مصاحبه با نوبلیست اقتصاد درباره بودجه

مصاحبه سعید مسگری با داگلاس نورث

به نظر شما چرا اصلاحات ساختاری در بودجه ایران حتی در شرایط دشوار اقتصادیرخ نمیدهد؟

چون ایران همچون بسیاری از کشورها دارای نظم اجتماعی دسترسی محدود است

لطفا درباره نظم دسترسی محدود بیشتر توضیح دهید؟

اساسا جوامع دارای دو نوع نظم اجتماعی هستند. یا ساختارهای سیاسی و اقتصادی بر اساس نظم دسترسی باز شکل گرفته اند و یا نظم دسترسی محدود. در نظم دسترسی باز دولتها با ایجاد رقابت نظم را در جامعه ایجاد و خشونت را کنترل میکند اما در نظم دسترسی محدود دولتها با توزیع رانت بین گروه های خاص نظم را ایجاد میکنند

خوب ارتباط نظم اجتماعی با بودجه چیست؟

 در نظم دسترسی محدود، دولت از همه ابزارهای در دسترس خود برای ایجاد رانت و توزیع ان استفاده میکند. بودجه نیز ابزار بسیار مناسبی برای این هدف است. اگر بودجه تغییر و یا اصلاح شود رانت توزیع شده بین گروه ها و افراد تغییر میکند و نظم اجتماعی برهم میخورد. لذا دولت نه میتواند تبعات این کار را بپذیرد و نه توانایی انجام ان را دارد.

پس نظر شما این است که اصلاح بودجه چون منافع افراد و گروه ها را تغییر میدهد میتواند نظم اجتماعی را به خطر بندازد و دولت تحت فشار ذینفعان و برای برقراری ثبات مجبور به ادامه روند فعلی است

بله همین طور است

با این اوصاف آیا راهکاری وجود دارد؟

  تا زمانیکه تلاش فراگیر برای نیل به سوی نظم دسترسی باز و سامان دهی جامعه از طریق رقابت شکل نگیرد اصلاح بودجه و به طور کلی اصلاحات اساسی ممکن نخواهد بود. البته اصلاح بودجه خود میتواند ابزاری برای نیل به دسترسی باز باشد اما باید جزئی از یک برنامه هماهنگ باشد و به تنهایی کمکی نخواهد کرد

داگلاس نورث اندیشمند بزرگ توسعه است که نظریه کاربردی و مهم نظم های اجتماعی را در باب توسعه مطرح کرد. وی در سال 2015 از دنیا رفته است و این مصاحبه بر اساس نظربات ایشان نوشته شده است

منبع: https://t.me/shahdeeghtesad