نمی‌دانم خاطرات ابوالحسن ابتهاج را شنیده و یا خوانده‌اید، اما این روزهای ایران نیازمند یک ابتهاج است، فردی که درک درستی از مالیه داشته باشد و البته تاثیر تصمیمات بر کلیت اقتصاد. ابتهاج را بسیاری تند خو می خواندند و او را به سبب رفتار تند و صریح اش به باد انتقاد می گرفتند اما عملکرد و انضباط سازمان برنامه در سال‌های آتی در گرو نظم و دیسیپلین وی بود.
اولین بودجه در ایران در سال ۱۲۸۵ که توسط صنیع الدوله هدایت تهیه و تنظیم شده بود و البته با ترورش نافرجام ماند تا امروز بیش از ۱۱۴ سال می گذرد.
هنوز که هنوز است بودجه کشور صرفا یک سند حسابداریست و رویکردی عملیاتی و البته اقتصادی را دنبال نمی کند.
مهمترین مشکل بودجه در این سالها و البته سال ۱۴۰۰، عدم توازن درآمدها و هزینه‌های دولت و به عبارت دیگر عدم تمکین دولتها به بهره‌ورتر کردن سیستم و تطابق درآمد و هزینه است و این خود را در کسری بودجه های بالا نشان می‌دهد. این را همه می‌گویند اما سوال این است که بودجه اساسا برای چه نوشته می‌شود؟
مگر نه اینکه بودجه‌ها برای نظم بخشیدن یک پازل بزرگ‌تر هستند که آن رشد اقتصادی است!
اقتصاد ایران اگر بتواند کاری غیر ممکن را انجام دهد و رشد اقتصادی ۸ درصد در ۶ سال پیاپی را داشته باشد تازه به سال ۱۳۹۱ می رسد و با ۴۰۰ میلیارد دلار فاصله با ترکیه و عربستان با فرض عدم حرکت امارات در رتبه سوم خاورمیانه خواهد بود!
آیا بودجه ۱۴۰۰ بخشی از پازل توسعه ایست؟
آیا بودجه ای که در مجلس جدید با بسیاری از مصوبات روبه‌رو خواهد شد متضمن رشد اقتصادی خواهد بود؟
در این بودجه هیچ جا اشاره ای به تاثیر نحوه تامین درآمدها بر پایه پولی کشور نشده است و سنجه قابل بررسی وجود ندارد، بهتر بود از این پس تاثیر هر کدام از روشهای تامین درآمد بر روی پایه پولی روشن و شفاف ذکر شود با ارائه یک جدول تاثیر.
در بودجه ۱۴۰۰ همانند بودجه‌های دهه‌های قبل صحبتی از تاثیر این بودجه بر نقدینگی نشده است، با یک حساب کتاب متواضعانه در مرداد ماه ۱۴۰۰، نقدینگی با خوشبینانه ترین حالت به ۳۱۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید و این در صورت عدم وجود رشد اقتصادی ایران را برای چهارمین سال متوالی به سمت تورم بالا حرکت می‌دهد.
چه خوب است در بودجه سالیانه نظر بانک مرکزی را درخصوص تاثیر بودجه بر متغیرهای اقتصادی داشته باشیم البته نه ارائه نظر اینستاگرامی، بلکه نظریه‌ای مانند یک سند قابل ردیابی و البته نظری مستقل و بدور از رویکرد های سیاسی.
بودجه ۱۴۰۰ با رویکرد خوشبینانه و البته با درآمدهای سیال نگاشته شده است که تحقق برخی درآمدها به منزله فشار بر روی سایر درآمد ها خواهد بود
بودجه ۱۴۰۰ را می‌شود و می‌شد مبتنی بر DLT (distributed ledger technology)
طراحی و نگاشت و تبدیل به یک بستر مدرن مالی کرد
بودجه ۱۴۰۰ شاید وضعیت جالبی نداشته باشد، اما بسیار شبیه بودجه ۱۳۹۸، ۱۳۹۷، ۱۳۹۶، ۱۳۹۵، ۱۳۹۴، ۱۳۹۳، ۱۳۹۲، ۱۳۹۱، ۱۳۹۰، ۱۳۸۹ و … است!
به عبارت ساده تر اقتصاد ایران نمی خواهد زیر بار نظم و دیسیپلین برود! بودجه مشکل اصلی نیست، مشکل اساسی عدم علاقه به انضباط مالی است!
شاید هنوز دیر نشده باشد تا به جای رویکردهای ذی‌نفعانه بودجه ۱۴۰۰ با رویکرد حداکثری دیده و شنیده شدن بخش واقعی اقتصاد نگاشته شود.
در این حالت بودجه ای که موجب افزایش شدید پایه پولی، نقدینگی و تورم بدون رشد اقتصادی باشد بیرون نخواهد آمد.
ابتکار