مصطفی نصر اصفهانی:
اخیرا ویدئویی از کامیون‌های پیاز در مرز عراق با زیرنویس «پیاز شده کیلویی ۱۳هزار تومن اونوقت دارند اونو صادر می‌کنند!» در فضای مجازی دست به دست می‌شود. زیرنویس مذکور می‌خواهد اینطور القا کند که نباید به تولیدکنندگان اجازه صادرات داد تا مجبور شوند محصولشان را در کشور به قیمت ارزانتری بفروشند.
مطالب اینچنینی صرفا و صرفا یک صورتبندی بدبینانه از پدیده‌ای کاملا طبیعی است که قابل پیش‌بینی بود. چنانچه بنده در میانه جهش ارزی و پیش از آنکه اجناس تولیدِ داخل رشد قیمت داشته باشند نسبت به وقوع چنین پدیده‌ای هشدار داده بودم.
اگر بخواهیم همین صورتبندی بدبینانه را برای طرف‌های عراقی هم ارائه کنیم می‌توانیم چنین زیرنویسی برای ویدئوی مذکور بنویسیم:
«ایرانی‌ها در جنگ ۸ساله نتوانستند عراق را تسخیر کنند اما الان دارند عراق را تسخیر و کشاورزان عراقی را بیکار می‌کنند!»
طبیعی است که این طرزِ نگاهِ بدبینانه به تجارت بین‌الملل منجر به بازی‌های باخت-باخت برای کشورها خواهد شد. احتمالا مروجان این نگاه بدبینانه انتظار دارند دولت مانع صادرات محصولات بشوند اما این واکنش‌ها(که من آن‌ها را «واکنش‌های فیزیکی» به بحران می‌نامم) آنطور که تصور می‌شود مطلوب نیستند.
آنچه که در عمل اتفاق افتاده است این است که تقاضا برای محصولات ایرانی افزایش پیدا کرده است. این افزایش تقاضا از یک طرف باعث ثروتمندشدن نسبی کشاورزان ایرانی (و دیگر تولیدکنندگانی که محصولاتشان صادرات-محور (Export-oriented) هستند) خواهد شد.
از طرف دیگر باعث خواهد شد سال‌های آتی تولید محصولات مذکور افزایش پیدا کند؛ چون این محصولات سودآور هستند! اما لازمه این افزایش تولید، به کارگیری تعداد بیشتری نیروی کار و افزایش بهره‌وری است و این یعنی رونق اقتصاد کشور.
با اینحال شاید دولت بتواند تحقق چشم‌انداز مثبت فوق را تسهیل و تسریع کند.
کمبود کالاها در کشور در اثر جهش نرخ ارز نشانه یک «دوران گذار» است که باید طی شود و فراری از آن نیست! تنها کاری که می‌توانیم بکنیم (و هوشمندانه‌ترین کار) این است که این دوره گذار را کوتاه‌تر کرده یا درد آن را کم کنیم!! مابقی تلاش‌ها، تلاش‌هایی مذبوحانه‌اند!