دولت با کسری 1000 میلیارد تومانی یارانه ها چه کند؟
پس از چند هفته بحث درباره حذف چند دهک پردرآمد از دریافت یارانه، دیروز مجلس و دولت به توافق رسیدند که فعلا کسی از دریافت یارانه حذف نشود و تا پایان سال 92 یارانه ها به همین صورت پرداخت شود.
پیش از این دولت اعلام کرده بود در پرداخت نقدی یارانه ها ماهیانه 1000 میلیارد تومان کسری دارد. در این میان گفته شد دولت دو راه برای جبران این کسری دارد. راه اول افزایش دوباره قیمت حامل های انرژی است که دولت تمایلی به انجام آن ندارد و راه دوم حذف چند دهک درآمدی (یا جمعیتی؟) از دریافت یارانه بود.
با توافقی که دیروز صورت گرفت عملا راه دوم نیز کنار گذاشته شد. اکنون دولت برای پرداخت یارانه نقدی هر ماه با 1000 میلیارد تومان کسری روبرو است.
احمدی نژاد در ماههای آخر دولت خود برای تامین این کسری به اقداماتی همچون استقراض از بانک مرکزی و استفاده از دلارهای نفتی دست زد که به گفته کارشناسان موجب افزایش تورم در کشور شد.
حال دولت یازدهم از چه راههایی می تواند اقدام به تامین این کسری برای پرداخت یارانه ها کند تا اقتصاد کشور هم ضربه نبیند؟
دولت هزینه های اضافی خود را کاهش دهد
دکتر مهدی تقوی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «معلوم نیست دولت درآمد حاصل از افزایش قیمت حامل های انرژی را کجا هزینه کرده است؟ اگر عنوان می کنند درآمد حاصل از افزایش قیمت حامل های انرژی کمتر از میزان پرداخت های نقدی است، اشکال از کسانی است که این برنامه را پیش پای دولت دهم گذاشتند.»
وی ادامه داد: «به نظر من دولت احمدی نژاد هزینه های اضافی زیادی داشت، لذا دولت یازدهم می تواند برای جبران بخشی از کسری 1000 میلیارد تومانی ماهانه، هزینه های اضافی خود را کاهش دهد.»
تقوی افزود: «به طور مثال دولت می تواند برنامه سفرهای استانی که هزینه های هنگفتی روی دست دولت می گذارد را اجرا نکند.»
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «اگر دولت بخواهد برای تامین 1000 میلیارد تومان کسری خود بار دیگر قیمت حامل های انرژی را افزایش دهد موجب فقیرتر شدن مردم می شود.»
دولت باید به جابجایی منابع دست بزند
اما دکتر مصطفی شریف استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «برای جبران کسری 1000 میلیارد تومانی راههای کوتاه مدت زیادی وجود ندارد و شاید همان راههایی که دولت احمدی نژاد استفاده می کرد کارساز باشد که البته اصل آن زیر سوال است و موجب افزایش تورم در کشور می شود.»
وی ادامه داد: «استقراض از بانک مرکزی و اجرای سیاست هایی که موجب افزایش نقدینگی و پایه پولی می شود در روند اقتصاد تاثیر منفی می گذارد.»
وی افزود: «از سوی دیگر ظاهرا قرار نیست قیمت حامل های انرژی افزایش پیدا کند و بحث حذف چند دهک از یارانه بگیران نیز منتفی شد؛ لذا من واقعا نمی دانم دولت قصد دارد از چه طریقی کسری خود را تامین کند.»
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «راههای اصولی و اساسی برای این منظور راههایی است که منجر به تغییر پایه پولی نشود. به طور مثال اخذ مالیات که از یک قسمت جامعه تحصیل می شود و به قسمت دیگر پرداخت می شود می تواند کاربردی باشد که البته مشخص نیست دولت چنین توانایی و امکاناتی را دارد یا خیر.»
وی ادامه داد: «یکی از راههای دیگر این است که دولت هزینه های خود را کاهش و به پرداخت یارانه ها اختصاص دهد که البته این اقدام عارضه های خاص خود را به همراه خواهد داشت.»
وی افزود: «اگر دولت هزینه های جاری خود را کاهش دهد اشکالی ندارد؛ یعنی هزینه هایی که به تولید ضربه نمی زند. اما اگر دولت بخواهد هزینه های عمرانی که در حال حاضر رقم ناچیزی است را کاهش دهد جلوی تولید و اشتغال گرفته می شود و این نقض غرض با اهدافی است که دولت برای تبدیل رشد منفی به رشد مثبت دارد.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «لذا تنها راهی که وجود دارد این است که دولت در قالب همین امکانات و منابعی که در چارچوب بودجه 92 موجود است مصارف را سازماندهی و مدیریت کند. به عبارت دیگر دولت باید به جابجایی منابع دست بزند.»
شریف در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است دولت اقدام به کاهش میزان یارانه پرداختی کند؟، گفت: «یکی از راههای تامین کسری می تواند همین راه باشد و دولت می تواند این کار را انجام دهد اما بنده بعید می دانم که دست به چنین کاری بزند.»
منبع: فرارو