در شماره آخر فارکست کمی در مورد تجاوز روسیه به اوکراین و اثرات محتمل آن روی اقتصاد جهانی صحبت کرده‌ام. منبع اصلی مقاله‌ای از اکونومیست به همراه تحلیل‌هایی از منابع دیگر است. خلاصه‌ای صحبت‌ها این است:
۱) سال‌ها است که جهان با ریسک‌های ژئوپولیتیک جدید مواجه است ولی بازارهای مالی و نماگرهای اقتصادی این ریسک را خیلی منعکس نمی‌کنند. جنگ اوکراین شاید یک بیدارباش برای دنیا و آغازگر تغییراتی در روند جهانی‌سازی زنجیره تامین، بازارهای مالی و تقسیم کار جهانی باشد. چه طور؟ به ادامه مطلب دقت کنید.
۲) چرا تحریم روسیه آسان نیست؟ چون روسیه در مورد بسیاری از مواد خام (Commodities) موقعیت شبه-انحصاری دارد. مثلا:
۲-۱) روسیه یک تامین‌کننده مهم گاز اروپا است و کشورهایی مثل اتریش و آلمان به شدت به گاز روسیه متکی هستند. بر خلاف نفت خام، گاز را نمی‌توان (حداقل در کوتاه‌مدت) از منابع دیگر تامین کرد.
۲) روسیه بیش از ده درصد نفت خام دنیا را تامین می‌کند. نفت خام را تا حدی می‌توان از تولیدکنندگان دیگر تامین کرد ولی به هر حال قیمت تعادلی آن بالا می‌رود.
۳) روسیه و بلاروس روی هم ۴۰٪ صادرات پتاس دنیا را تشکل می‌دهند. چون بلاروس فاقد تاسیسات صادراتی است، روسیه همه این مقدار را صادر می‌کند. پتاس یک ماده مهم برای تولید کودهای شیمیایی است و حذف آن، امنیت غذایی دنیا را تهدید می‌کند.
۴) روسیه و اوکراین روی هم حدود ۲۵٪ صادرات گندم دنیا را بر عهده دارند. بخش مهمی از این گندم از مسیر ترکیه به کشورهایی مثل مصر و بقیه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا می‌رسد.
۵) روسیه بزرگ‌ترین تولیدکننده پالادیوم دنیا و مهم‌ترین تامین‌کننده پالادیوم آمریکا است.
دقت می‌کنید که به خاطر سهم مهم روسیه در این مواد خام، جنگ و تحریم می‌تواند ضربات مهمی به اقتصاد دنیا و زنجیره‌های تامین وارد کند که همین الان هم به خاطر کرونا موقعیت شکننده و ضعیفی دارند.
روسیه برای مقابله با تحریم‌های احتمالی چه کرده است؟ ۱) نزدیک ۶۵۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی جمع کرده که بیش از نیمی از آن در داخل کشور است. ۲) بدهی‌های شرکت‌های روسی را از دلار به روبل تبدیل کرده است. ۳) سهم دلار را از معاملاتش با شرکای تجاری مهمش - مثل چین - به شدت پایین آورده است. ۴) شبکه‌ای شبیه به سویفت بین بانک‌های خودش و برخی بانک‌های منطقه‌ای به وجود آورده است. ۵) ...
همه این موارد باعث شده تا تحلیل‌گران با دقت و نگرانی اثرات محتملی که این جنگ می‌تواند روی رشد اقتصادی و تورم جهانی داشته باشد را دنبال کنند. کشورهایی مثل چین هم که ممکن است مسیر مشابه روسیه را دنبال کنند، شاید از این موارد درس بگیرند و بیشتر به سمت «خودکفایی» پیش بروند. به هر حال این جنگ احتمالا عقب‌نشینی برای روند جهانی‌سازی خواهد بود.
منبع: کانال حامد قدوسی
@hamedghoddusi