علیرضا باغانی، کارشناس بازار سرمایه، اظهار کرد: کاهش سرمایه و اندوخته مردم در بورس و فرابورس در حالی پس از چهار سال همچنان ادامه دارد و به حد اعلای خود رسیده که مسئولان هر روز در اظهارنظرهایی به بازگو کردن مشکلات بورس می‌پردازند. وزیر اقتصاد می‌گوید مشکل بورس قیمت‌گذاری دستوری، فاصله نرخ دلار نیما و آزاد، نرخ بهره بانکی، عدم ورود خودرو به بورس و مشکلاتی از این دست است.

او افزود: این حرف‌ها درست است اما الان وقت این حرف‌ها نیست و حتی حل شدن این مشکلات در مقطع کنونی نمی‌تواند کمکی به بورس ما کند؛ کمااینکه شاهد بودیم از زمان استقرار دولت جدید نرخ دلار نیما در حدود 10 هزار تومان ترمیم شده است و سعی کرده به دلار آزاد نزدیک شود لکن نرخ دلار به دلیل التهابات موجود دوباره فاصله خود را با دلار نیما زیاد کرد.

برای اصلاح وضعیت بازار سهام از کشورهای توسعه‌یافته الگوبرداری شود

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به شرایط کنونی بازار سرمایه مهم‌ترین اقدام بازار را الگوبرداری از کشورهای توسعه‌یافته دانست و گفت: در شرایط کنونی بازار سرمایه، دولت به منظور احیای اعتماد سرمایه‌گذاران و رونق بازار، می‌تواند از مدل‌های موفق کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه آمریکا، الگوبرداری کند. یکی از این مدل‌ها، تضمین بازدهی سهام شرکت‌های بزرگ و معتبر بورس است.

باغانی با بیان اینکه در بحران مالی سال ۲۰۰۸، دولت آمریکا با تزریق ۷۰۰ میلیارد دلار به سیستم بانکی، از فروپاشی آن جلوگیری کرد توضیح داد: نکته درخور توجه این است که این اقدام نه‌تنها از بروز یک فاجعه اقتصادی بزرگ جلوگیری کرد، بلکه با بازگشت حدود ۸۰۰ میلیارد دلار به خزانه دولت نیز کمک شایانی کرد. در واقع دولت ایالات متحده هم از بازارهای مالی خود حمایت کرد و هم از محل این حمایت سود برد. این تجربه نشان می‌دهد در شرایط بحرانی، تزریق نقدینگی به اقتصاد می‌تواند اثر مثبتی داشته باشد. اما این اقدام باید با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند همراه باشد تا از بروز تورم افسارگسیخته جلوگیری شود.

او ادامه داد: در کشور ما نیز برای بهبود شرایط اقتصادی، می‌توان از تجربه کشورهای دیگر بهره برد. اما به جای تزریق مقادیر اندک و پراکنده، بهتر است دولت با تدوین یک برنامه جامع و بلندمدت، اقدام به تزریق منابع مالی قابل توجهی به بخش‌های تولیدی کند.

دولت بازدهی 35 درصدی سهام را تضمین کند

باغانی اظهار کرد: پیشنهاد می‌شود دولت روی سهام ۵۰ شرکت برتر و بزرگ بورس و فرابورس 100 همت اوراق تبعی منتشر و بازدهی حداقل ۳۵ درصدی را در یک سال آینده تضمین کند. این اقدام می‌تواند به عنوان یک عامل اطمینان‌بخش برای سرمایه‌گذاران عمل کند و آنها را به سرمایه‌گذاری در بازار تشویق کند.

او تاکید کرد: تردیدی ندارم که با این کار بازار متعادل می‌شود و حتی در صورت جدی‌تر شدن رویارویی ایران و اسرائیل بخش قابل توجهی از زیان مردم جبران می‌شود و در نهایت دولت سهام جمع‌آوری‌شده را با سود می‌فروشد. در صورت کاهش شدید قیمت سهام شرکت‌های مورد نظر، دولت می‌تواند با خرید مجدد این سهام از بازار، از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری و به تثبیت بازار کمک کند. این اقدام مشابه جمع‌آوری سهام از سوی یک سرمایه‌گذار بزرگ است که با هدف کنترل بازار انجام می‌شود.

تزریق 5 همت پول دردی از بازار دوا نمی‌کند

این تحلیلگر بورس خاطرنشان کرد: دولت مدعی است با تزریق منابع از صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه، بازار را حمایت کرده است، اما این اقدامات نه‌تنها نتوانسته مشکل اصلی بازار را حل کند، بلکه نشان از محدودیت منابع دولتی و عدم برنامه‌ریزی دقیق دارد.

باغانی توضیح داد: تزریق پنج همت به بازاری که حجم معاملات آن بسیار بیشتر از این مقدار است، حتی به اندازه یک روز معاملات سکه در بازار آزاد نیز نیست. پنج همت معدل یک روز معاملات سکه در کف بازار تهران است. این روزها صندوق‌های طلا در بورس به طور متوسط سه همت معامله می‌شوند.

او افزود: رئیس صندوق توسعه ملی اخیراً کارنامه حمایت از بورس در سه سال گذشته را این‌گونه اعلام کرده که کل عدد تزریق پول به صندوق تثبیت بازار 15 همت در سه سال بوده که هنوز 0.7 همت آن باقی مانده است. دقت کنید 15 همت در سه سال! معلوم است که بود و نبود این پول در این سال‌ها فرقی به حال بورس و سرمایه مردم نداشته است!

این کارشناس بازار سرمایه گفت: بانک مرکزی بدون پشتوانه مشخصی اقدام به چاپ پول می‌کند که این امر می‌تواند به تورم و بی‌ثباتی اقتصادی دامن بزند. دولت به جای حمایت مستقیم از تولید و سرمایه‌گذاری، بیشتر بر انتشار اوراق درآمد ثابت متمرکز شده است که این امر به نفع بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ است و به بهبود وضعیت تولید و اشتغال کمک چندانی نمی‌کند. بانک‌ها به عنوان واسطه‌های مالی، می‌توانند نقش مهمی در تزریق نقدینگی به بخش تولید و بهبود وضعیت بازار سرمایه ایفا کنند. اما به نظر می‌رسد دولت از این ظرفیت به‌خوبی استفاده نمی‌کند.

ارائه تضمین بازدهی و بازارگردانی مناسب مردم را به بورس می‌کشاند

باغانی در پاسخ به این پرسش که اجرای طرح نجات مزبور چه تاثیراتی در بازارهای مالی می‌تواند داشته باشد توضیح داد: این کار می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند و آنها را به سمت بازار سرمایه سوق دهد. با ارائه تضمین بازدهی و بازارگردانی مناسب، بسیاری از افراد حتی بدون درک کامل از بازار سرمایه، اقدام به سرمایه‌گذاری خواهند کرد. این همان چیزی است که در حال حاضر در بازار اوراق تامین مالی جمعی اتفاق می‌افتد. افرادی ناآشنا به بورس صرفاً به دلیل سود بالا و تضمین بازگشت سرمایه، بدون شناخت کافی از ماهیت این اوراق، اقدام به خرید آنها می‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: با این کار یکی از چالش‌های اصلی بازار سرمایه که جذب نقدینگی و کاهش فشار فروش است حل می‌شود. همان‌طور که گفته شد برای رفع این چالش می‌توان از ابزارهای مالی نوینی مانند اوراق تبعی استفاده کرد. دولت مبلغ مشخصی مثلاً 100 همت را به صندوق تثبیت اختصاص دهد. صندوق تثبیت با استفاده از این بودجه، اوراق تبعی با نرخ سود جذاب مثلاً 35 درصد منتشر کند.

او ادامه داد: این اوراق می‌توانند به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت برای سرمایه‌گذاران جذاب باشند. ورود حجم قابل توجهی نقدینگی به بازار از طریق خرید این اوراق، می‌تواند فشار فروش را کاهش دهد و تعادل را به بازار بازگرداند. همچنین سرمایه‌گذاران به جای سپرده‌گذاری در بانک‌ها، ترجیح می‌دهند این اوراق را خریداری کنند. این ١٠٠ همت به پشتوانه دارایی‌های مالی دولت در بازار سرمایه است.

سیاست‌های پولی انقباضی با هدف کنترل تورم به بخش تولید و بازار سرمایه آسیب زده است

باغانی گفت: سیاست‌های پولی انقباضی اخیر با هدف کنترل تورم، به‌شدت به بخش تولید و بازار سرمایه آسیب زده است؛ به عنوان مثال، نرخ تورم در دوره‌ای به 40 درصد رسید، اما رشد درآمد مردم تنها 45 درصد بود. این نشان می‌دهد سیاست‌های کنونی نه‌تنها تورم را کنترل نکرده‌اند بلکه قدرت خرید مردم را نیز کاهش داده‌اند.

او اضافه کرد: در مقابل، بخش‌هایی از بازار مانند بازارهای موازی توانسته‌اند بازدهی بسیار بالاتری نسبت به بازار سرمایه ارائه دهند. برای مثال، برخی از شرکت‌های خصوصی سود 44 درصدی به سرمایه‌گذاران خود پرداخت می‌کنند. این در حالی است که بازار سرمایه با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. به جای تمرکز صرف بر کنترل تورم، باید در فکر ایجاد تعادل بین کنترل تورم و رشد اقتصادی بود.

باغانی توضیح داد: برای جذب سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه، ابزارهای مالی متنوعی با بازدهی رقابتی ارائه شود. مثلاً می‌توان اوراق با نرخ سود مشخص و تضمین‌شده را منتشر کرد. دولت باید ببیند نقدینگی کجاست و به سراغش برود، نه اینکه یک گوشه بنشیند و فقط حرف بزند.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد: در دنیا مثل آمریکا و ژاپن بانک مرکزی برای کمبود نقدینگی و کنترل بحران در بازارهای مالی دو اقدام اساسی انجام می‌دهد: یکی کاهش نرخ بهره و دومی تزریق مالی و اعتباری به موسسات بزرگ مالی به منظور حمایت از بازارهای پولی و مالی.

منبع: تجارت نیوز