هر بار که جایزه نوبل در اقتصاد داده میشود یا اتفاقات جدیدی در دنیای بیرون میافتد، یک عده که منتظر تایید پیشفرض خودشان هستند، گزارههای بسیار قوی در مورد آینده علم اقتصاد صادر میکنند. به خوبی یادم هست که تا چند ماه بعد از بحران مالی همه جا صحبت از پایان «ریاضیات مالی» بود. بعد از نوبلهای رفتاری، این تصور ایجاد میشود که علم اقتصاد همه رفتاری است، بعد از نوبل به کسانی مثل تیرول، تا چند ماه تصور این است که نظریه در علم اقتصاد دوباره برگشته و الخ.
واقعیت این است که علم اقتصاد دریای وسیعی است که دهها گرایش و شیوه پژوهش مختلف و حتی متضاد با قدرت و جدیت مشغول کار هستند و هر کدام گوشهای از واقعیت را به ما مینمایند. به نظرم این اتفاقا زیبایی و نقطه قوت علم اقتصاد است که میتواند محققانی کاملا نظری (بخوانید ریاضیکار محض) تا کسانی که کار آزمایشگاهی و کار پژوهش میدانی و کسانی که کار شبیه سازی و محاسباتی و الخ میکنند را زیر چتر خود گرد آورد. همین تنوعها است که به ما اجازه میدهد موقع تحلیل یک موضوع بتوانیم شهودهای مختلف را کنار هم جمع کنیم.
اگر در یک سمینار جدی اقتصاد (که افراد از تخصصهای مختلف جمع میشوند تا از سخنران بیاموزند و گاهی چیزی اضافه کنند) حاضر باشید، این زیبایی و قوت تنوع زیرشاخههای اقتصاد را به خوبی میبینید: کسانی که با دادهها و واقعیتهای ساده کار کردهاند به سخنران کمک میکنند تا انگیزه و اهمیت مقاله خودش را برجسته کند، کسی که کار نظریه خرد میکند شهودهای جدیدی از خروجی مساله در تعادل پیشنهاد میکند، کسی که سنجی کار میکند توصیههایی برای تدقیق روش تخمین و کشف روابط علی پیشنهاد میکند و کسانی که تجربه و شهود زیادی دارند تفسیرها و نتایج عملی خوبی به یافتههای مقاله اضافه میکنند. همه هم به تخصص هم احترام میگذارند و معمولا به دقت به سخنان متخصصان دیگر گوش میکنند تا بیاموزند و توصیهها و شهودهای آنان را در کارهای خود وارد کنند.
جمعبندی: علم اقتصاد تنوع روشی و حوزهای خودش را حفظ کرده و مرتب بر این تنوع افزوده است. امروزه اکثریت زیرشاخههای اقتصاد کار جدی میکنند و به استانداردهای بسیار بالایی از کیفیت کار علمی پایبند هستند و به همدیگر هم احترام میگذارند. ما هم بهتر است به جای صادر کردن گزارههای فروکاهنده و کاریکاتوری از وضعیت علم اقتصاد، روی حوزهای که خودمان علاقه و دغدغه داریم متمرکز باشیم و ضمنا چشممان را برای دنبال کردن کلیت حوزههای دیگر و آموختن از آنها باز بگذاریم.
منبع: https://t.me/hamedghoddusi