سعید انگبینی، مدیر واحد کالا و انرژی کارگزاری بیش‌پرور، درباره رعایت‌نکردن کف عرضه از سوی تولیدکنندگان گفت: تا زمانی که زیرساخت‌های اقتصادی برای به‌تعادل‌رساندن بازار مهیا نباشد، مداخلات دولت فقط برای عده کمی از افراد سود و رانت ایجاد می‌کند و در برخی مواقع باعث بروز مفسده‌های بزرگ می‌شود. وقتی قیمت دلار هر روز رکورد جدیدی ثبت می‌کند، پایین نگه‌داشتن قیمت سایر محصولات نمایشی است. شاید به ‌صورت مقطعی و شاید تنها در یک بخش دولت بتواند قیمت را با اهرم‌هایی تحت کنترل درآورد، ولی حتما در مرحله بعدی که تحت نظارت دولت نیست، فنر کنترل قیمت باز می‌شود.‌ او با اشاره به اینکه هر‌گونه دخالت در امور اقتصادی و بازار آزاد، به رانت و اختلال منجر می‌شود، گفت: دولت با ورود به بازار، آن را به چالش می‌کشد. بازار دقیقا مانند بادکنکی است که هر سمت آن را تحت فشار قرار دهید، سمت دیگر بیرون می‌زند. بنابراین گمان اینکه دخالت‌ها و تحت فشار قراردادن‌ها بازار را متعادل می‌کند، خیال خامی است. او خاطرنشان کرد: این اتفاق در بورس هم افتاده است. وقتی دولت وارد بورس می‌شود و مداخلات قیمتی یا سهمیه‌ای می‌کند، نظم بازار بر هم می‌ریزد. این کارشناس بوری تأکید کرد: اتفاقی که اخیرا در بورس افتاده، کمبود عرضه است که این عرضه کم سبب رشد قیمت‌ها شده است. در این شرایط دولت برای اینکه بتواند قیمت‌ها را کنترل کند، حداقل میزان عرضه‌ای را برای تولیدکنندگان مشخص کرده که براساس آن محصول را باید به بازار عرضه کنند؛ یعنی کمتر از میزانی که دولت مشخص کرده، نمی‌توانند عرضه داشته باشند، اما این موضوع هم ازجانب تولیدکنندگان رعایت نمی‌شود؛ چراکه برای آنها عرضه در بازار سنتی و صدور محصولات‌شان به خارج از کشور، صرفه بیشتری دارد.

انگبینی با ذکر این مثال که شما خودتان اگر صاحب دارایی باشید و از شما بخواهند کالا و دارایی خودتان را درحالی‌که مشتری خوب دارد، با قیمت پایین بفروشید، قطعا و حتما این کار را نخواهید کرد، اظهار کرد: تولید‌کنندگان نیز در شرایطی که بازار سنتی با قیمت‌های بالاتر حاضر به خرید محصولات‌شان هستند، تمایلی به عرضه در بورس ندارد و تمام تلاش خود را می‌کنند که راهکاری برای دورزدن دستورالعمل‌های دولت پیدا کنند. او توضیح داد: سیستم دولت هم سیستمی نیست که به‌روز و آنلاین بتواند چک کند تا همه‌چیز در مسیر درست پیش برود. بعد از چند هفته که تولیدکننده کف عرضه را رعایت نمی‌کند، تازه دولت متوجه عدم رعایت کف محصولات می‌شود و تا بخواهد دولت اقدام جبرانی انجام دهد، عملا قیمت‌ها در بورس بالا رفته و از کنترل خارج شده است.

انگبینی متذکر شد: راهکاری هم برای کنترل قیمت در شرایط حال حاضر اقتصادی وجود ندارد. نمی‌توانیم در شرایطی که دلار تا 25 هزار تومان بالا می‌رود، قیمت سایر کالاها را فریز کنیم. دنبال چیزی می‌گردیم که وجود خارجی ندارد.‌ مدیر واحد کالا و انرژی کارگزاری بیش‌پرور عنوان کرد: موضوعی که باعث می‌شود دولت بخواهد بازار را کنترل کند، یارانه‌هایی است که به‌خصوص در بخش فولاد و پتروشیمی به تولیدکنندگان می‌دهد. دولت می‌خواهد این یارانه به حلقه‌های بعدی زنجیره تولید انتقال پیدا کرده و به دست مصرف‌کننده نهایی برسد. اما این اعطای یارانه هم همان دخالت در اقتصاد است و عملا تجربه کرده‌ایم که به هدف خود هم نرسیده است و با قیمت‌های بالا معامله می‌شود. در مورد فولاد و پتروشیمی فرمول قیمت‌گذاری به این شکل است که قیمت جهانی روز را ضرب‌‌در قیمت دلار نیمایی می‌کنند؛ یعنی عملا قیمت محصولات نهایی را آزاد حساب می‌کنند و این قیمت‌ها وقتی به بورس وارد می‌‌شود، دولت سریع ورود کرده و به‌ دلیل آنکه یارانه می‌دهد، می‌خواهد این قیمت‌ها را بشکند. حتی اگر روی قیمت پایه هم محصولات را بفروشند، دولت آن‌قدر فشار وارد می‌کند که معاملات ابطال شود. نمونه آن معاملات تندگویان در هفته گذشته است که به دلیل بالابودن قیمت ابطال شد. عملا بورس به‌شدت ضعیف شده و نمی‌تواند کارایی خود را داشته باشد.

او ادامه داد: از طرفی تولیدکنندگان که می‌بینند در بازار آزاد می‌توانند به چند برابر قیمت محصول خود را بفروشند، دست به دورزدن قانون و دستورالعمل‌ها می‌زنند؛ بنابراین یارانه‌ای که دولت پرداخت کرده، تبدیل به چیزی می‌شود که فقط تولیدکنندگان از آن نفع می‌برند. این مداخلات هیچ‌وقت نتیجه مثبت نداشته است.

او بیان کرد: بازار باید با مکانیسم عرضه و تقاضا پیش برود و دولت اگر می‌خواهد کاری انجام دهد، بهتر است زیرساخت‌ها را اصلاح کند. عملا در هیچ دولتی مداخله جواب نداده است. تجربه چندین‌و‌چند‌ساله داریم. در دولت آقای احمدی‌نژاد هم همین رانت ایجاد شد و نتیجه سیاست‌های غلط را دیدیم اما باز در دولت بعدی، تمام تجربیات گذشته نادیده گرفته شد و مجدد همان راه پرخطا را رفتیم.

شرق