یک کارشناس اقتصادی معتقد است که تقویت ریال منوط به شکل‌گیری اصلاحات ساختاری و بنیادین در اقتصاد ایران است و این امر یک برنامه‌ریزی چند ساله با یک عزم جدی و به دور از رفتار پوپولیستی را می‌طلبد.
امروزه اقتصاد ایران در شرایطی نیست که نقدینگی مسیر خود را پیدا کند و در مسیر افزایش تولید حرکت کند و بخش صنعت و خدمات را سیراب کند. برعکس این نقدینگی تمایل شدیدی به فاصله گرفتن از بخش تولید دارد و هر چه بیشتر به سمت بازارهای سوداگرانه، دلال‌بازی و سفته‌بازی سوق می‌یابد.
در چنین شرایطی، اگر کنترل نقدینگی از دست برود، با افزایش کاذب قیمت‌ها، نرخ تورم رشد می‌کند و در مواجه با ارز خارجی، ارزش پول ملی افت می‌کند. از سوی دیگر، تقویت ارزش پول ملی به عنوان یک ماموریت اصلی حاکمیت برای بانک مرکزی مطرح است. اما بانک مرکزی در این راه با چه چالش‌های مواجه است و اساسا ریشه گره تورمی را باید در کجا جست‌وجو کرد؟
وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی درباره این موضوع توضیح داد و گفت: اگر کشور به دنبال آن است که ریال را تقویت کند و یا در آینده می‌خواهد اجازه ندهد که بیش از این ارزش پول ملی کاهش پیدا کند یک سری عوامل کلیدی وجود دارد و به تبع آن یک سری اصلاحات ساختاری و اساسی در اقتصاد ایران که باید شکل بگیرد. در غیر این صورت، اتفاقاتی که ما شاهد آن هستیم و کاهشی که در نرخ دلار انجام شده نسبتا زودگذر خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: عوامل کلیدی اما کاملا مشخص است که مهم‌ترین آن تورم اقتصاد ایران است. میانگین تورم اقتصاد ایران در دهه ۹۰ بالغ بر ۲۴ درصد شد و تا زمانی که ما در اقتصاد ایران تورم بالایی داریم مابه‌التفاوت و شکاف تورم داخلی و نرخ ارز خارجی خودش را در تضعیف ارزش ریال نشان می‌دهد.
شقاقی شهری ادامه داد: کسری‌های تجاری غیرنفتی و بی‌انضباطی‌های مالی دولت، واردات غیررسمی و قاچاق گسترده به داخل کشور عوامل دیگری هستند که در تضعیف ارزش ریال اثرگذار هستند.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: به عبارتی اگر ما به دنبال آن هستیم که ریال را تقویت کنیم باید تورم را مهار کنیم. همچنین باید کسری‌های تجاری غیرنفتی را کاهش دهیم و با قاچاق به صورت جدی مقابله کنیم.
وی افزود: به علاوه، بی‌انضباطی‌های مالی دولت و کسری بودجه دولت باید با قاطعیت کنترل شود که همه این عوامل نیاز به اصلاحات اساسی دارند و برای نیل به آن، تغییرات عمیقی باید در اقتصاد شکل بگیرد.
شقاقی شهری یادآور شد: کنترل تورم در اقتصاد ایران با شعار و با بحث‌های سطحی حل نمی‌شود و نیاز به اصلاحات اساسی در نظام بانکی کشور دارد و ابتدا ناترازی‌های سیستم بانکی باید حل شود.
وی درباره نحوه اصلاح سیستم بانکی اضافه کرد: باید با جدیت جلوی خلق پول بی‌ضابطه گرفته شود و در کنار آن، باید به صورت ریشه‌ای‌تر، جلوی کسری‌های بودجه و دست‌درازی‌های دولت‌ها به صندوق توسعه ملی و منابع بانک مرکزی گرفته شود.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اگر بخواهیم کسری‌های تجاری غیرنفتی را کاهش دهیم، نیاز به توسعه صادرات غیرنفتی و برنامه‌محوری برای توسعه صادرات غیرنفتی و کاهش واردات داریم. همچنین، باید برای مبارزه با قاچاق، برنامه‌ای ویژه و مبتنی بر شفافیت و هوشمندی اجرا کنیم تا جلوی هدررفت منابع ارزی گرفته شود.
وی اضافه کرد: در واقع، تقویت ریال منوط به این است که اصلاحات ساختاری و بنیادین در اقتصاد ایران شکل بگیرد. موضوعی که با شعار و یا بحث‌های حاشیه‌ای امکان حل آن وجود ندارد.
شقاقی شهری خاطرنشان کرد: از این منظر، اگر می‌خواهیم ریال در آینده تقویت شود باید کشور دست به یک تغییرات اساسی بزند و با برنامه و بدون برخورد شعاری و سطحی دست به یک سری جراحی بزند تا مسائل اثرگذار بر کاهش پول ملی حل شود.
وی با اشاره به رابطه تورم و سیستم بانکی کشور ادامه داد: باید تورم مهار شود که خود مهار تورم نیاز به اصلاحات جدی دارد که یکی از آنها، اصلاح سیاست‌های پولی است تا ناترازی‌های بانک‌ها و نظام بانکی ما دستخوش تغییر و بازنگری شود.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: اگر کسری بودجه کنترل شود و نظام بهره‌وری و تولیدی ما اصلاح شود، هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد و در نهایت مجموعه‌ای از این عوامل به کنترل تورم می‌انجامد.
شقاقی شهری در پایان گفت: به واسطه کنترل تورم است که ارزش پول ملی تقویت می‌شود که این امر یک برنامه‌ریزی حداقل چند ساله با یک عزم جدی و با عقلانیت و به دور از برخورد پوپولیستی را می‌طلبد.
ایبِنا