غلامعلي رحيمي
طي هفته گذشته به دنبال انتشار آمارهاي مثبت از اقتصاد آمريکا، افزايش خوش‌بيني به بازگشت رونق به اقتصاد اروپا و افزايش تقاضاي نفت و همچنين نگراني‌ها نسبت به عرضه نفت خام در بازارهاي جهاني به دنبال تداوم اختلال‌ها در صنعت نفت ليبي از يكسو و كاهش پيش‌بيني‌ها از قيمت نفت در سال 2014 از سوي ديگر، بهاي نفت خام در بازارهاي جهاني از يك روند افزايشي همراه با نوسان برخوردار بود.
بر اين اساس بهاي نفت خام در بازار آمريكا (بورس نيويورك) طي روزهای گذشته (13 الي 23 دسامبر) از يك روند افزايشي داشته و از 6/96 دلار در هر بشكه تا 12/99 دلار افزايش يافت. طي هفته گذشته عمده ترين عوامل تقويت‌كننده قيمت نفت خام در بازارهاي جهاني عبارت بودند از:
• انتشار آمارهاي مثبت از اقتصاد آمريکا؛
• انتشار داده‌هاي اميدوارکننده از بخش توليد آمريکا؛
• نگراني‌ها درباره عرضه نفت خام در بازارهاي جهاني به دنبال تداوم اختلال در صنعت نفت ليبي؛
• افزايش 870 هزار بشكه‌اي واردات روزانه نفت خام آمريكا طي دوره 6 الي 13 دسامبر و رسيدن آن به سطح 732/7 ميليون بشكه در روز؛
• کاهش 17 هزار بشكه‌اي توليد روزانه نفت خام آمريكا طي دوره 6 الي 13 دسامبر و رسيدن آن به سطح 058/8 ميليون بشكه در روز؛
• كاهش 9/2 ميليون بشکه اي سطح ذخيره‌سازي‌هاي نفت خام آمريكا طي دوره 6 الي 13 دسامبر و رسيدن آن به سطح 3/372 ميليون بشكه؛
• افزايش ارزش شاخص بورس‌های جهانی طي دوره 20-16 دسامبر؛
• تهديد توليد نفت خام سودان جنوبي در پي سرايت خشونت‌ها به ميدان‌هاي نفتي کليدي اين كشور؛
• افزايش 5/10 درصدي واردات نفت خام و ال ان جي ژاپن در ماه نوامبر در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته، بر اساس آمار وزارت دارايي اين كشور؛
• افزايش خوش‌بيني درباره بازگشت رونق به اقتصاد اروپا و افزايش تقاضاي نفت؛
• انتشار آمار اميدواركننده درباره توليدات کارخانه‌اي در آلمان؛
• كاهش 4 درصدي توليد نفت خام آذربايجان در ماه نوامبر در مقايسه با ماه اكتبر؛
• كاهش صادرات نفت خام عراق در دسامبر و ناتواني اين كشور در تحقق هدف توليد نفت خام 5/3 ميليون بشكه‌اي در روز در سال ٢٠١٣؛
• كاهش 230 هزار بشكه‌اي توليد نفت اوپک در ماه نوامبر در مقايسه با اكتبر و رسيدن آن به سطح 7/29 ميليون بشكه در روز در پي بحران صنعت نفت ليبي، بر اساس تازه ترين نظرسنجي موسسه پلاتس از مسوولان اوپک و کارشناسان بازار نفت؛
• ناآرامي‌هاي سياسي در منطقه خاورميانه و نگراني معامله‌گران از بروز اختلال در مبادي استراتژيک حمل و نقل نفت خام.
البته طي هفته گذشته، انتشار برخي اخبار و اطلاعات منفي موجب تضعيف قيمت نفت خام در بازارهاي جهاني شده و از افزايش بيشتر قيمت‌ها جلوگيري نمود. بر اين اساس طي دوره مذکور، عمده‌ترين عوامل تضعيف‌کننده قيمت نفت خام در بازارهاي جهاني عبارتند از:
• كاهش 10 دلاري پيش‌بيني دويچه بانک آلمان از بهاي نفت خام در سال 2014 با توجه به رشد توليد نفت شيل آمريکا و بهبود چشم‌انداز عرضه نفت خاورميانه و شمال آفريقا؛
• پيش‌بيني يکي از مقام‌هاي ارزي بانک HSBC مبني بر احتمال كاهش بهاي نفت خام در سال ٢٠١٤ در پي رشد توليد نفت خام برخي از کشورهاي اوپک و غير اوپک؛
• پيش‌بيني اداره اطلاعات انرژي آمريکا مبني بر افزايش توليد نفت خام آمريكا تا بيش از 6/9 ميليون بشكه در روز تا سال 2016؛
• پيش‌بيني معامله‌گران درباره پايان سياست‌هاي تشويقي از سوي بانک مرکزي آمريکا؛
• افزايش ارزش دلار در مقابل يورو طي دوره 20-16 دسامبر ؛
• اعتصاب در پالايشگاه‌هاي نفت فرانسه و كاهش تقاضا براي نفت خام برنت؛
• افزايش توليد نفت خام نروژ در ماه نوامبر؛
• افزايش توليد نفت و گاز چين در ماه نوامبر در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته؛
• افزايش 380 هزار بشکه‌اي ( 6/1 درصدي) صادرات روزانه نفت خام اوپك (به استثناي آنگولا واكوادور) در 4 هفته منتهي به 28 دسامبر در مقايسه با 4 هفته منتهي به 30 نوامبر و رسيدن آن به سطح 140/24 ميليون بشكه در روز، بر اساس پيش‌بيني موسسه اويل موومنتس.
بر اساس آمار دبيرخانه سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك)، قيمت سبد نفتي اوپك طي دوره 13 الي 23 دسامبر، از يك روند افزايشي برخوردار بوده و از حدود 95/105 دلار در هر بشكه تا 15/108 دلار افزايش يافت. ميانگين هفتگي بهاي سبد نفتي اوپک در هفته منتهي به 19 دسامبر، با 8 سنت افزايش نسبت به هفته پيش از آن به هر بشکه 106 دلار و 93 سنت رسيده است. ميانگين هفتگي بهاي سبد نفتي اوپك در هفته منتهي به 13 دسامبر معادل 106 دلار و 85 سنت بود. همچنين ميانگين ماهانه بهاي سبد نفتي اوپک طي ماه دسامبر (تا 19 دسامبر)، با 2 دلار و 31 سنت افزايش نسبت به ميانگين ماه نوامبر، به هر بشکه 107 دلار و 28 سنت رسيده است. ميانگين بهاي سبد نفتي اوپک در ماه نوامبر معادل 104 دلار و 97 سنت در هر بشکه بود.
متوسط قيمت نفت خام سنگين ايران نيز طي دوره 13 الي 19 دسامبر از يك روند افزايشي برخوردار بوده و از 39/107 دلار در هر بشكه تا 18/108 دلار افزايش يافته است.
قيمت نفت خام برنت درياي شمال نيز در بورس لندن (ICE) براي تحويل در ماه ژانويه 2014، از يك روند افزايشي داشته و از 32/108 دلار در هر بشكه در تاريخ 13 دسامبر تا 53/111 دلار در تاريخ 23 دسامبر افزايش يافت. همچنين در روز 20 دسامبر، نفت خام برنت از حق مرغوبيت 45/12 دلار در هر بشكه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژي آمريکا ميزان ذخاير نفت خام اين کشور در هفته منتهي به 13 دسامبر معادل 3/372 ميليون بشکه بوده که در مقايسه با هفته قبل از آن
(6 دسامبر) به ميزان 9/2 ميليون بشكه كاهش يافته و معادل 7/0 ميليون بشكه از ميزان مشابه سال قبل در تاريخ 14 دسامبر 2012 بيشتر است.
ميزان اين ذخاير بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل به ميزان 3/0 روز کاهش يافته و در سطح 4/23 روز قرار گرفته است که معادل 7/0 روز کمتر از ميزان مشابه سال قبل است. طي دوره مذكور، سطح خوراك پالايشي آمريكا به ميزان 200 هزار بشكه در روز کاهش يافته و در سطح 931/15 ميليون بشکه قرار گرفته كه به ميزان 337 هزار بشكه در روز بيشتر از ميزان مشابه سال قبل است.
توليد نفت خام آمريكا طي دوره 6 الي 13 دسامبر به ميزان 17 هزار بشكه در روز کاهش يافته و در سطح 058/8 ميليون بشكه قرار گرفته و معادل 195/1 ميليون بشكه بيشتر از ميزان مشابه سال قبل در تاريخ 14 دسامبر 2012 است. در همين زمان ميزان واردات نفت خام آمريكا از 862/6 ميليون بشكه در روز به 732/7 ميليون بشكه (معادل 870 هزار بشكه در روز) افزايش يافته كه معادل 667 هزار بشكه در روز كمتر از ميزان مشابه سال قبل است.
کارشناس موسسه مطالعات بين المللي انرژي
(www.iies.org)
منبع: دنیای اقتصاد