امرا... قدیری

فرار مالیاتی در کشور ما به‌صورت گسترده اتفاق می‌افتد و بر اساس برآوردهای انجام‌شده چیزی حدود 40 درصد از اقتصاد کشور زیرزمینی است؛ یعنی کشور ما دارای اقتصاد غیررسمی است. سازمان امور مالیاتی کشور به‌جای اینکه برای شناسایی بیشتر افراد و سیستم­ها  اقدام کند، با نرخ­های مالیاتی اقدام می­کند. به‌طوری که یکی از گام­های اول مالیات ارزش‌افزوده واردشدن صندوق مکانیزه به اقتصاد کشور است که متاسفانه این صندوق مکانیزه هنوز وارد نشده است و مالیات بر ارزش‌افزوده از تولیدکننده دریافت می­شود. اما بخش­هایی که هیچ‌گونه اطلاعات ثبتی در مورد آنها وجود ندارد، مالیاتی پرداخت نمی­کنند. لذا تا مادامی که این سیستم جامع اطلاعاتی وجود نداشته باشد، شاهد فرار مالیاتی خواهیم بود.  اشکال آن‌هم ابن است که سیستم­های بانکی، سیستم ثبتی، شرکت­ها و سیستم بیمه­ای  با یکدیگر لینک و مرتبط نیستند. در واقع تا زمانی که این ارتباط­ها برقرار نشود،  فرار مالیاتی بیشتر رخ خواهد داد. البته ما آمار و اطلاعات دقیق ثبتی از بخش­های مختلف کشاورزی صنعت و خدمات و دیگر بخش‌ها نداریم؛ به‌طور مثال در بخش کشاورزی آمار دقیقی از زمین­های کشاورزی، باغ­ها، ویلاها و... وجود ندارد. قطعا زمانی که این آمار و اطلاعات وجود ندارد یا ناقص‌اند چگونه می­توان اقدام به دریافت مالیات کرد. به‌طوری که ما نمی­دانیم که میزان تولیدات و درآمد یک کشاورز به چه میزان بوده است که از این طریق بخواهیم مالیات دریافت کنیم. حال اگر این را به بخش خدمات گسترش دهیم، می­بینیم که هیچ‌گونه آمار ثبتی، ارتباط بین بانکی، بیمه­ای و ثبت شرکت­ها و حتی آمار صادرات و واردات در این حوزه وجود ندارد. به‌منظور جلوگیری  یا کاهش فرار مالیاتی تا زمانی که بانک‌های اطلاعاتی ما کامل نشود، کار خاصی در این زمینه رخ نخواهد داد. بانک­های اطلاعاتی مشخص خواهد‌کرد، به‌طور مثال یک کشاورز چه میزان زمین کشاورزی، باغ و ملک دارد یا اینکه چه افرادی کار خدماتی انجام می­دهند. یا مادامی که افراد اقدام به افتتاح حساب می­کنند، بابت چه نوع فعالیتی است. راهکار اصلی آن شناسایی افرادی است که فعالیت اقتصادی اعم از کشاورزی، خدمات، صنعت و هر نوع فعالیتی انجام می­دهند. به‌طور کل این سیستم­ها باید با هم مرتبط باشند و مکانیزه باشد. درچنین حالتی باید صندوق مکانیزه وارد فعالیت­های اقتصادی کشور شود. آنچه هم‌اکنون شاهد هستیم این است که در هیچ کدام از فروشگاه­ها و سوپرمارکت­ها در سطح کشور صندوق مکانیزه وجود ندارد. اگر اینها باهم مرتبط باشد، فرار مالیاتی صورت نخواهد گرفت.  تحقق این امر نیازمند ایجاد شبکه­های و بانک­های اطلاعاتی و همچنین پوشش سازمان مالیاتی برای شناسایی افراد است. درواقع از عواملی که موثر در فرار مالیات است می توان به عدم شناخت صحیح و اهمیت ضرورت مالیات و نقش آن در اقتصاد، عدم تعبیر سیستم مکانیزه جهت ردیابی و شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با درآمدهای اشخاص، عدم ارائه اطلاعات صحیح در نظام مالیاتی و نرخ‌های بالای مالیاتی  اشاره کرد. 

منبع: آرمان