از اين كانديداها خواسته‌اند تا در پويش «اقتصاد براي آينده ايران» حضور پيدا كنند
44 اقتصاددان در نامه‌اي به كانديداهاي انتخابات رياست‌جمهوري سوالاتي را مطرح كرده‌اند و با يادآوري اهم مسائل اقتصادي كشور، علل پيدايش و تداوم آنها، موانع پيش رو و تصميمات سخت براي رفع آنها از اين كانديداها خواسته‌اند تا در پويش «اقتصاد براي آينده ايران» حضور پيدا كنند تا با پاسخ آنان و مشخص شدن برنامه‌هايشان و با امكان‌سنجي تحقق آن برنامه‌ها، مردم سنجش بهتري از صلاحيت آنان براي تصدي اين پست مهم را داشته باشند. اين اقتصاددانان در نامه خود عنوان مي‌كنند:
۱- مسائل اقتصادي كشور بسيارند و در اين پويش بر مهم‌ترين مسائلي كه مي‌توانند به حل ساير مسائل كمك كنند همچنين طي يك دوره ۴ ساله بتوان به آنها پرداخت، تمركز شده است.
۲- طبق اصل اصيل اقتصاد، همواره يك بده بستان بين اهداف اقتصادي وجود دارد و يك سياستمدار بايد بتواند با قيد محدوديت منابع، تصميم بهينه را اتخاذ كند. به عنوان مثال اجراي يك سياست ممكن است رشد اقتصادي ايجاد كند؛ اما موجب تورم شود. تصميم سخت به اين معني است كه بهبود يك متغير اقتصادي ممكن است به وخامت متغير ديگري منجر شود. بنابراين لازم است كانديداي محترم، اولويت‌بندي خود را براي مسائل اساسي اقتصاد تصريح كرده و متعاقب آن، بسته سياستي خود را براي حل آن مسائل ارايه كند. با پاسخ روشن كانديداها به پرسش اساسي فوق، مردم مي‌توانند بر مبناي اولويت‌هاي خود، كانديداي مورد نظرشان را انتخاب كنند. براي مثال اگر افزايش حمايت يارانه‌اي دولت در نهايت به خلق پول و تورمي منجر شود كه نهايتا مردم بايد هزينه آن را پرداخت كنند با اين آگاهي بهتر مي‌توانند دست به انتخاب بزنند.
۳- ممكن است اجراي يك سياست در كوتاه‌مدت موجب فشار بيشتر بر مردم شود؛ اما در ميان‌مدت و بلندمدت موجب افزايش رفاه پايدار شود. معمولا كانديداها به منظور كسب راي بيشتر تلاش‌مي‌كنند با طرح شعارهاي عامه‌پسند، توجه مردم را به رفاه زودگذر جلب كنند. لذا بايد مردم هوشيار باشند تا در انتخاب خود تشخيص دهند.
۴- معمولا كانديداهاي رياست‌جمهوري كلي‌گويي كرده و راه‌حل مشخصي براي حل مسائل مشخص ارايه نمي‌كنند تا بتوان راه‌حل آنان را ارزيابي كرده و آنان را وادار به پاسخگويي كرد.
۵- هم مسائل اقتصادي كشور تا حد زيادي شناخته شده هستند و هم كم و بيش روي راه‌حل‌هاي آن اتفاق نظر وجود دارد؛ اما موانع اجرايي متعددي پيش روي يك رييس‌جمهور وجود دارد. از اين رو رييس‌جمهور بايد توانايي مواجهه با اين موانع را داشته باشد و در هماهنگ‌سازي اركان قدرت براي سياست‌گذاري و مديريت كلان كشور توانا باشد. اينكه به عنوان مثال رييس‌جمهور بيان كند كه هسته سخت قدرت اجازه انجام اصلاحات را نمي‌دهد، پذيرفتني نخواهد بود.
۶- تاكيد مي‌شود كه اين پويش مستقل از هر جناح سياسي و كانديداي خاصي است و صرفا نظرات علمي اقتصاددانان را براي بهبود شرايط اقتصادي كشور منعكس مي‌كند و هيچ‌كس حق سوءاستفاده از آن را ندارد. لذا اهم رئوس سياست‌ها و اقدامات مهمي كه در سال‌هاي آينده براي بهبود وضعيت اقتصاد كشور بايد توسط دولت و حاكميت انجام گيرد و قوه مجريه به عنوان مسوول بايد بتواند بر آنها فايق شود را در ادامه ذكر خواهيم كرد. براي بهبود وضعيت اقتصادي با ثبات در سال‌هاي آينده چاره‌اي جز گام نهادن در اين مسير پيشرفت نداريم و 4سال آينده قسمتي از اين مسير مهم است؛ در اين پويش پس از بيان اهم رئوس سياست‌ها براي اينكه راه‌حل مشخصي از پاسخ كانديداها را دريافت كنيم، چند پرسش اساسي مطرح مي‌شود تا آنها با پاسخ صريح و شفاف به آن پرسش‌ها(كه حل آنها بيشتر به قدرت و اراده شخص رييس‌جمهور و همراه كردن حاكميت مرتبط است) خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهند و خود مردم ناظر بر رفتار فرد منتخب در 4 سال دوره رياست‌جمهوري باشند.
كشور ما و رييس‌جمهور به لحاظ اقتصادي براي سال‌هاي آينده بايد در مسير زير گام بردارد:
۱- افزايش رشد اقتصادي و اشتغال پايدار
۲- كاهش نرخ تورم به تك رقمي سپس تورم زير ۵ درصد
۳- كاهش فقر و بهبود توزيع درآمد ۴- حفظ ارزش پول ملي
۵- افزايش نرخ مشاركت اقتصادي زنان
۶- كاهش فساد و ايجاد شفافيت
۷- ايجاد امنيت اقتصادي و كاهش ريسك و هزينه مبادله
۸- ايجاد و تقويت بسترها و ساختار رقابتي اقتصاد و هموارسازي نظام انگيزشي طبيعي بر فعاليت‌هاي اقتصادي و بهبود قدرت رقابت‌پذيري اقتصاد ايران در زنجيره توليد ارزش جهاني
۹- انضباط مالي و پولي
۱۰- تعامل سازنده با دنيا، ديپلماسي قوي و رفع تحريم
۱۱- تنظيم كردن اقدامات سياسي در جهت اهداف اقتصادي و حداكثر‌سازي رفاه اجتماعي
۱۲- استفاده بهينه و پايدار از منابع طبيعي و سرمايه‌اي
۱۳- هماهنگ‌سازي همه اجزاي قدرت كشور در جهت اهداف بهينه اقتصادي
۱۴- قانع كردن مردم براي انديشيدن به عواقب بلندمدت برنامه‌هاي رفاه زودگذر و پذيرش سختي برنامه‌هايي كه رفاه بلندمدت دارند.
۱۵- تقويت عدالت در تصويب و اجراي قوانين و مقررات
۱۶- زدودن سيطره سنت‌گرايي تجددستيز از نظام اقتصاد سياسي كشور
۱۷- تقويت جايگاه قوه مجريه.
گرچه ما اقتصاددانان مي‌دانيم كه چه سياست‌ها، اقدامات اقتصادي و غيراقتصادي و بده بستان‌هاي ايجابي لازم است كه در اين مسير حركت كنيم اما انجام آنها در گرو اقدامات عملي مشخص و برداشتن موانع و سدهاي پيش رو و تدبير كشورداري است كه تحقق آن را سخت و پيچيده مي‌نمايد و از هر شخصي برنمي‌آيد. لذا در ادامه در قالب پرسش‌هايي از كانديداهاي محترم جهت صراحت و شفافيت برنامه و اقدام عملي آنها پرسيده مي‌شود كه براي گام نهادن در اين مسير شما به عنوان رييس‌جمهور چگونه مي‌خواهيد اقدام كنيد؟ و در عمل تا چه حد خودتان را براي رفع اين مسائل توانمند مي‌دانيد؟
۱- در بين اهداف عمده اقتصادي(رشد اقتصادي، اشتغال كامل، كاهش تورم به تك رقمي و ثبات قيمت‌ها، بهبود توزيع درآمد و كاهش فقر و توسعه پايدار زيست‌محيطي) كدام يك از اولويت بيشتري براي شما برخوردار است؟ يا كدام تركيب را انتخاب مي‌كنيد؟ ۲- براي ايجاد رشد اقتصادي و اشتغال به جز به كارگيري سياست‌هاي متعارف اقتصادي، اجرا، هماهنگي، كاهش زمينه‌هاي فساد و رانت، شناسايي و مديريت تعارض منافع، كاهش ريسك‌هاي اقتصادي و سياسي، تشويق انگيزه‌هاي توليد، شايسته‌سالاري، اصلاحات در نظام بانكي و نظام مالياتي، بهبود فضاي كسب‌وكار، كاهش مداخلات قيمتي و آزادي اقتصادي، تعامل با دنيا و مقررات‌زدايي از توليد و... مهم هستند. شما چه برنامه اجرايي براي حل اين موارد و حصول به رشد‌هاي اقتصادي ۶ درصدي و بالاتر داريد؟ يا حل كدام يك از موارد فوق را جزو اولويت كاري خود مي‌دانيد؟
۳- مي‌دانيم چاپ پول براي تامين كسري بودجه‌هاي مداوم و تسهيلات و اعتبارات تكليفي به بانك‌ها، نبود قدرت قانوني كافي بانك مركزي براي نظارت قوي بر بانك‌ها و در كل سلطه عام مالي موجب تورم است؛ شما در عمل چگونه مي‌خواهيد بر اين مشكل فائق شويد در حالي كه نيازمند انضباط و شفافيت مالي و پولي، خرج نكردن از خلق پول، دادن قدرت قانوني كافي به مقام پولي، در افتادن با هسته سخت قدرت و جلوگيري از كژمنشي‌ها و فساد نهادهاي مختلف پولي و مالي است؟
۴- در حال حاضر اكثر منابع تامين بودجه و تكاليفي كه دولت به بانك‌ها براي تامين اعتبار خارج از ارقام سند بودجه مي‌كند از جيب طبقه متوسط و كم درآمد(ماليات و ماليات تورمي) و نه ثروتمندان تامين مي‌شود. شما چگونه مي‌خواهيد نظام مالياتي را اصلاح كنيد؟ كه: اولا از ثروتمندان ماليات بيشتري گرفته شود؛ ثانيا ماليات منبع اصلي اين خرج‌ها باشد و نه خلق پول. اين خود روي بهبود توزيع درآمد نيز اثر دارد.
۵- آيا مي‌توانيد اصلاحات ساختاري را در بودجه با توجه به فشارها و تضاد منافعي كه وجود دارد، انجام دهيد؟ كه كسري بودجه و تورم كاهش و بودجه كارآمدتر شود. آيا مي‌توانيد نظام سنجش بهره‌وري عوامل توليدي كه در اختيار دولت و شركت‌هاي دولتي است را براي اصلاح بودجه مستقر كنيد؟
۶- براي به اتمام رساندن طرح‌هاي نيمه تمام چه برنامه‌اي داريد؟ و چه مكانيسمي مي‌خواهيد پي بگيريد كه طرح‌هاي جديد به موقع به پايان برسند؟
۷- ثبات اقتصاد كلان يك مولفه مهم و تعيين‌كننده در سرمايه‌گذاري، توليد و كلا برنامه فعالان اقتصادي است. چگونه مي‌توانيد شرايطي را فراهم كنيد كه قيمت‌ها و نرخ ارز(كه با چرخه‌هاي تكراري شوك ارزي مواجه بوده‌ايم) بر اساس مكانيسم بازار تعيين و بدون دخالت مستقيم دولت، نوسانات شديد آن گرفته شود؟
۸- مي‌دانيم قسمتي از تورم سال‌هاي اخير ناشي از تحريم است؛ چگونه مي‌خواهيد تحريم را از ميان برداريد؟ يا اقتصاد را از نو در معرض تحريم‌هاي جديد قرار ندهيد؟ تحريم غير از اثر بر تورم روي توليد ملي و ثبات اقتصادي، انتقال فناوري، سلامت و درمان، فقر و رفاه و... هم آثار عميق گذاشته است.
۹- ايران داراي يكي از پايين‌ترين نرخ‌هاي مشاركت اقتصادي زنان(۱۴درصد) است كه خود موجب فقر است. چه راهكاري براي افزايش نرخ مشاركت زنان داريد؟ اولويت شما اشتغال كدام گروه هدف است؟
۱۰- مي‌دانيم كه نبود امنيت اقتصادي و سياسي و ريسك‌هاي بالا موجب كاهش سرمايه‌گذاري است، (به طوري كه طي سال‌هاي قبل نرخ سرمايه‌گذاري خالص منفي شده) چگونه مي‌خواهيد امنيت اقتصادي ايجاد كنيد و ريسك را كاهش دهيد كه هم امكان رشد سرمايه‌گذاري بيشتر فراهم و هم از فرار سرمايه به خارج جلوگيري شود؟
۱۱- عموم مردم به دنبال كنترل و دخالت بيشتر دولت هستند در حالي كه اين دخالت‌ها هم جنبه‌هاي رقابتي اقتصاد را خدشه‌دار مي‌كند و هم سبب بزرگ‌تر شدن هزينه‌هاي دولت و كسري بودجه و تورم و ناكارايي و سردرگمي فعالان اقتصادي است. چگونه مي‌توانيد آنها راضي كنيد كه با دخالت و پول‌پاشي اوضاع بدتر مي‌شود و دولت بايد فقط با سياست‌گذاري و تنظيم قواعد بازي و توزيع مجدد طي نظام مالياتي و يارانه، بازارها را با ثبات كند؟
۱۲- آيا برنامه‌اي براي اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي داريد؟ چگونه عمل مي‌كنيد كه منافع آن بيشتر از عوارض آن باشد؟
۱۳- براي اصلاح ساختار بانك‌ها و صندوق‌هاي بازنشستگي چه برنامه‌اي داريد؟
14- براي مديريت منابع آبي كشور در سطح فضاي منطقه‌اي و در سطح فعاليت‌هاي اقتصادي به خصوص براي پروژه‌هاي اقتصادي جديد چه برنامه عملي‌اي داريد؟
۱5- عوامل غيراقتصادي متعددي(مانند سياست خارجي و نحوه بازي در منطقه و دنيا، نظام قضايي، نظام انگيزشي و پاداش و تنبيه، تضاد و جنگ قدرت باندها و جناح‌هاي مختلف، مشاركت ندادن احزاب و انديشمندان مختلف در تصميم‌گيري‌ها، ناهماهنگي بين نهادهاي مختلف حاكميت، دخالت‌ها، مصوبات مختلف و لحظه‌اي سر درگم كننده و احيانا متناقض، حكمراني ضعيف، انحصارات، مجوز‌ها و امضاهاي طلايي، تفكر غالب در اولويت نبودن اقتصاد، سيطره سنت‌گرايي تجددستيز، ترجيح منافع باندي و گروهي بر منافع اجتماعي مردم در بين مسوولان و گسترش فساد) بر اقتصاد كشور سايه افكنده‌اند؛ شما به عنوان رييس‌جمهور چگونه مي‌توانيد آنها را در جهت بهبود اوضاع اقتصادي و رفاه مردم همسو كنيد؟
۱6- براي اينكه بتوان رفتار فعالان اقتصادي را در يك اقتصاد نوين و پيچيده، كنترل و هدايت كرد بايد انگيزه‌هاي فردي را رسميت شناخت؛ كه آن هم بيشتر بر منفعت شخصي استوار است. سپس با همين مكانيسم(مشوق‌ها و تنبيهاتي كه بر نفع شخصي آنها اثر مي‌گذارد) رفتار آنها را به سمت بهينه اجتماعي و هدفمند هدايت كرد. دولت شما چقدر به اين مقوله واقف است؟ و چگونه در بخش‌هاي مختلف مي‌خواهد آن را اجرايي كند تا كمتر به توصيه‌هاي اخلاقي و ارزشي در كنترل فساد، سرپيچي‌ها و كژمنشي‌ها بپردازد؟ اين مورد مي‌تواند مبناي علمي براي كاهش فساد، قاچاق كالا و ارز و هر نوع رفتار انحرافي از قوانين و مقررات باشد.
۱7- عملكرد مطلوب اقتصادي نيازمند يك تيم اقتصادي قوي، هماهنگ و با استراتژي توسعه‌اي مشخص علمي است. چه شاخص‌هايي براي انتخاب تيم اقتصادي خود(رييس سازمان برنامه و بودجه، رييس بانك مركزي، وزير اقتصاد، وزير صمت، وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي و ديپلماسي اقتصادي) در نظر داريد؟ اين تيم را معرفي كنيد. چه مكانيسمي براي استفاده پيوسته از پتانسيل كارشناسي موجود در سطح كشور داريد؟
۱8- در پايان براي متعهد ماندن بر وعده‌هاي خود و پاسخگويي به مردم، چه مكانيسمي را براي رصد و پايش اين وعده‌ها توسط رسانه‌ها و اقتصاددانان مستقل پيشنهاد مي‌دهيد؟
امضا كنندگان:
1- اديب‌پور مهدي2- اشرفي وحيد، 3- افضلي محمود، 4- امام‌وردي قدرت‌الله، 5- اميدوار سيروس6- اميني‌فرد عباس 7- اندايش يعقوب8- اولاد محمود 9- آقاجري سيدجواد،10- آقايي مجيد11- بخشي لطفعلي12- بهبودي داود 13- پارسا حجت14- پرويزيان فرشاد15- پيش‌بين جهانمير16- جنتي‌مشكاني ابوالفضل17- چشمي علي 18- حسين‌پور كريم19- حلافي حميدرضا، 20- خيرخواهان جعفر21- دادجوي‌توكلي عباس22- درخشيده سمانه23- درويشي باقر24- دل‌انگيزان سهراب 25- دين‌محمدي مصطفي26- رضايي غلامرضا27- رضايي محمدرضا28- سرخوش علي29- سوري اميررضا 30- شهرازي مهدي، 31- شهنازي روح‌الهص، 32- شيرازي همايون 33- صادقي بهروز 34- صالح‌نيا نرگس 35- صوفي‌مجيدپور مسعود، 36- علوي‌راد عباس، 37- كريمي‌موغاري زهرا 38- محمد‌زاده يوسف، 39- محمدي اسماعيل، 40- مرادي محمدعلي 41- معيني شهرام 42- منصوري سيدامين 43- نصراصفهاني مصطفي 44- واعظي صادق .
اعتماد