت نشده مبارزه شود و از آنها مالیات گرفت تا انگیزه پرداخت مالیات تقویت شود اذعان کرد: معضل قاچاق یکی از ضعف‌های بزرگ در اقتصاد یک کشور محسوب می‌شود که اقتدار آن را زیر سؤال می‌برد. باید این مسأله را ریشه کن کرد و مالیات ستانی را به این بخش نیز تعمیم داد تا امکان توجیه غیر منطقی برای هیچ یک از بخش‌های اقتصاد باقی نماند.علی نقی مشایخی با بیان اینکه دولت توان تحقق اقتصاد مالیات محور را دارد و فقط باید اراده آن ایجاد شود گفت: اکنون باید بستری فراهم شود که سیستم مالیاتی که سال هاست طراحی شده و در آن تمام داد و ستد‌های اقتصادی مشمول مالیات می‌شوند پیاده‌سازی شود. مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده از این دست هستند.

اصلاح نظام مالیاتی نیازی

35‌ ساله

همچنین جمشید پژویان، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز  در گفت‌وگو با <ایران> با بیان اینکه فرهنگسازی در نظام مالیاتی هیچ معنایی ندارد، اظهار کرد: اگر قرار است از فرار مالیاتی جلوگیری شود و تمام مشمولان مالیات شناسایی و از آنها مالیات اخذ شود باید راه دیگری پیش گرفت.

وی با بیان اینکه تنها راهکار، اصلاح نظام مالیاتی است، ادامه داد: در غیر این صورت حتی اگر یک شهروند خارجی که در کشورخود خود را موظف به پرداخت مالیات می‌دانسته به ایران بیاید از پرداخت مالیات فرار خواهد کرد. اکنون ما 35 سال است که نیازمند اصلاح نظام مالیاتی هستیم و تا زمانی که این نظام اصلاح نشود اقتصاد ایران همواره یک اقتصاد نفت محور خواهد ماند.

پژویان با تأکید بر اینکه اکنون اگر قرار است پرداخت مالیات یک فریضه شود باید پیش از هر چیز عده‌ای اقتصاددان مالیاتی و حقوقدان به اصلاح نظام مالیاتی بپردازند، گفت: اگر نظام پایه مالیاتی و نرخ‌های مالیاتی اصلاح شود و در اصلاح و ترویج آن از تجربه کشورهای موفق بهره ببریم قطعاً نه تنها اقتصاد ما یک اقتصاد مالیات محور می‌شود، بلکه پرداخت مالیات به یک فریضه نیز تبدیل

خواهد شد.

هنجارسازی پرداخت مالیات فرار را کاهش خواهد داد

علی مزیکی صاحب نظر اقتصادی با بیان اینکه تحقق اقتصاد مالیات محور کار پیچیده‌ای است که باید ضمن در نظر گرفتن تمام جوانب، یک طراحی هدفمند برای آن صورت گیرد به <ایران> اظهار کرد: برای جلوگیری از فرار مالیاتی و تبدیل پرداخت مالیات به یک فریضه، باید به آن به صورت همه جانبه پرداخته شود.  

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه باید سیستم‌های مالیات ستانی اصلاح شود گفت: به عنوان مثال مالیات بر درآمد مالیاتی است که با انگیزه توزیع عادلانه درآمد وضع شده است اما به نحوه اجرای آن انتقادهایی وارد است چراکه ضمن اجرای آن اقشار کم درآمد و کارمندان بیش از ثروتمندان مالیات می‌دهند. مزیکی ادامه داد: یکی دیگر از انواع مالیات، مالیات بر ارزش افزوده است که بهترین نوع مالیات نیز به حساب می‌آید چراکه اگر هدفمند اجرا شود به اجرای سایر شاخه‌های مالیاتی نیز کمک می‌کند.  وی در خصوص اینکه چگونه پرداخت مالیات به یک فرهنگ و هنجار تبدیل خواهد شد اذعان کرد: زمانی هنجار پرداخت مالیات در یک جامعه شکل خواهد گرفت که کارایی دولت و استفاده کارآمد آن از درآمد مالیاتی برای شهروندان اثبات شود. در این صورت انگیزه پرداخت مالیات قوت

 می‌گیرد.  مزیکی در آخر افزود: در فرار مالیاتی دو امر مؤثر است. اول نوع شناسایی مؤدیان مالیاتی توسط سازمان امور مالیاتی است که اگر به‌درستی صورت گیرد فرار مالیاتی را کاهش خواهد داد و دوم مکانیزم مدرن‌تر هنجار‌سازی مالیاتی است به طوری که مردم به صورت خودجوش خود ترجیح دهند مالیات بپردازند و از عواقب پرداخت نکردن در امان باشند. از این دو طریق می‌توان پدیده فرار مالیاتی را مهار کرد.

منبع: ایران