دکتر مرتضی عزتی
استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

راه حل بهبود اوضاع اقتصادی، تداوم کاهش نرخ تورم افزایش نرخ رشد اقتصادی، جدا شدن نفت از بودجه کشور است و دولت توان اجرای این برنامه را دارد. در حالی که بیشترین درآمدهای نفتی در دولت قبل به دست آمد اما این درآمدها صرف منافع سیاسی و انتخاباتی شد و در حالی که شرایط کاهش اتکای بودجه به نفت فراهم شده بود این کار انجام نشد و دولت قبل اقدام مؤثری برای کاهش اتکای بودجه به نفت انجام نداد.
منافع و مصالح ملی باید در تصمیم گیری‌های اقتصادی ارجحیت داشته باشد و ارجحیت اقتصاد ایران و بودجه کشور در شرایطی که قیمت نفت کاهش یافته است جدا کردن درآمدهای نفتی از بودجه است. اکنون که درآمدهای نفتی کاهش یافته و 40 درصد از درآمدهای کسب شده هم به صندوق توسعه ملی واریز می‌شود بنابراین 60 درصد از درآمدهای نفت در اختیار دولت قرار می‌گیرد بنابراین‌کل درآمد نفت در اختیار دولت نیست پس دولت باید با راهکارهایی این 60 درصد را نیز از بودجه خارج کند.
کنار گذاشتن درآمدهای نفت از بودجه اقدام ملی است. دولت در این مدت نشان داده در زمینه اقتصادی می‌تواند موفق باشد بنابراین باید قطع درآمد نفت از بودجه را نیز به اسم این دولت ثبت کند. البته دولت برای اجرای این برنامه مخالفانی خواهد داشت از جمله نمایندگان مجلس یا برخی مسئولان که حاضر نیستند در زمان مسئولیت آنان دولت این اقدام را انجام دهد و اهداف سیاسی تنها دلیل آنان است، اما مسلم است که تمام مسئولان باید منافع ملی را بر منافع بخشی و استانی ترجیح دهند.
با قطع وابستگی بودجه به نفت دولت می‌تواند منابع خود را از روش‌های دیگر مانند واگذاری تمام طرح‌های نیمه تمام به بخش خصوصی کسب کند. دولت با حمایت از بخش خصوصی و واگذاری طرح‌های عمرانی به این بخش می‌تواند 20 درصد از هزینه بودجه‌ای خود را کاهش دهد. دولت همچنین به صورت دستوری و فشار به نهادهای زیر مجموعه باید از آنان بخواهد هزینه‌های جاری خود را کاهش دهند. با استفاده از درآمدهای مالیاتی، افزایش مالیات بر واردات کالاهای غیر مولد و کسب و کارهای پر سود روشی‌های هستند که دولت برای جبران کسری بودجه می‌تواند به کار بگیرد.
قطع درآمدهای نفتی در بودجه 2 سال فشارهایی را بر دولت تحمیل می‌کند اما با اجرای آن کشور از وابستگی به نفت و درآمدهای آن نجات می‌یابد. بنابراین با همراهی مجلس و تحمل برخی فشارها کاهش وابستگی تدریجی به نفت را می‌توان آغاز کرد و نگران نباشیم که کاهش وابستگی به نفت چه عکس العمل‌ها و پیامدهایی دارد.

منبع: ایران