شرایط خاص اقتصاد کشور و وجود تنگناهای ارزی از سویی و از سوی دیگر تحریم‌های نفتی باعث شده تحقق منابع بودجه‌ای سخت‌تر از سال‌های گذشته باشد. در چنین شرایطی تمرکز بر درآمدهای مالیاتی بیشتر از هر زمان دیگری است.

در این بین به نظر می‌رسد، دیگر جایی برای مماشات سازمان امور مالیاتی با برخی از مؤدیان مالیاتی و اعطای معافیت‌های مالیاتی وجود نداشته باشد. در این باره یک اقتصاددان با مقایسه نسبت مالیات و تولید ناخالص داخلی در ایران و برخی از دیگر کشورها بر افزایش این نسبت که در ایران هفت درصد است، تاکید کرد.

مهدی پازوکی - کارشناس مسائل اقتصادی - در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این که ظرفیت مالیاتی کشور به صورت بالقوه بسیار بیشتر از ۱۵۳ هزار میلیارد تومانی است که در بودجه سال آینده مشخص شده است، اظهار کرد: واقعیت این است که بودجه جاری کشور باید از محل درآمدهای غیرنفتی تأمین شود. در سال ۱۳۹۸ بودجه جاری حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است که اگر این میزان را از ۲۰۸ هزار میلیارد تومان درآمدهای دولت کسر کنیم، تراز عملیاتی بودجه جاری به دست می‌آید که حدود ۱۱۲ هزار میلیارد تومان می‌شود. این مبلغ باید از محل نفت یا سایر منابع تأمین شود. این در حالی است که درآمدهای نفتی باید برای فعالیت‌های عمرانی یا زیرساختی مورد استفاده قرار گیرد.

حقوق‌بگیران بیشتر از همه مالیات می‌دهند

پازوکی با تاکید بر این که برای افزایش درآمدهای مالیاتی فقط دو راه داریم، اظهار کرد: یکی از این شیوه‌ها این است که جلوی فرار مالیاتی را بگیریم و دیگری هم این است که بتوانیم معافیت‌های مالیاتی را به صفر برسانیم. در این راستا باید از هر کسی که به موجب قانون درآمدی دارد، مالیات اخذ شود.

این اقتصادان ایران را بهشت دلالان و فرار مالیاتی توصیف کرد و گفت: شخصی مانند بابک زنجانی با آن همه درآمد توسط سازمان امور مالیاتی به دادگاه معرفی نشد، در حالی که علاوه بر جرایم دیگر او مرتکب فرار مالیاتی هم شده است.

این اقتصاددان در ادامه به نسبت پرداخت مالیات توسط صاحبان مشاغل و کارمندان دولتی پرداخت و گفت: صاحبان مشاغل ۱۰ هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت می‌کنند، در حالی که حقوق بگیران دولتی بسیار بیشتر از این‌ها پرداخت مالیات دارند.

الکترونیکی‌سازی خدمات، راهکاری برای جلوگیری از فرار مالیاتی

پازوکی در نهایت برای حل مشکل فرار مالیاتی به ایده الکترونیکی سازی خدمات که پیش از این هم مطرح شده بود رسید و با بیان این که در حوزه مالیاتی مشکلات قانونی نداریم، اظهار کرد: باید سازماندهی وصول مالیاتی را ارتقا دهیم و با استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و اتصال دستگاه‌های مختلف مالی و نظارتی با دستگاه‌های گمرکی مسیر گردش پول و ورود کالا را مشخص کنیم.

او همچنین به مزایای پیوستن به FATF برای بهبود عملکرد سیستم مالی اظهار کرد: واقعیت این است که بخشی از خود نظام مالی اقدام به پولشویی می‌کند که اگر ما در این حوزه رصد قوی‌تری داشته باشیم، می‌توانیم وصول مالیات را افزایش دهیم.

از مرگ می‌توان فرار کرد، از مالیات نه!

این اقتصادان همچنین با اشاره به اصطلاحی آمریکایی با این عنوان که "از مرگ می‌توان فرار کرد اما از مالیات نه"، به مقایسه نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در ایران و برخی از دیگر کشورها پرداخت و گفت: نسبت مالیات پرداختی به تولید ناخالص داخلی در ایران هفت درصد است در حالی که این نسبت در ترکیه ۲۰ درصد و در اسکاندیناوی ۵۰ درصد است.

 با توجه به این که درآمدهای مالیاتی در سال جاری ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده بود رشد آن به ۱۱ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این در شرایطی است که عملکرد بودجه سال جاری در نیمه نخست از این حکایت داشت که حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع پیش‌بینی شده محقق شده بود که نسبت به مصوب برای این دوره محقق نشد. حدود ۱۵۳ هزار میلیارد تومان از درآمدها متعلق به درآمدهای مالیاتی است و مابقی آن تا ۵۵ هزار میلیارد تومان به سایر درآمدها اختصاص دارد.