کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس با تأکید بر اینکه مبارزه با مفاسد اقتصادی مهمترین رسالت جمهوری اسلامی ایران است گفت: اگر ارزش‌های اقتصادی انقلاب اسلامی در مسئولان و جامعه نهادینه شود، اقتصاد کشور هم پیشرفت خواهد کرد.

36 سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران گذشت؛ اکنون زمانی است که باید نگاهی به پشت سر افکند تا با نقدی بر آنچه بر این انقلاب رفته مانع از فراموشی ارزش‌هایی شد که در ابتدا شعار این حرکت عظیم مردمی بود. همچنین نیاز است آنچه دستاورد انقلاب است، بیان شود تا پاسخی باشد برای برخی شبهه‌ها، که این روزها در میان مردم مطرح است. شبهه‌هایی مانند افزایش فاصله طبقاتی، فقر، فساد اقتصادی و ... .

در همین زمینه خبرگزاری تسنیم با میثم پیله‌فروش؛ کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس گفت‌وگویی داشته که در ادامه آمده است:

 هم اکنون در بین برخی از مردم این دیدگاه وجود دارد که وضعیت اقتصاد کشور، بعد از پیروز انقلاب اسلامی ایران نه تنها بهبود نیافته است، بلکه نسبت به شرایط زمان نظام شاهنشاهی بدتر نیز شده است! آیا این دیدگاه حقیقت دارد؟

پیله فروش: اگر نگاهی منصفانه به اقتصاد ایرانِ قبل و بعد از انقلاب اسلامی داشته باشیم، مشخص می‌شود که برخی موارد بعد از انقلاب به نحو احسن انجام نشد؛ یکی از این موارد رشد اقتصادی است به طوری که رشد اقتصادی بعد از انقلاب نسبت به قبل از انقلاب خیلی پائین است.البته در کنار این، اقتصاد کشور بعد از انقلاب شاخص‌های مثبت دیگری داشت که بی‌انصافی است، ذکر نشود؛ برای نمونه می‌توان به ضریب جینی –شاخصی برای نشان دادن کاهش نابرابری- اشاره کرد. اگر چه مردم احساس افزایش نابرابری می‌کنند اما این ضریب از بعد از انقلاب کاهش چشمگیری داشت؛ در واقع شاخص‌های علمی نشان می‌دهد که این احساس واقعی نیست و نابرابری کاهش یافته است.

شاخص دیگر، شاخص بین‌المللی توسعه انسانی - مجموعه‌ای از معیارهای آموزشی، بهداشتی و درآمد سرانه- است. آمارهای سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که این شاخص نسبت به قبل از انقلاب ارتقاء قابل توجهی داشته و این حاصل عملکرد دولت‌ها از ابتدای انقلاب تا کنون است. البته در میان، شاخص آموزش و بهداشت رشد قابل توجهی داشته است ولی این رشد در مورد درآمد سرانه صدق نمی‌کند؛ درآمد سرانه ایران وضعیت خوبی ندارد و علت آن هم پائین بودن نرخ رشد اقتصادی کشور است؛ این موضوع یک نقطه ضعف جدی است که باید دولت‌های جمهوری اسلامی ایران در رفع آن جدی باشند.

 مهمترین شبهه‌‌ای که میان مردم مطرح است، افزایش فساد اقتصادی مسئولان است! آیا می‌توان ا ز این جنبه نظام کنونی را با رژیم سابق مقایسه کرد؟

پیله فروش: در حال حاضر، مهمترین رسالت جمهوری اسلامی ایران در زمینه اقتصاد، مبارزه با مفاسد اقتصادی است. برای این که این مبازره تأثیرگذار باشد باید این موضوع از مسئولان کشور آغاز شود و بعد به آحاد مردم برسد. اگر چه اکنون آمار دقیقی در  این باره وجود ندارد اما تحقق اهداف انقلاب اسلامی ایران - که اهداف مقدسی در زمینه اقتصادی است – بسته به مبارزه با مفاسد اقتصادی است؛ البته ابعاد آن زیاد مهم نیست. با توجه به اینکه شعارهای این انقلاب بسیار ارزشمند است در صورت مشاهد یک فساد کوچک در میان مدیران و مسئولان باید بدون تسامح به شدت با آن برخورد شود. حتی اگر فرضاً فساد اقتصادی بعد از انقلاب کاهش یافته باشد، باز هم همین مقدار اندک نیز قابل تحمل نیست. البته چون شاخصی در مورد فساد اقتصادی در زمان‌های مورد نظر ندارم نمی‌توانم مقیاسه‌‌ای بین این دو دوره داشته باشم.

وضعیت صنعت و اشتغال بعد و قبل از انقلاب چگونه ارزیابی می‌شود؟

پیله فروش: در حال حاضر، مشکل نبود استراتژی توسعه صنعتی است؛ در واقع باید طی یک نقشه راه مشخص می‌شد که به طور مثال تا ده سال آینده نیاز است که چه صنعتی در کشور ارتقاء داده شود و بر اساس آن نظام آموزشی، تجاری و ارزی کشور طراحی شود. مهمترین مشکلی که در بازار کار وجود دارد این است که نظام آموزشی مهارت‌های مورد نیاز اقتصاد کشور را به افراد نمی‌دهد. به همین دلیل است که علی‌رغم افزایش تعداد افراد دارای تحصیلات دکتری و کارشناسی ارشد، فرد مهارت مورد نیاز بازار را ندارد. این ایراد به کلیه دولت‌های نظام جمهوری اسلامی ایران وارد است. برنامه‌های توسعه‌ای کشور مجموعه‌ای از همه حرف‌های خوب است. به هیمن دلیل است که نظام آموزش، ارزی و تجاری راه خود را می‌روند و صنعت هم لنگ لنگان راه خود را طی می‌کند.

 آیا قبل از پیروزی انقلاب این هماهنگی بین صنعت و آموزش وجود داشت؟

پیله فروش: نه، قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز چنین برنامه‌ای وجود نداشت. اما چون جمعیت پیش از انقلاب نصف جمعیت کنونی بود، بازار کار وضعیت بهتری داشت. از سوی دیگر در حال حاضر رشد اقتصادی نسبت به قبل از انقلاب کاهش داشته است، همین امر موجب شده که تقاضا برای نیرو کار متناسب به افراد متقاضی کار رشد نداشته باشد. از بعد از انقلاب، رشد اقتصادی کشور در بهترین حالت – میانگین سال‌های 68 تا 84 منفی پنج درصد بود و این اصلاً جوابگوی نیازهای کشور نیست. نرخ رشد اقتصاد یکی از مشکلاتی است که نظام از ابتدا تا کنون با آن مواجهه است.

  آیا انقلاب توانسته در رشد شاخص‌های اقتصادی تأثیرگذار باشد؟

پیله‌فروش: بعد از شوک نفتی سال 1352 اقتصاد کشور دچار خرج کردن لجام گسیخته درآمدهای نفتی شد. آن اقتصاد دیر یا زود به بن بست می‌رسید؛ شواهد آن هم شرایط اقتصادی سال 1356 بود. البته اگر از تجربه " سرمستی حاصل از درآمدهای نفتی"  در سال‌های اخیر استفاده می‌شد، اشتباه‌های سال‌های 1387 تا 1390 تکرار نمی‌شد. در واقع رژیم سابق با افزایش درآمدهای نفتی اشتباه‌هایی را مرتکب شد که همین اشتباه‌ها دوباره در سال‌های اخیر تکرار شد.

 آیا انقلاب با ارزش‌های اسلامی می‌تواند در پیشرفت اقتصادی جامعه‌ای مؤثر باشد؟

پیله‌فروش: اگر انقلاب بتواند ارزش‌های مثبت را در مردم درونی کند، می‌تواند بر پیشرفت اقتصادی کشور تأثیر مثبت داشته باشد. ارزش‌های مثبت همان قانون اساسی کشور است که به عنوان یک میثاق ملی قرار است همه به آن عمل کنند. اگر فرهنگ انقلاب، فرهنگ کار و تلاش باشد و به ورطه عمل برسد، در اقتصاد هر جامعه‌ای می‌تواند تأثیرگذار باشد.

 آیا این ارزش‌های در جامعه ایران و میان مسئولان نهادینه شده است؟

پیله‌فروش: نمی‌توان گفت چقدر از ارزش‌های انقلاب اسلامی در میان جامعه ایران بعد از انقلاب نهادینه شده است. اما هیچ جامعه‌ای پیشرفت اقتصادی نداشته مگر اینکه فرهنگی متناسب با پیشرفت اقتصادی در آن نهادینه شده باشد. به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند، " فرهنگ و اقتصاد"؛ چون فرهنگ مقدمه اقتصاد است. فرهنگ هم مؤلفه‌‌هایی دارد؛ همان مؤلفه‌هایی که از ابتدا انقلاب شعار آن داده شده بود؛ ارش بودن کار؛ خودباوری، نوآوری و ... .

منبع: تسنیم