بررسی مشکلات جامعه معلولان در گفت و گو با کارشناسان و مسئولان بهزیستی
سازمان‌ها از استخدام معلولان سرباز می زنند
روز گذشته، 12 آذر مصادف با سوم دسامبر، روز جهانی معلولان نامگذاری شده است، روزی که در آن معلولان با تمام توان سعی دارند صدای خود را به گوش مردم و مسئولان برسانند و بگویند ما ناتوان نیستیم و فقط متفاوتیم.
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی در روز جهانی معلولان، می‌گوید: امسال یک سال ویژه و حیاتی برای ما و جامعه معلولان محسوب می‌شود چراکه پس از سال‌ها انتظار اسفند سال گذشته قانون حمایت از حقوق معلولان به تصویب رسید و اردیبهشت سال‌جاری توسط ریاست جمهوری ابلاغ شد. در این قانون ابعاد مختلفی در حوزه معلولان و بودجه‌های اختصاص یافته آن در نظر گرفته شده است، اما متأسفانه این قانون به بودجه سال 97 نرسید، اما در فصل بودجه سال 98 آمده است.
حسین نحوی‌نژاد به مطالبات معلولان اشاره و تأکید می‌کند: مناسب‌سازی اماکن و معابر در دسترس این عزیزان برای حضور در متن جامعه باید صورت گیرد زیرا اگر این بستر مهیا نشود معلولان برای تحصیل، اشتغال و... نمی‌توانند در جامعه حضور پیدا کنند، مطالبه دیگر آنها وضعیت اشتغال آنهاست که باید به‌طور جدی پیگیری شود، اگرچه اعتبارات خاصی مانند تسهیلات بی‌بهره و معافیت از مالیات در این زمینه وجود دارد، اما کافی نیست. با‌وجود ایجاد 13 هزار و 700 فرصت شغلی در سال‌جاری، اما این رقم بازهم کم است، چراکه بیکاری در جامعه هر درصدی که باشد در جامعه معلولان این درصد 3 برابر می‌شود، بنابراین یکی از راهکارهای ارائه شده در این زمینه، ایجاد صندوق‌های حمایت از ایجاد فرصت‌های شغلی است که بهتر است با اختصاص اعتبارات، تسهیلات و بودجه از سوی دولت، ارزیابی و حمایت از طرح‌های معلولان از طریق این صندوق انجام شود و روند پروسه‌های اداری آن به حداقل برسد.وی تأکید می‌کند: درصورت به‌کارگیری فرد معلول از سوی کارفرمایان، سهمیه بیمه فرد معلول و همچنین 30 تا 50درصد حقوق او از سوی دولت پرداخت می‌شود، البته این طرح در حال حاضر نیز در سطح محدودی اجرا می‌شود که در سال آینده قرار است گسترده‌تر شود.نحوی‌نژاد درباره مسکن معلولان اظهار می‌کند: هم‌اکنون حدود 100 هزار مسکن توسط بهزیستی برای جامعه هدف ساخته شده و 55هزار مسکن هم در دست ساخت است.
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی درباره یارانه اختصاص یافته به مراکز توانبخشی می‌گوید: 2 هزار و 200 مرکز توانبخشی غیردولتی زیرنظر و حمایت بهزیستی مشغول به‌کار هستند که به حدود 120 هزار سالمند و معلول در خانه خدمات ارائه می‌دهند که یارانه‌ای که به این مراکز می‌دهیم، باید مورد تجدیدنظر قرار بگیرد. در قانون جدید حداقل 80درصد هزینه خدمات ارائه شده باید توسط دولت پرداخت شود.
وی سال 98 را سال بسیار خوبی برای جامعه معلولان می‌داند و ادامه می‌دهد: با تأکید رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر رفاه با تأمین بودجه‌ها حق پرستاری از معلولان شدید، اشتغال، مسکن و... دستخوش تحولات اساسی می‌شود. نحوی‌نژاد با اشاره به ورود 500 هزار پشت نوبتی دریافت مستمری در این چرخه در سال 97 اذعان می‌دارد: از اول انقلاب تا سال 97، حدود 320 هزار مستمری بگیر داشتیم که فقط در سال 97 تعداد 500 هزار نفر به مستمری‌بگیران این سازمان اضافه شد. با این همه با وجود تنگناهای دولت و تحریم‌ها توانستیم قانون حمایت از حقوق معلولان را تصویب کرده و مستمری معلولان را افزایش دهیم. همچنین امسال دولت حدود۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان را برای پوشش پشت نوبتی‌های بهزیستی و کمیته امداد تصویب کرد.
برپایی مراسم ازدواج 137 زوج معلول در برج میلاد
دکتر علی همت محمودنژاد، مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان نیز در این زمینه با اشاره به ازدواج 137 زوج معلول در روز جهانی معلولان به «ایران» می‌گوید: در این مراسم که روز گذشته در برج میلاد تهران برگزار شد، سازمان بهزیستی به هر زوج 4 میلیون تومان کمک بلاعوض و انجمن معلولان نیز به آنها یک ربع سکه اهدا کرد. به گفته وی، مشکلات روزافزون معلولان از قبیل مسکن، اشتغال، ازدواج و... بشدت ازدواج‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این مراسم برای تشویق معلولان برای تشکیل خانواده می‌تواند مؤثر واقع شود.
وی ادامه می‌دهد: درحالی که خرید آپارتمان 60 متری در یکی از نقاط کم برخوردار تهران حداقل 300 میلیون تومان هزینه دارد، اما حداکثر هزینه پرداختی برای خرید مسکن زوج‌های معلول 30 میلیون تومان است که این یعنی یک دهم واحد مسکونی 60 متری. همین موضوع استقلال فردی خانواده زوج معلول را به مخاطره می‌اندازد، در کنار این موضوع متأسفانه با گرانی ارز وسایل توانبخشی معلولان هم به طور غیرقابل باوری افزایش یافته است.
تشکیل کمیته ملی هماهنگی امور معلولان
سهیل معینی، مدیرعامل انجمن باور و مدیرمسئول روزنامه ایران سپید نیز با اشاره به طیف وسیع مشکلات جامعه معلولان به «ایران» می‌گوید: بزرگ‌ترین مانع در مسیر اجرای قانون حمایت از معلولان، تخصیص بودجه و اعتبارات است زیرا وظایف جدیدی برای بهزیستی مقرر شده که مستلزم تأمین اعتبارات است. وی می‌افزاید: ماده 27 قانون، کف حق معیشت برای معلولان شدید بالاتر از 18 سال که عملاً کار یا توانایی کار کردن ندارند، را معادل کف حقوق قانون کار تعیین کرده است، اما با وجود این ماده قانونی که در عمل حدود 500 هزار نفر هم مشمول آن می‌شوند، این رقم در مقایسه با مستمری 53 هزار تومانی به علاوه یارانه دریافتی برای یک فرد مجرد که مبلغی حدود 195 تا 200 هزار تومان می‌شود، بسیار چشمگیر است. معینی ادامه می‌دهد: ماده 7 قانون طیف وسیعی از خدمات از قبیل اعطای حق پرستاری، خدمات مددکاری در منزل و... را شامل می‌شود که در نتیجه آن اعتبارات هم باید وسعت پیدا کند.
مدیرعامل انجمن باور تأکید می‌کند: در حالی که 3 درصد از اشتغال سازمان‌ها باید به افراد معلول اختصاص یابد، اما برخی سازمان‌ها با استناد به برخی قوانین درون سازمانی یا ضوابط پزشکی از استخدام این افراد سرباز می‌زنند. درحالی که قانون حمایت از حقوق معلولان در دنیا فقط معطوف به یک سازمان نیست و هر دستگاه خدمات را به گونه‌ای طراحی می‌کند که افراد معلول را هم زیرپوشش قرار دهد.
وی ادامه می‌دهد: براین اساس همه سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها باید گزارش کار خود را در زمینه جامعه معلولان به مجلس و دولت ارائه دهند، ما هم سعی داریم که کمیته ملی هماهنگی امور معلولان امسال تشکیل شود، روز گذشته از وزیر هم درخواست کردیم این کمیته هر چه سریع‌تر برای مرتفع کردن مشکلات معلولان راه‌اندازی شود.
شهرداران یک روز با ویلچر سر کار بروند
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از همه مسئولان و شهرداران سراسر کشور درخواست کرد که یک روز خود را به جای معلولان بگذارند و با ویلچر از منزل بیرون بیایند و با اتوبوس به محل کار خود بروند و ببینند معابر برای معلولان مناسب‌سازی شده است یا خیر و اگر نبود برای رفع آن اقدامی بیندیشند. به گزارش مهر، محمد شریعتمداری در حاشیه مراسم روز جهانی معلولان با اشاره به اقدامات رفاهی که برای معلولان و مددجویان انجام شده است، گفت: در سال‌جاری بیش از ۷ هزار میلیارد تومان برای رفع فقر مطلق اختصاص پیدا کرده که قدم‌های اولیه خوبی برای اجرای آن انجام شده است. شریعتمداری گفت: اجرای کامل قانون طی یک سال امکانپذیر نیست و امیدواریم بتوانیم بخشی از نیازها را در سال‌جاری و بخش دیگر را در بودجه سال ۹۸ بگنجانیم تا بتوانیم با همراهی بهزیستی اقداماتی مؤثر برای رفع مشکلات معلولان انجام دهیم. وی گفت: در سال‌جاری قصد داریم به سمت شرکای اجتماعی حرکت کنیم و در جهت توانمندسازی و تأسیس خیریه‌هایی برای حمایت از معلولان حرکت کنیم.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به اشتغال معلولان اشاره کرد و گفت: حرکت‌هایی برای اشتغال این افراد آغاز شده و در بودجه ۹۸ نیز اقدامات بیشتری انجام خواهیم داد. وی از انتخاب مشاوری برای معلولان خبر داد و گفت: از همه گروه‌های معلولان و تشکل‌های دولتی درخواست می‌کنیم تا فردی را به عنوان نماینده خود انتخاب و به ما معرفی کنند تا به عنوان مشاور وزیر در امور معلولان باشد و از این طریق بتوانیم بیشتر از گذشته در جریان مشکلات آنها قرار گیریم.
وی درباره سبد حمایتی گفت: تمامی افرادی که مددجوی بهزیستی و کمیته امداد بودند سبد حمایتی را دریافت کردند و به کارمندانی که زیر سه میلیون تومان حقوق می‌گیرند سبد حمایتی تعلق گرفت و از افرادی که زیر سه میلیون تومان حقوق شان است و سبد به آنها تعلق نگرفته می‌خواهیم به سازمان بهزیستی و کمیته امداد اعتراض خود را اعلام کنند و به آن رسیدگی می‌شود.وی با اشاره به اینکه به مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی پیش از این 14 نوبت بسته حمایتی توزیع شده است، گفت: به همین دلیل اختلال توزیع در این نوبت بسیار کاهش پیدا کرده است.
وزیر رفاه با تأکید بر اینکه توزیع بسته حمایتی میان کارمندان آموزش و پرورش تمام شده است، افزود: بعد از آن نوبت بازنشستگان است. وی با اشاره به اینکه به رغم اینکه سرانه دانش‌آموزان معلول چهار برابر افزایش یافته است، گفت: این مبلغ باز هم کافی نیست و باید افزایش یابد. وی گفت: بیش از ۱۴ هزار و ۳۰۰ معلول آموزش مهارت شغلی دریافت کردند و همچنین به خانواده‌های دارای دو معلول مسکن تعلق می‌گیرد که البته این قانون درست نیست و نیاز به اصلاح دارد چرا که خانواده‌ای که یک معلول دارد نیز باید از این امکانات برخوردار شود.
وی همچنین به مشکلات معلولان اشاره کرد و اظهار داشت: هنگامی که سخن معلولی را که دکترای ریاضی داشته اما کار ندارد، می‌شنوم، تقاضای مرگ می‌کنم.
شریعتمداری با اشاره به اینکه ۴.۸ درصد از افراد دارای معلولیت‌های سختی هستند، گفت: دو برابر این تعداد معلولانی هستند که شناخته نشده‌اند.
به گفته وی، باید کمپینی ایجاد شود تا هر مسئولی دوستدار یک خانواده معلول شود و در این صورت مشکلات این افراد به گوش همه می‌رسد و در جهت رفع آن اقدام خواهد شد.وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی گفت: معلولان می‌توانند یک نماینده‌ای در مجلس داشته باشند و در این زمینه هیچ محدودیتی ندارند و به عنوان نماینده یک یا چند نفر را معرفی کنند.در حاشیه این مراسم از افراد موفق دارای معلولیت قدردانی شد و تعدادی از معلولان به درخواست وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مشکلات خود را بازگو کردند. برخی از این معلولان نسبت به کمبود و گران شدن وسایل توانبخشی گلایه داشتند و عنوان کردند سازمان بهزیستی اقدامات لازم را برای ما انجام نمی‌دهد.یکی ازآنها به کمبود درآمد معلولان و کمبود ظرفیت‌های اشتغال اشاره کرد و از وزیر تعاون خواست تا به شرایط دشوار زندگی معلولان که به تعبیر خودش گاهی شبیه شکنجه است، رسیدگی کند.
با دستگاه هایی که معلولان را استخدام نکنند، برخوردمی شود
رئیس سازمان بهزیستی و سرپرست سازمان تأمین اجتماعی نیز در این مراسم از پرداخت بسته حمایتی به بازنشستگان تأمین اجتماعی طی ٨ تا ١٠ روز آینده خبر داد. انوشیروان محسنی بندپی با اشاره به اینکه هم‌اکنون از چند طریق از اشتغال معلولان حمایت می‌شود، افزود: بعد از ابلاغ قانون حمایت از حقوق معلولان باید ۳ درصد از سهمیه استخدامی همه دستگاه‌ها در اختیار معلولان قرار بگیرد. این قانون بعد از ابلاغ از اردیبهشت ماه لازم الاجراست. وی افزود: در صورتی که دستگاهی از این قانون سرپیچی کند، قانون مجازات اسلامی با ابزار تعدیل، برکناری و... با آن برخورد خواهد کرد. بندپی با اشاره به اشتغال حمایت شده از معلولان نیز اظهار کرد: سازمان بهزیستی هزینه‌های آموزش و حرفه آموزی معلولان را پرداخت می‌کند.
همچنین سهم بیمه معلولان از سوی این سازمان به کارفرمایان پرداخت می‌شود. به‌گفته وی در قانون حمایت از حقوق معلولان بسته تعهدات بیمه‌ای پیش‌بینی شده که از جمله آن می‌توان به تعهدات بیمه‌ای برای بیماران اوتیسمی اشاره کرد. رئیس سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه آیین‌نامه‌های اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان تهیه شده است، تصریح کرد: با وجود اینکه این قانون بعد از تصویب بودجه سال ۹۷ تصویب شد با وجود این با همکاری مجلس و دولت حدود ۲۰۰ میلیارد تومان برای اجرای این قانون در نظر گرفته و پرداخت شد. وی درباره تشکیل پرونده الکترونیکی سنوات بیمه‌ای نیز گفت: تا پایان آذر ماه پرونده الکترونیکی بیمه شدگان در مراکز ملکی تأمین اجتماعی تشکیل می‌شود
ایران