استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی منطقه‌بندی کشت و آب مجازی، انتخاب روش درست استفاده بهینه از آب، اختصاص یارانه مقابله با خشکسالی، استفاده از پساب‌ها و آموزش شیوه‌های صرفه‌جویی را ۵ راهکار علمی برای مقابله با بحران کم‌آبی مطرح کرد.
مصطفی شریف اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیمبا بیان اینکه خشکسالی عبارت است از یک دوره ممتد کمبود بارش باران افزود: پدیده‌هایی چون فرسایش خاک، گسترش بیابان‌ها، از بین رفتن پوشش گیاهان، کوچ پرندگان، اثرات نامطلوب بر محیط زیست انسانی، کاهش محصولات کشاورزی، آتش‌سوزی‌های مداوم در جنگل‌ها و مراتع، مهاجرت و... همگی از پیامدهای خشکسالی هستند.
وی با اعلام "ما نمی‌توانیم با اصل این پدیده مقابله کنیم" اظهار داشت: اما می‌توانیم اقداماتی انجام دهیم که عوارض خشکسالی را کاهش دهد و آثار زیان‌بار آن را کمتر کند.
شریف افزود: میزان آب قابل استحصال در کل کشور تقریباً بین 120 تا 130 میلیارد متر مکعب است که امروزه از این میزان حدود 80 و اندی میلیارد متر مکعب آب استحصال می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد، ضمن اینکه 90 درصد از این عدد در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و راندمان آبیاری کشور بین 30 تا 40 درصد است.
وی با بیان اینکه راندمان آبیاری در جهان هرگز از حدود 75 درصد فراتر نرفته است، گفت: بنابراین ما نمی‌توانیم راندمان آبیاری‌مان را به 90 درصد برسانیم اما می‌توانیم فاصله خود را با متوسط جهانی کاهش دهیم و سالی 2 یا 5 درصد به راندمان آبیاری خود اضافه کنیم.
شریف در پاسخ به این پرسش "ما در چه بازه زمانی می‌توانیم راندمان آبیاری را افزایش دهیم؟" افزود: بازه زمانی مهم نیست، آنچه مهم است اقداماتی است که باید انجام شود. برای این کار ما باید برنامه داشته باشیم که بنده به چند مورد از این برنامه‌ها اشاره می‌کنم.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی "منطقه‌بندی کشت" را یکی از این برنامه‌ها عنوان کرد و ادامه داد: ما نباید اجازه دهیم هر کشتی انجام شود یا به‌عنوان مثال به کشاورزان اعلام کنیم در صورتی که کشتهایی را که آب کمتری نیاز دارند انجام دهند به آنها کمک خواهیم کرد.
شریف بررسی و مطالعه در زمینه آب مجازی (مجموعه آبی که از ابتدا تا انتهای فرایند تولید یک محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد تا در نهایت آن محصول شکل بگیرد) را مورد اشاره قرار داد و افزود: آب مجازی در دنیای امروز بحث بسیار مهمی است، ما باید در این زمینه تحقیق کنیم و بر این اساس محصولاتی را که تولیدشان نیازمند آب فراوانی است، تولید نکنیم حتی اگر لازم شد اقدام به واردات آنها نماییم و در عوض محصولاتی را کشت کنیم که آب کمتری مصرف می‌کنند.
وی تأکید کرد: باید در این زمینه مطالعه کنیم و بر این اساس کشتهایی را که باید انجام دهیم انتخاب نماییم و سپس به کشاورزان اعلام کنیم: این محصولات را کشت کنید.
این استاد دانشگاه برنامه بعدی را سرمایه گذاری در زمینه استفاده بهینه از آب دانست و اظهار کرد: ما باید روشهای گوناگون آبیاری را بررسی نماییم (که کدام‌یک از این روشها برای چه محصولی و در کدام منطقه مناسب است؟)، هم اکنون روشهای آبیاری مختلفی از جمله آبیاری بارانی، قطره‌ای و... وجود دارد که باید روی این موضوع تحقیق و سپس سرمایه گذاری شود.
شریف ادامه داد: از دیگر راهکارهای این موضوع آن است که به کشاورزان اعلام کنیم: "به‌ازای هر کاری که شما در مقابله با خشکسالی انجام دهید به شما یارانه می‌دهیم" به‌عبارت دیگر قسمتی از یارانه را به‌سوی اقداماتی که برای مقابله با خشکسالی انجام می‌گیرد، هدایت کنیم.
وی برنامه بعدی را استفاده صحیح از پساب‌هایی که وجود دارد عنوان کرد و گفت: ما پساب‌های کشاورزی، صنعتی، خدماتی و ... داریم که اولاً باید مراقب باشیم این پساب‌ها وارد آبهای سالم نشوند (چرا که بررسی‌ها نشان داده یک متر مکعب پساب می‌تواند 50 متر مکعب آب سالم را آلوده کند) و نکته مهمتر در این میان آن است که کارخانه‌های صنعتی آب فراوانی مصرف می‌کنند و باید در این زمینه محدود شوند بدین معنا که دولت باید به آنها اعلام کند: شما فقط می‌توانید این میزان مشخص آب را مصرف کنید و سپس مجدداً (با ایجاد تأسیساتی) همین آب را بازیافت نمایید و مورد استفاده قرار دهید.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: ما در دنیا در بحث محیط زیست با مسئله بسیار مهمی چون استفاده مجدد از منابعی که قبلاً از آنها استفاده شده است روبه‌رو هستیم، بدین معنا که از هر منبع نباید یک بار استفاده کرد و این منبع باید بازیافت شود که آب هم یکی از این منابع است.
شریف مسئله سرمایه گذاری برای آموزش در زمینه مصرف صحیح آب را مورد اشاره قرار داد و افزود: باید در این زمینه کار شود، به‌عنوان مثال صدا و سیما می‌تواند برنامه‌هایی را به آن اختصاص دهد و فرهنگ استفاده صحیح از آب در کشاورزی، آب شرب، صنعت و... در جامعه ترویج پیدا کند.
وی با تأکید بر دوری از تصمیمات یک‌شبه و ناگهانی اظهار کرد: ما باید حتماً یک برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای همه این برنامه‌ها داشته باشیم، برنامه‌ای که بتواند همه این مسایل را تحت پوشش قرار دهد.
منبع: تسنیم