بنا بر آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در تابستان امسال به 9.5 درصد رسیده است. این نرخ که در تابستان سال گذشته 10.4 درصد بوده یک درصد کاهش یافته و تک رقمی شده است. 

براساس نتایج این آمارگیری، نرخ بیکاری مردان و زنان به ترتیب در تابستان امسال ۷.۹و ۱۸درصد گزارش شده است. به این ترتیب میزان بیکاری زنان بیشتر از دو برابر مردان است یعنی از ۲۳ میلیون و ۷۵۶ هزار نفر از کسانی که از نظر اقتصادی در شرایط فعالیت اقتصادی (مشارکت اقتصادی) قرار دارند بیشتر از ۲۰ میلیون نفر مرد و بیش از سه میلیون و ۷۴۹ هزار نفر زن هستند.  

علاوه بر آن متوسط نرخ مشارکت اقتصادی در بهار امسال معادل۳۷.۲ درصد اعلام شده که این نرخ برای مردان ۶۲.۷ و برای زنان ۱۱.۷ درصد است. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور حاکی از کاهش 1.9 درصدی این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان 1392) و افزایش 0.1 درصدی آن نسبت به فصل گذشته (بهار 1393) می باشد.

بررسی نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت)، جمعیت 10 ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که 37.2 درصد جمعیت در سن کار (10 ساله و بیشتر) از نظر اقتصادی فعال بوده اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند. همچنین نتایج نشان می دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کم‌تر بوده است. میانگین نرخ بیکاری جوانان ۱۵تا ۲۴ ساله هم ۲۲.۹ درصد اعلام شده که این نرخ برای مردان ۱۹.۱ و زنان ۴۳.۶ درصد است.

لازم به ذکر است که بنابر تعریف مرکز آمار، هر کس در هفته یک ساعت کار کند، شاغل است و در غیر این صورت در ردیف بیکاران جای می گیرد.

از طرف دیگر آمارها نشان می دهند که در سال گذشته نزدیک به 670 هزار شغل در کشور از دست رفته است. به این معنا که در تابستان ۱۳۹۲، مجموعا 22 میلیون و 167 هزار و 147 شغل در اقتصاد ایران وجود داشته است، این تعداد در تابستان ۱۳۹۳به 21 میلیون و 498 هزار و 13 شغل کاهش یافته است. بنابراین می توان گفت که 669 هزار و 405 شغل در سال گذشته از دست رفته است.

آمارهای ناقص و ابهامات بیکاری

حسین راغفر استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفتگو با فرارو گفت: «به نظر من گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار گزارشی ناقص است. به این معنا که توضیحی کافی در خصوص نرخ بیکاری و ابعاد مختلف آن داده نشده است. به عنوان مثال یکی از این ابعاد مسئله نرخ مشارکت اقتصادی است.»

وی افزود: «ظاهرا در آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار کشور، نرخ مشارکت در کشور کاهش یافته است. در صورتی که ما انتظار نداشتیم که با توجه به شرایط کنونی و بافت جمعیتی کشور این آمار با کاهش همراه باشد. نرخ مشارکت اقتصادی آن دسته از افراد جویای کار در کشور را نشان می دهد که می توانند صاحب شغلی باشند. با توجه به بافت جمعیتی باید جمعیت بیشتری به جمعیت متقاضیان کار در کشور اضافه شده باشد. در صورتی که با توجه به نرخ های اعلام شده موجود، نرخ مشارکت در سال جاری نسبت به سال گذشته حدود 2 درصد کاهش یافته است.»

وی تاکید کرد: «به نظر من این گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار گزارشی کامل نیست. به این معنا که باید در کنار این نرخ های منتشر شده توضیح های مناسبی هم ارائه شود. توضیح در اینباره که چرا نرخ مشارکت کاهش یافته علی رغم آنکه روز به روز به جمعیت جویای کار در کشور اضافه می شود و یا اینکه چرا با کاهش 670 هزاری مشاغل در سال گذشته نرخ بیکاری کاهش پیدا کرده است؟»

راغفر با انتقاد از شیوه بررسی نرخ بیکاری در کشور گفت: «بنا به بررسی های مرکز آمار، شاغل به کسی در کشور اطلاق می شود که یک ساعت در هفته به کاری مشغول باشد؛ تعریفی نادرست که بسیاری از ابعاد بیکاری را نادیده می گیرد. لازم است تا گزارش هایی در زمینه بیکاری منتشر شود که با ارزیابی های بهتر و توجه به ابعاد دیگر این مسئله همراه باشد تا ناگفته هایی در این زمینه باقی نماند و تمام ابهامات آن روشن شود.»

وی با تاکید بر اهمیت  گزارش های مربوط به بیکاری در کشور گفت: «ما با مشکلی جدی در زمینه این گزارش ها رو به رو هستیم. گزارش های اشتغال و بیکاری در کشور ما توضیحی برای چرایی نوسانات موجود در این حوزه نمی دهند. نرخ منتشر شده در زمینه بیکاری و بررسی اشتغال یک ساعته در هفته تعریف بیکاری مطلق است و بیکاری ناقص که بُعد دیگری از بیکاری است در این آمار مورد بررسی قرار نمی گیرد.»

نرخ بیکاری واقعی بالای 30 درصد است

این استاد دانشگاه افزود: «اگر ما آمار اشتغال ناقص را در کنار آمار اشتغال مطلق قرار دهیم، نرخ بیکاری ما به بالای 30 درصد خواهد رسید. رقمی که هیچ گونه نسبتی با رقم منتشر شده از سوی مرکز آمار ندارد. انتشار چنین گزارش هایی می تواند مشکلات فراوانی را برای کشور به دنبال داشته باشد. زیرا انتشار این آمارهای ناقص حساسیت مسئولین در مورد این موضوع و اعتماد مردم نسبت به آمارهای رسمی را کاهش می دهد. علاوه بر آن انتشار چنین آمارهایی این شائبه را به وجود می آورد که این داده هاt داده هایی سیاسی هستند؛ اتفاقی که می تواند خطر بزرگی را برای کشور داشته باشد.»

انفعال دولت خطرناک است

راغفر در خصوص عملکرد دولت در زمینه اشتغال زایی گفت: «متاسفانه دولت در حوزه اقتصادی هیچ گونه اقدام عملی ای انجام نداده است و قدری منفعل عمل کرده است. با توجه به آنکه همواره از اشتغال به عنوان مهم ترین معضل اقتصادی کشور یاد شده اما مسئولان هیچ اقدام عملی تاثیرگذاری در این زمینه انجام نداده اند. این انفعال در شرایط کنونی می تواند برای کشور بسیار پر هزینه باشد.»

وی با اشاره به ریزش 670 هزاری مشاغل در سال گذشته افزود: «مهم ترین مسئله ای که کشور را با این بحران مواجه کرده است درگیری کشور با رکود است. همان طور که در آمارها دیده می شود شهرهای صنعتی ای همچون اصفهان بیشتر درگیر این معضل بوده اند و یا شهرهای مانند یزد که پایین ترین نرخ تورم را داشته اند. همین امر نشان می دهد که صنعت و به خصوص بخش های صنعتی بیشتر از همه لطمه خورده و اشتغال در آنان کاهش یافته است».

منبع: فرارو