دولت اخیرا طرحی به منظور جبران خسارات کسب و کارها از شیوع کرونا طراحی کرده که طبق آن ۷۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات با سود ۱۲ درصد به کسب و کارهای آسیب دیده از شیوع کرونا داده شود. انتشار خبر این طرح با واکنش منفی برخی از کارشناسان همراه بود. در همین راستا، علی سعدوندی کارشناس مسائل اقتصادی و استاد اقتصاد دانشگاه ولونگوگ استرالیا در گفت‌وگو با خبرنگار درباره تسهیلات ۷۵ هزار میلیارد تومانی دولت به بنگاه های اقتصادی و احتمال ایجاد رانت در اختصاص این منابع با توجه به بنگاهداری بانک‌ها گفت: قطعا تمام این منابع رانت پاشی است. اما رانت پاشی از کجا؟ یک زمانی است که دولت درآمدی دارد و آن را به افراد مورد نظر خود اختصاص می دهد. اما اکنون دولت از جیب همه می گیرد و تصمیم می گیرد آن را به برخی افراد خاص بدهد. اگر قرار است ما واقعا به تقاضا در اقتصاد کمک کنیم، باید به سمت اجرای مراحل بعدی طرح هدفمندی یارانه ها برویم. اما همانطور که موضوع انتشار اوراق قرضه دولتی را بی آبرو کردند، طرح هدفمندی یارانه ها را هم زیر سوال بردند و اکنون نمی توانند به سمت اجرای آن حرکت کنند.

طرح تحول سلامت چاه ویلی است که همه منابع را می بلعد

سعدونی با تاکید بر اینکه دولت در برابر اجرای طرح های درست، به نوعی مقاومت ایدئولوژیک دارد، افزود: چون در انتخابات ریاست جمهوری به این طرح ها حمله کردند، دولت منابع هدفمندی را به سمت طرح تحول سلامت برده است. طرح تحول سلامت یعنی چاه ویل که همه منابع را می بلعد. بعد آقای روحانی می گوید «بقیه کشورها از من می پرسند شما این طرح را چگونه اجرا کردید؟» اما منظور آنها این بوده که این طرح کشور شما را نابود می کند! نتیجه چنین طرح هایی این است که در نهایت کشور یا مجبور به توقف اجرای این طرح می شود که مانند طرح اخیر سهمیه بندی بنزین بهای سیاسی سنگینی می پردازد؛ یا با ادامه این طرح دولت به ورشکستگی کامل می رسد.

منابع را به جای بنگاه ها، به مردم اختصاص دهیم

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که برخی کارشناسان معتقدند بهتر است به جای اختصاص این منابع به بنگاه ها، این منابع به مردم داده شود تا از طریق تحریک تقاضا، این منابع به بنگاه های اقتصادی برسد، گفت: بنده صد درصد با اختصاص این منابع به مردم موافقم. چند دهه است که در کتب اقتصادی از یارانه نقدی صحبت می شود اما اولین کشوری که این طرح را اجرا کرد، ایران بود که در زمان آقای احمدی نژاد طرح هدفمندی یارانه ها را اجرا کرد. البته به طور کامل اجرا نشد و خطاهایی در طول اجرا اتفاق افتاد. همان طرح را الان آمریکا اجرا می کند. کانادا هم در حال اجرای این طرح است چنانچه اخیرا فیلمی در فضای مجازی پخش شده که شخصی اعلام می کند که دولت کانادا ۲ هزار دلار به هر فرد می دهد. الان منابع طرح هدفمندی حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان است. اگر همان طرح هدفمندی صرفا در موضوع بنزین ادامه پیدا می‌کرد، الان به هر خانواده ایرانی با در نظر گرفتن بعد ۴ نفری، چیزی حدود ۸۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان می رسید و اگر کل حامل های ایرانی هدفمند می شد، به هر خانوار ایرانی حدود ۴ میلیون تومان می رسید؛ یعنی هر فرد یک میلیون تومان.

سعدوندی افزود: به بیان دیگر، ما باید طرحی را اجرا کنیم که ثروت از طبقات برخوردار جامعه به سمت طبقات پایین تر جامعه هدایت شود. افرادی که برخوردار هستند، منابع را سرمایه گذاری می کنند که برای اقتصاد کشور هزینه زا است. یعنی یا در حساب های بانکی سرمایه گذاری می کنند تا بهره بگیرند؛ یا در ارز سرمایه گذاری می کنند و حتی ارز را از کشور خارج می کنند و … اکنون تنها باید سطح مصرف عمومی افزایش یابد. اما مصرف چه چیز؟ مصرف کالای پایه مثل ارزاق، پوشاک و … . بنابراین اگر دولت از دهک دهم درآمدی بگیرد و به دهک های اول تا نهم بدهد، به نفع اقتصاد کشور است. اکنون راه خروج کشور از بحران این است. اما متاسفانه گوش شنوایی نیست.

تسهیلات دادن به تولیدکنندگان دقیقا مصداق رباست

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که اگر این منابع به مردم هم داده شود که مردم از طریق تقاضای خود کسب و کارها را رونق دهند، باز هم برخی کسب و کارها مانند بخش گردشگری شامل هتلداری، حمل و نقل بین شهری و …  از دریافت این منابع محروم می مانند و همچنان دچار کمبود نقدینگی می مانند. این بخش ها را چگونه باید حمایت کرد؟، گفت: دولت در قدم اول ابتدا باید قدرت خرید مردم را افزایش دهد. قدم بعدی هدایت منابع به سمت بخش های گرفتار کمبود نقدینگی است. واقعا دولت اگر در شرایط فعلی به کسب و کارها تسهیلات بدهد، مشکل تولید حل می شود؟ هرگز. این یعنی بدهکارتر شدن تولید و عمیق تر شدن مسئله. این اقدام دقیقا مصداق ربا است. متاسفانه ذهنیت مسئولین، ذهنیت ربوی است. در گذشته ربا از کجا به وجود می آمد؟ مثلا وقتی قطحی می شد، کسی که آذوقه داشت، به مردم اقلام مصرفی می داد که مردم از چاله به چاه بیفتند و هر روز بدهکارتر شوند.

ما باید به مصرف وام بدهیم نه به موجودی انبار تولید

سعدوندی اضافه کرد: متاسفانه بسیاری از اساتید اقتصاد مدام این توصیه غلط را به مسئولین می کنند که «برای تامین نقدینگی تولید، به تولیدکننده وام بدهید.» این بدترین کار ممکن است. این کار بعنی افزایش موجودی انبار تولیدکنندگان. ما باید به مصرف وام بدهیم نه به موجودی انبار تولید. نقدینگی تولید را مردم باید تامین کنند نه تسهیلات. الان هم بخش گردشگری دچار مشکل نقدینگی شده است. دولت باید با تغییر تقویم تعطیلات، تقاضا را به سمت گردشگری هدایت کند تا مردم نقدینگی بخش گردشگری را تامین کنند. در غیر این صورت ارائه تسهیلات به بخش گردشگری، تعویق مشکل به قیمت بزرگتر کردن آن است.

منبع: خبرگزاری فارس