دوستی سوال خوبی پرسید که فکر می‌کنید تاثیر علم اقتصاد مدرن روی به‌بود زندگی بشر در چه حوزه‌هایی بوده؟ احتمالا خودش پاسخ‌های مفصلی که از دیگران جمع‌بندی کرد را در مطلب مستقلی منتشر می‌کند ولی من پاسخ مختصر خودم را این‌جا بازنشر می‌کنم.

به نظرم ملموس‌ترین پیش‌رفت اقتصاد در این چند دهه در حوزه‌های «خرد کاربردی» بوده است، زمینه‌هایی مثل طراحی مکانیسم‌ها و حراج‌ها و بازارهای مختلف و مباحثی مثل مالیات بهینه محیط‌زیستی و بازارهای آلودگی و این‌ها. دقیقا یادم نیست یادم نیست چه کسی این حرف را گفته ولی بعد از موفقیت یکی از حراج‌هایی که میلگرام و هم‌کارانش برای فضای باند فرکانس رادیویی طراحی کردند و طراحی درست حراج رقم بزرگی (فکر می‌کنم در حد چند میلیارد دلار) به درآمد دولت فروشنده فرکانس رادیو اضافه کرد، یک نفر گفته بود که این پروژه مهم‌ترین دستاورد ملموس اقتصاددان ها بوده است. این حوزه‌ها البته مدتی است که از انحصار اقتصاددانان بیرون آمده و متخصصان رشته‌هایی مثل ریاضی کاربردی و علوم رایانه و تحقیق در عملیات هم در آن وارد شده‌اند.

مورد دیگری به ذهنم می‌رسد - که البته باز منحصر به تاثیر اقتصاددانان نیست و متخصصانی مثل بهداشت عمومی و محیط‌زیست و سیاست‌گذاری عمومی هم در آن نقش داشته‌اند ولی احتمالا سهم اقتصاددانان در آن خیلی زیاد است.آن مورد هم گسترش سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد یا همان Evidence-based Policy-making است که نزدیک دو دهه است در کشورهای مختلف خیلی جدی به کار گرفته شده است. روش‌های جدید اقتصادسنجی (و خصوصا خرد-سنجی) و مفاهیم شناسایی علی (Causal Identification) کمک مهمی  کرد‌ه‌اند که هم اثربخشی و هم کارایی بسیاری از سیاست‌های کلان و حوزه‌ای به دقت و با عدد و رقم سنجیده و ارزیابی شوند.

ارزیابی شواهد-محور سیاست یعنی چه؟ یعنی مثلا وقتی دولت همین طوری وام اشتغال یا وام ازدواج یا وام مسکن می‌دهد یا معافیت مالیاتی برای برخی مناطق ایجاد می‌کند یا طرح ترافیک پیاده می‌کند و الخ، بعد از چند سال بیاییم و با دقت و بر اساس شواهد سطح خانوار یا بنگاه ببینیم که آیا این سیاست واقعا آن هدفی که مدعی بوده را برآورده کرده است یا نه و اگر کرده با چه هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی. یعنی با روش‌های مدرن مدل‌‌سازی و اقتصادسنجی وضعیت فعلی را با حالتی که این سیاست پیاده نمی‌شد  یا همان Counter-Factual Scenario مقایسه کنیم به نظرم در ایران این قسمت از اثرات علم اقتصاد از همه تاثیرات دیگر آن عقب‌تر است و جای کار فراوان دارد.

منبع: https://t.me/hamedghoddusi