قصه به میدان آمدن و اراده اقتصاددانان و پژوهشگران اقتصادی برای فعال کردن و احیا سازی یک انجمن*
✍️یعقوب اندایش
سال‌های زیادی نیست که شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند ارتباط گسترده شبکه‌ای را در سطح گروه‌های مختلف، بین گروه‌ها و سطح افقی و عمودی برقرار کنند. تا قبل از آن ارتباط در حد یک روزنامه، تلویزیون، تلفن و یا ارتباط به صورت ملاقات‌های حضوری مثل همایش‌ها، نشست‌ها و جلسات حضوری بود. شبکه‌های اجتماعی این امکان را فراهم کرد که افراد با کمترین هزینه در هر کجای دنیا همدیگر را پیدا کنند، گفتگو کنند، همراه شوند و با هدفی یکسان اموری را پیگیری کنند. وجود این امکان در کشور انگیزه‌ای شد که بیش از پیش، گروه‌های علمی تشکیل و فعال شود و از مزایای مجازی استفاده کنند. گرچه شبکه‌های مجازی ممکن است معایبی هم داشته باشد که روزانه همه جا مشاهده می‌کنیم و این نیاز به ظرفیت‌سازی، استعلام، تحقیق، زودباور نبودن و ... است تا بتوان فقط از مزایای آن در جهت منافع اجتماعی بکار گرفت.
در این میان، با این امکان، انجمن‌ها توانستند بیش از پیش فعال شوند و در جهت مسئولیت‌های اجتماعی داوطلبانی را دور هم جمع کنند، گفتگو و اقدام مناسب انجام دهند. تحصیلکردگان اقتصاد کشور انتظار داشتند، انجمن اقتصاددانان هم از این ظرفیت استفاده کند و به سرعت نقش خود را در کشوری که یک دهه رشد اقتصادی نزدیک صفر داشته ایفا کند.
استادان، پژوهشگران و تحصیلکردگان زیادی در سراسر کشور و یا حتی خارج از کشور، هستند که نیاز به نهادی دارند که به تخصص آنها یک هویت نهادی دهد. به نحوی که با فعالیت در آن بتوانند در جهت خیر جمعی گام بردارند، بتوانند آنچه که فرا گرفته‌اند را انتقال دهند، بتوانند تاثیرگذار باشند و از حس بد بی تاثیری رهایی یابند، بگویند ما هم یک انجمن علمی داریم و در تصمیمات به صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیرگذاریم، دانش اقتصادی جامعه را ارتقاء می‌دهیم، جلوی برخی سیاست‌های اشتباه را گرفته ایم، علم اقتصاد را برای خیر جمعی بکار گرفته‌ایم و ما به بازی گرفته می‌شویم.
با وجود همه محدودیت‌ها عده‌ای مشکلات پیش رو را غیر قابل حل یا برخی سنگ‌های پیش روی فعالیت را بزرگ و برخی اجماع و تقریب را غیر ممکن و برخی هزینه‌های فرصت را بالا می‌پندارند. اما عده‌ای بودند که در آبان سال 1400 امیدوارتر، پایدارتر، حس مسئولیت اجتماعی و از خودگذشتگی بیشتری داشتند، فراخوانی سراسری زدند که تحصیلکرده‌های اقتصادی را بیشتر دور هم گرد آورند، از امکانات شبکه‌های مجازی استفاده کنند، تحرکی ایجاد کنند که بقیه هم بیایند، هر چه بیشتر بهتر؛ هر چه گسترده تر و از پیرامون بیشتر بهتر؛
بیایند تا تصمیم بهتر بگیرند تا بهتر گفتگو کنند تا از تمام ظرفیت‌ها استفاده شود تا هر کس عاشق است راه فعالیت برایش باز باشد و در آن‌صورت است که هم افزایی صورت می‌گیرد؛ آن زمان است که این انرژی می‌تواند تحول و تغییر ایجاد کند و به طور جهشی انجمن را به جایگاه علمی و اجتماعی خود ارتقاء دهد.
پس از آن فراخوان بود که گروهی تشکیل شد و به صورت شبکه‌ای از اعضای اولیه خواسته شد که از هر استان، استادان و پژوهشگرانی که پای کار هستند، فعال تر هستند، خصوصیات کار تیمی و جمعی دارند و حس مسئولیت اجتماعی بیشتر دارند به گروه بپیوندند و هر فرد هر فرد دیگری که با این خصوصیات می‌شناسد شناسایی و در صورت تمایل، ایشان را اضافه کند.
این شد که ظرف دو روز، 59 نفر از تمام استان‌های کشور گرد هم آمدند و همفکری کردند برای احیای انجمن اقتصاددانان. گفتگو کردند که چگونه می‌توان انجمن را پویا کرد. رویکرد و اهداف چگونه باشد که جذب حداکثری و سراسری صورت گیرد. افراد فعال که می‌توانند کاندیدای هیات اجرایی شوند چه کسانی باشند که هم وقت بگذارند و هم ارتباط بگیرند و هم متعهد باشند به اساسنامه انجمن و اهداف و رویکردی که پویش همفکری برای پویا سازی انجمن ذکر کرده بود.
از سوی پویش همفکری 47 فرد در ابتدا از سراسر کشور، برای کاندیداتوری پیشنهاد شد، تجمیع شدند و از تک تک آنها استعلام شد که آیا وقت می‌گذارند و آیا انگیزه کافی برای فعالیت سنگین در هیات اجرایی انجمن دارند یا خیر؟ سرانجام از بین 47 نفر 24 نفر اعلام آمادگی کردند و یک انتخابات درون گروهی در پویش برای انتخاب 15 نفر برگزار شد و یک لیست حمایتی از 15 نفر به وجود آمد. همزمان اعضای پویش به صورت گسترده از سراسر کشور اطلاع رسانی کردند، یادداشت نوشتند، مصاحبه کردند تا به سمع همه رسانده شود که اهمیت داشتن یک انجمن علمی برای تحصیلکرده‌های اقتصادی در این وضعیت اقتصادی کشور و مردم چقدر زیاد است و چقدر می‌تواند موجب خیر جمعی شود.
طی این فراخوان دعوت، افراد زیادی، در گروه‌های واتساپی گرد هم آمدند. برخی نام انجمن را نشنیده، برخی دنبال منافع فردی در این نهاد علمی و اجتماعی، برخی نگاه به دیگری، برخی مهمان موقت و برخی که مورد هدف پویش بودند همفکر با رویکردها و اهداف انجمن. آمدند که احیا کنند و بگویند که هستیم و تاثیرگذار. خیلی‌ها آمدند و رفتند ولی برخی عضو انجمن شدند. اما آنهایی که بیشتر تجربه کرده و امیدوار بودند می‌دانستند اینجا پایان راه نیست و ممکن است سنگی پیش پا باشد، باد مخالفی بوزد، اختلاف نظری باشد و انواع ناملایمات. برخی از آنان آمدند که استوار این موانع را از پیش بردارند چون توسعه یافتگی ارزان و راحت بدست نمی آید. آنان هنوز هستند و می‌مانند و اگر از این گردنه سخت عبور کنند مطمئنا به دست آنان انجمن فعال می‌شود.
شرایطی که مدیریت فعلی انجمن برای شرکت در انتخابات پیش روی آنان گذاشت در دوره‌ای که با اینترنت و شبکه‌های مجازی هزینه‌های انتخابات یک هزارم شده و یا وکالت‌ها در انجمن‌های غیر انتفاعی طی یک فرم به راحتی انجام می‌شود، در اینجا به سختترین شکل ممکن، یعنی برگزاری حضوری انتخابات در پایتخت کشور و وکالت محضری با محدودیت اعمال کردند. 75 اقتصاددان به هیات اجرایی و رئیس انجمن نامه‌ای برای اینترنتی شدن انتخابات نوشتند و پیگیری کردند، اما مخالفت شد.
حال برخی سرخورده شده، خیلی‌ها اراده خود را فراتر از این موانع نمی دانستند اما هستند هنوز کسانی که به قدرت اراده و انگیزه خود واقف هستند، پای کار هستند که بسازند، موثر باشند، بگویند کاری که از ما بر می‌آید انجام می‌دهیم، تمرین می‌کنیم، کار تیمی می‌کنیم و راه می‌اندازیم.
ممکن است موانع به همین جا ختم نشود، حتی گروهی که آمده پای کار با نیت خیر جمعی، فداکاری و وقت گذاشتن، مورد هجمه بی اساس هم قرار گیرد. در این مسیر باید در مقابل این موارد هم استوار بود. پس از آن، هنگام فعالیت نیز خود موانع دیگری ممکن است باشد. باید پرتوان بود، اطلاع رسانی کرد، شفاف بود، گفتگو کرد و فقط در جهت اهداف انجمن حرکت کرد. یادمان باشد که خصوصیات و میدان عمل در کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعه یافته، شکاف و تفاوت زیادی دارد.
یکی از اهداف پویش در گام اول، با اطلاع رسانی گسترده در سراسر کشور، ایجاد رقابتی سالم در جهت سرریز شدن منافع آن برای انجمن بود. لیست حمایتی معرفی کرد تا دیگران هم تشویق شوند، تحریک شوند و لیست بدهند، گروه همفکر ایجاد کنند، گفتگو گسترده‌تر شود. در آن صورت هر کس در هیات اجرایی باشد فرقی نمی‌کند، چون گام اول به نفع انجمن خواهد شد. پویش در این روزها فکر می‌کند، نسبتا به چنین هدفی دست یافته است. چند برابر اعضای قبلی، افرادی مطلع شدند و دیر یا زود با دیدن فعالیت‌های بعدی انجمن مشتاق می‌شوند که به انجمن بپیوندند. جرقه ای زده شده و انشاالله نوری فرا می‌گیرد. همین که انجمن را دنبال کنند سرمایه ای برای فعالین انجمن خواهد بود.
امید است هر گروهی مدیریت انجمن را بر عهده داشته باشد، گام‌های بعدی هم، با پشتیبانی این افراد، در جهت ارتقاء مرجعیت علمی انجمن و ایفای نقش‌های چندگانه در جامعه و جمعیت تحصیلکردگان اقتصاد به خوبی بردارد. هدف پویش این است. باید از وقت گذشت، سخت فعالیت کرد تا به مقصود رسید و در عین حال هر آنچه اصل انجمن را تهدید و نشانه می‌گیرد را باید حذر داشت و مراقبت کرد و آنچه موجب همدلی و پویایی می‌شود و به نفع این نهاد است تقویت کرد.
*آرزوی موفقیت برای جامعه تحصیلکردگان اقتصاد در جهت خیر جمعی و منافع اجتماعی با یک کار تیمی و حمایت از همدیگر*