رئیس‌جمهور برنامه‌های دولت در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد را تشریح کرد
تعهدات ارزی روحانی به مردم و فعالا‌ن اقتصادی
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری شب گذشته در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی در چند بخش از جمله خروج آمریکا از برجام و آغاز تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، روابط خارجی ایران، بسته جدید ارزی، احتمال تنش و جنگ در منطقه خارمیانه سخن گفت. او در این گفت‌وگو نوسانات ارزی اخیر در کشور را ریشه‌یابی کرد و از نقدینگی، مساله تغییر انتظارات و اعتراضات و همچنین محدودیت دسترسی به منابع ارزی به واسطه اختلالات در روابط بانکی به عنوان ۳ منشا آن یاد کرد.
روحانی همچنین تاکید کرد که دولت در تعیین نرخ ارز دخالتی نخواهد کرد و عرضه و تقاضا قیمت آن را مشخص می‌کند. او متعهد شد که دولت ارز کالاهای اساسی را با نرخ ۴۲۰۰ تومان تامین خواهد کرد. رئیس جمهور تاکید کرد که ورود سکه و واردات طلا بدون مالیات ارزش افزوده آزاد خواهد بود. روحانی همچنین متعهد شد که بانک مرکزی سپرده های ارزی را تضمین و سود آن را با ارز به سپرده گذاران پرداخت خواهد کرد. او درعین حال با توجه به برخی سخنان مبنی بر احتمال جنگ با صراحت تاکید کرد که نشانه‌ای از جنگ نمی‌بیند.
پاسخ به درخواست مذاکره آمریکا
حسن روحانی، رئیس جمهوری شب گذشته به درخواست‌های رئیس جمهور آمریکا برای مذاکره پاسخ داد و تاکید کرد که نمی‌توان همزمان با تهدید به تحریم از مذاکره سخن گفت و مذاکره با تحریم معنی ندارد.
او درپاسخ به اولین سوال این گفت‌وگو درمورد درخواست آمریکا در مورد مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران گفت: کسی که ادعا می‌کند و می‌گوید تمایل به مذاکره دارم، باید بداند مذاکره مبانی دارد و اولین مبنای آن صداقت است، کسی که امروز ادعای مذاکره دارد از تعهدات بین‌المللی خارج شده است. روحانی همچنین گفت: همزمان با تحریم، مذاکره چه معنایی خواهد داشت. وی گفت: مذاکره با کشوری که از تمام معاهدات بین‌المللی به راحتی خارج شده است و همزمان با پیشنهاد مذاکره، تحریم را اعمال می‌کند، نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت. به گزارش خبرگزاری صداوسیما، روحانی گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره اهل مذاکره بوده و حتی با دولت کنونی آمریکا نیز در جریان مذاکرات ۱+۵ و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد مذاکره کرده اما شرط مذاکره، صداقت است و دو طرف باید به نتیجه داشتن مذاکره باور داشته باشند. رئیس‌جمهوری همچنین گفت: هدف ترامپ از پیشنهاد مذاکره راه‌انداختن جنگ روانی با مردم ایران و بهره‌برداری برای انتخابات کنگره است. پیشنهاد مذاکره همراه با تحریم معنایی ندارد. تحریم علیه بیماران، کودکان و بزرگسالان ایرانی متناقض است و یادآور مثل معروف ایرانی «قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس را» است.
آماده مذاکره درمورد غرامت‌های آمریکا
روحانی با تاکید بر اینکه من پیش‌شرطی برای مذاکره با آمریکا ندارم، گفت: اگر دولت آمریکا آماده است که در خصوص نحوه پرداخت غرامت‌ها به ملت ایران به دلیل مداخلات آنها در زندگی مردم و کشور ایران با ما مذاکره کند، ما این آمادگی را داریم که ببینیم آمریکا چگونه می‌خواهد این غرامت‌ها را و در چند قسط و چگونه پرداخت کند.
وی با تاکید بر اینکه آمریکا بدهکار ملت ایران است، گفت: آمریکا به دلیل مداخلات در کشور ایران هم بدهکار عذرخواهی هم بدهکار غرامت است، بنابراین اگر بدهکاری خود را پرداخت کند، ما طبق آنچه در طول تاریخ نشان دادیم همواره اهل مذاکره بوده و هستیم. به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که آیا تعهدات قابل قبولی از سوی اروپایی‌ها می‌بینید و آیا فکر می‌کنید منافع برجام به گونه‌ای است که ما همچنان در آن بمانیم و موضع ما چیست، اظهار کرد: آمریکایی‌ها نخست دنبال این بودند که بقیه کشورهای ۱+۵ را با خود همراه کنند و به همین دلیل نیز ترامپ در ۲۲ دی ماه سال گذشته از شرکای خود خواست که آنها نیز در خصوص برجام مذاکره مجدد را مطرح کنند اما این موفقیت‌آمیز نبود، چرا که کسی به آن پاسخ مثبت نداد و آمریکا ناچار شد به تنهایی از برجام خارج شود.
روحانی ادامه داد: هدف آمریکا برای خروج از برجام این بود که جمهوری اسلامی ایران از برجام خارج شود تا پرونده را به شورای امنیت ببرند. بنابراین دستاورد ما در برجام قطعنامه ۲۲۳۱ است که این قطعنامه اولا قطعنامه‌های قبلی را ملغا می‌کند و ثانیه همه کشورهای جهان را به پشتیبانی از برجام دعوت می‌کند و در واقع آنچه در برجام توافق شده، در شورای امنیت سازمان ملل به عنوان یک سند و پیمان بین‌المللی مستحکم است. وی افزود: به‌رغم تلاش‌های ترامپ، او در انجام اعمالش ناموفق بود؛ چرا که اروپایی‌ها با وی مخالفت کردند. روحانی همچنین بااشاره به عملکرد اروپا پس از خروج آمریکا از برجام گفت: اروپا از نظر سیاسی برای ما سنگ تمام گذاشت ولی ما همچنان منتظر اقدامات عملی اروپا هستیم. روحانی افزود: ما هنوز منتظر اقدامات عملی اروپا هستیم و بناست که جلسه‌ای در اواخر ماه اوت بین ایران و ۵ کشور دیگر اتحادیه اروپا در اروپا و در حاشیه اجلاس سازمان ملل برگزار شود و در سطح وزرا صحبت شود. وی گفت: آنچه ما امروز می‌خواهیم این است که اساس تحریم به ۳ ماه آینده باز می‌گردد که آمریکا می‌خواهد در موضوع نفت و بانک وارد عمل شود و قولی هم که اروپا، چین و روسیه دادند این است که بتوانند ایستادگی کنند، هم برای فروش نفت و هم برای حفظ روابط بانکی ما با دنیا. روحانی در مورد روابط خارجی کشور نیز تاکید کرد: ما خواستار روابط خوب با همه کشورها هستیم، ولی روابط با کشورهای آسیایی برای ما اهمیت زیادی دارد. او تصریح کرد: هیچ مانعی برای گسترش روابط با کشورهای اروپایی وجود ندارد.
شکلات ارزی و اقتصادی
رئیس‌جمهور در بخش سوم این گفت‌وگو که به مسائل ارزی و مشکلات اقتصادی اختصاص داشت، با بیان اینکه برخی مشکلات و بیماری‌های اقتصادی داریم که مربوط به این دولت و دولت قبل هم نیست، بلکه مربوط به پیش از انقلاب و برخی پس از انقلاب است، افزود: سال‌هاست مشکلاتی در بانک‌ها و موسسات اعتباری به صورت مزمن وجود دارد که در شرایطی بروز و ظهور می‌یابد. روحانی ادامه داد: حجم زیاد نقدینگی از دیگر مواردی است که با حرکت خود به سمت بازارها مشکلاتی را ایجاد می‌کند و این موضوع به این علت است که اعتماد مردم نسبت به آینده به عللی متزلزل می‌شود. روحانی همچنین میزان دسترسی به ارز و روابط بانکی با جهان و تغییر مساله ورود اسکناس و طلا به ایران را از دیگر عللی دانست که توقعات و انتظارات تورمی را تغییر می‌دهد و شرایط جدیدی را ایجاد می‌کند. رئیس‌جمهور اضافه کرد: در آغاز دولت یازدهم قیمت ارز به گونه‌ای کاهش یافت که در پی آن بودیم تا جلوی این کاهش را بگیریم و علت آن این بود که مردم به آینده امیدوار و خوش‌بین بودند و می‌دانستند روابط ما با جهان در حال بهتر شدن است و سرمایه‌ها وارد کشور و شرایط اقتصادی بهتر می‌شود.
روحانی ادامه داد: برخی از منابع ارزی ما نیز در مذاکراتی که داشتیم آزاد می‌شد و همه اینها دست به دست هم داد و شرایط خوبی را به وجود آورد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه مشکل ارزی از طریق دو عامل در دی ماه پارسال آغاز شد، گفت: ۵ دی پارسال اعتراضاتی از یک شهر آغاز شد و به شهرهای دیگر سرایت کرد. رئیس‌جمهور گفت: سوءاستفاده‌ها را اگر از لحاظ سازوکار و مدیریتی نتوانیم کنترل کنیم، با دادگاه و پلیس امکان‌پذیر نیست. روحانی افزود: بعضی‌ها دنبال اغتشاش و سوءاستفاده بودند، هر چه بوده مهار شد و مردم هم احساس کردند اگر اعتراض بحقی دارند، عده‌ای دارند سوءاستفاده می‌کنند و مردم کاملا با دولت همکاری کردند، این فعالیت و حضور مردم به داخل یک علامت مثبت داد، اما متاسفانه خارجی‌ها و مخصوصا آمریکایی‌ها فکر کردند با فشار بیشتر می‌توانند مشکلات اجتماعی و اقتصادی ما را بیشتر کنند. وی گفت: ۲۲ دی ماه ۹۶ ترامپ اعلام کرد اگر دیگران نیایند من به تنهایی از برجام خارج می‌شوم. رئیس‌جمهور افزود: پس از آن هم حوادث داخلی و هم خارجی دست به دست هم دادند و یک نگرانی برای جامعه به وجود آوردند و از آن طرف هم روابط بانکی ما با دنیا یک مشکلاتی پیدا کرد؛ از زمانی که ترامپ روی کار آمد با شعارهایی که داد و با فشارهایی که آورد با تهدیداتی که کرد همه اینها با هم کنار هم قرار گرفت و در فروردین یک التهاب بزرگ را شاهد بودیم و یک جهش ایجاد شد. حسن روحانی گفت: بر همین مبنا تصمیماتی اتخاذ شد تا این التهاب کنترل شود. این التهاب قابل کنترل بود اگر همه با هم همکاری می‌کردند، یعنی خریدار ارز، فروشنده ارز، صراف، بانک، واردکننده و صادرکننده اگر همه با هم در کنار هم قرار بگیریم طرح می‌تواند به موفقیت‌های خوبی برسد. وی افزود: ما به مردم گفتیم هر چه می‌خواهید وارد کنید ما به شما با یک قیمت مناسب ارز می‌دهیم البته قیمت ۴۲۰۰ تومانی که ما گفتیم به طور طبیعی بر مبنای تفاضل تورم افزایش پیدا خواهد کرد اما عده‌ای هم آمدند و ارز گرفتند و سوءاستفاده کردند. جنس را وارد نکردند یا بخشی از جنس را وارد کردند و بخشی از آن را در بازار آزاد فروختند و مشکلات دیگری پیش آمد.
رئیس‌جمهور گفت: بنابراین طرح به گونه‌ای شد که در کنارش رانت و فساد به وجود آمد. این همزمان شد با اردیبهشت و اعلام آمریکا مبنی بر خروج از برجام و این دو در کنار هم قرار گرفتند. روحانی افزود: در خرداد به این ذهنیت رسیدیم که روند بسته پیشنهادی ارز در شرایط فعلی دیگر کارآیی ندارد. در شرایط جدیدی که ما پیدا کردیم و هم سوءاستفاده‌هایی که انجام می‌گیرد، این سوءاستفاده‌ها را اگر از لحاظ ساز و کار و مدیریتی نتوانیم کنترل کنیم، با دادگاه و پلیس امکان‌پذیر نیست؛ یک بخشی از آن را می‌شود با اینها برخورد کرد ولی نمی‌شود همه موارد را با پلیس و دادگاه حل کرد و باید آنها را کنترل کنیم.
تفاوت اساسی بسته ارزی جدید با گذشته
رئیس‌جمهور با بیان اینکه وقتی مردم نگران شرایط آینده هستند مشکلاتی ایجاد می‌شود، از این رو به فکر بسته پیشنهادی جدید افتادیم، گفت: از خرداد ماه در دولت و ستاد اقتصادی می‌خواستیم بسته را آماده کنیم که به علت شرایط موجود در کشور و مباحث فوتبال و جام‌جهانی و مقداری هم به خاطر آماده سازی بسته ارزی دست نگه داشتیم. روحانی با اشاره به اینکه بسته جدید کاملا با بسته گذشته تفاوت‌های اساسی دارد، گفت: در بسته گذشته بانک مرکزی بار سنگینی از تعهدات را بر دوش داشت و قیمت ارز را تعیین و ایجاد رانت می‌کرد و مشکل داشت ولی در شرایط فعلی بانک مرکزی نقش سبک‌تری دارد و امروز در بانک مرکزی برای کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی متعهد شده است که با قیمت متعادل یا ثابت از فردا ارز پرداخت کند . رئیس‌جمهور با بیان اینکه قبل از جلسه وزارت جهاد و صمت توافقات خود را انجام دادند و فهرست جدید به بانک مرکزی اعلام می‌شود، گفت: بر اساس آن فهرست مردم باید اعتماد کنند که نوسانات ارزی تاثیری ندارد و ارز با قیمت مناسب پرداخت می‌شود .
لزوم ثابت ماندن نرخ ارز تاسال آینده
روحانی در ادامه سخنانش در گفت‌وگوی زنده با مردم افزود: در جلسه هیات دولت به وزرا گفتم این ارزی که برای کالای اساسی و از امروز اجرا می‌شود، ادامه خواهد داشت، یعنی حداقل مردم باید بدانند تا پایان فروردین سال آینده این نرخ برای کالاهای اساسی دست نخواهد خورد . وی گفت: کالاهای اساسی هم یک مقدار بازتر از کالاهای اساسی معروف در ذهن مردم است، اقلامی مثل برنج و گوشت و لبنیات مانند ماست و پنیر در کالاهای اساسی بود، ولی ما حبوبات و شوینده‌ها را هم اضافه کردیم که این فهرستش به بانک مرکزی اعلام شده است و وزارت صمت هم باید اعلام کند مردم باید کاملا بدانند . آقای روحانی با تاکید بر اینکه ارزی که برای کالاهای اساسی داده می‌شود باید به طور شفاف به مردم گفته شود، افزود: ما ارز ۴۲۰۰ تومانی را چه مقدار و به چه کسانی دادیم، شرکت دولتی است یا خصوصی، بناست چه کالایی وارد کند، قرار ما با همه وزرا این شده است که این ارز ۴۲۰۰ تومانی که در واقع یارانه‌ای است برای مصرف‌کننده همه بر آن نظارت کنند .
خطر جنگ وجود ندارد
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چقدر احتمال جنگ و تنش در منطقه خاورمیانه وجود دارد نیز گفت: به نظر من منطقه به سمت امن شدن پیش می‌رود. او همچنین تاکید کرد که خطر جنگ نسبت به ایران وجود ندارد و این البته بستگی به وحدت مردم دارد. روحانی در ادامه تاکید کرد ما هیچ دغدغه‌ای نسبت به آینده ایران نداریم.
جزئیات بسته ارزی جدید
رئیس‌جمهور در ادامه سخنانش با بیان اینکه دولت و بانک مرکزی برای تامین سالانه ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار به منظور تأمین کالاهای اساسی متعهد است، گفت: این ارز به مواد غذایی و پروتئینی مورد نیاز مردم و دیگر موادی که اعلام می‌شود تعلق می‌گیرد و این کنترلش آسان‌تر است، البته ما چاره‌ای نداریم و اگر این اقلام اساسی زندگی مردم را داخل نوسانات ارزی قرار دهیم نگرانی برای مردم ایجاد می‌کند و دهک‌های پایین در فشار شدید قرار می‌گیرند، گرچه برای آنان باید تدبیر دیگری هم بکنیم. روحانی گفت: سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار برای این اقلام پرداخت می‌کنیم و دولت و بانک مرکزی متعهد به این کار هستند که این پول را با این قیمت ثابت تا پایان فروردین سال آینده یعنی به نرخ ۴ هزار و ۲۰۰ تومان تأمین کند و این نرخ تغییر نمی‌کند اما باقی ارز به داخل یک بازار می‌آید و این قیمت را بازار تعیین می‌کند. وی افزود: البته در اواخر بسته ارزی قبلی این طرح با عنوان بازار دوم آمد منتها اشکالش این بود که ارز همه صادر‌کنندگان نمی‌آمد، بلکه ارز بخشی از صادرات به بازار می‌آمد. رئیس‌جمهور گفت: اکنون برنامه‌ریزی این است که تمام صادرات غیر نفتی داخل این بازار بیاید به عنوان مثال اگر سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داریم ارز همه اینها داخل این بازار می‌شود. روحانی افزود: حتی دیشب تصمیم گرفتیم ارز ناشی از فرآورده‌های نفتی نیز داخل این بازار وارد شود، بنابراین بازاری بزرگ با رقمی بزرگ از ارز خواهد بود. وی گفت: اما اینکه چه کسانی از این ارز به عنوان واردات برداشت می‌کنند چارچوب این را نیز تعیین کرده‌ایم.
دولت در تعیین نرخ ارز صادراتی دخالتی نمی‌کند
رئیس‌جمهور گفت: دولت در تعیین نرخ ارز در بازار ثانویه دخالتی نمی‌کند، چرا که بازار براساس عرضه و تقاضا کنترل می‌شود. روحانی افزود: فهرست اقلام ممنوع را قبلا اعلام کرده‌ایم آن اقلام در جای خود باقی می‌ماند. وی گفت: اقلام بر مبنای چارچوبی که اعلام شده است به بانک مرکزی معرفی می‌شوند و بانک مرکزی ارز در اختیار آنها قرار می‌دهد.
رئیس‌جمهور اظهار کرد: ارز به این صورت در می‌آید که یک بخشی از آن ۴۲۰۰ تومانی است که ما متعهدیم آن را تامین کنیم و بخش دیگر در بازار آزاد می‌رود و قیمت آن در این بازار مشخص می‌شود. روحانی افزود: در روزهای آینده بازار خودش را پیدا می‌کند و ممکن است تا یک هفته طول بکشد ولی ارز می‌آید در بازار آزاد و نرخ متعادلی پیدا می‌کند. رئیس‌جمهور گفت: ما وارد بازار آزاد نمی‌شویم و در این نرخ دخالتی نمی‌کنیم به این دلیل که همه ارز صادراتی در این بازار می‌آید و بازار را با عرضه و تقاضا کنترل می‌کند. روحانی افزود: از امروز فعالیت صرافی‌ها و ورود طلا آزاد می‌شود، بدون گمرک و مالیات ارزش افزوده، بنابراین قدری در کار تسریع می‌شود. رئیس‌جمهور در تبیین بسته ارزی جدید دولت گفت: از فردا صرافی‌ها می‌توانند در چارچوبی که بانک مرکزی به آنها اعلام می‌کند ارز را در اختیار متقاضیان قرار دهند و بانک مرکزی باید موارد را مشخص کند. روحانی افزود: حدود ۳۶ مورد نیازمندی‌های ارزی مردم مشخص شده است و اسکناس این ارز در صرافی‌ها موجود خواهد بود. وی گفت: قبلا اگر مردم اسکناس ارز خود را به بانک ارائه می‌کردند این قاچاق و ممنوع بود اما از فردا قاچاق نیست و مردم می‌توانند ارز خود را به بانک ارائه کنند، همین طور قبلا بانک معادل این ارز را به ریال محاسبه می‌کرد و به مشتری می‌داد اما الان در بسته جدید، هر کسی اسکناس ارز خود را در بانک سپرده‌گذاری کند بانک مرکزی به عهده می‌گیرد که بانک همان ارز را با سودی که اعلام می‌شود به مشتری تحویل دهد و در این زمینه دولت و بانک مرکزی متعهد است. رئیس جمهور افزود: همه اینها در کنار هم می‌تواند بازار را متعادل کند به این دلیل که ما به اندازه کافی ارز مورد نیاز جامعه را داریم البته در تمام این طرح‌ها دولت و مردم باید در کنار هم قرار بگیرند.
بسته‌ای برای معیشت مردم
روحانی همچنین وعده داد که به زودی دولت بسته‌ای را برای معیشت افراد کم درآمد تهیه خواهد کرد. او در ادامه در این مورد که می‌گویند روحانی تغییرکرده نیز تاکید کرد: من درسیاست خارجی نظرهایم تغییری نکرده است. او همچنین در این مورد که می‌گویند روحانی از چپ به راست چرخش داشته نیز گفت: من هیچ چرخشی نکرده‌ام و به تمام وعده‌های خود پایبندم. روحانی درمورد طرح سوال از رئیس جمهوری نیز گفت: قبل از اینکه من دولتی باشم، متعلق به مجلس هستم. اگر مجلسی‌ها به وظایف قانونی خود عمل کنند، خیلی هم خوشحال می‌شوم. وی افزود: لازم نیست درهمه موارد از حق قانونی خود استفاده کنیم و می‌توانیم راه را سهل‌تر کنیم. او در عین حال گفت: مشکلی برای رفتن به مجلس ندارم چون حرف‌هایی هست که درمصاحبه راحت نمی‌توانم بیان کنم ولی چون نماینده‌ای از من سوال کرده آن را راحت‌تر مطرح می‌کنم.
دنیای اقتصاد