شرق نوشت: بارها مسئولان هشدار داده‌اند صندوق‌های بازنشستگی کشوری با وضعیت اسفناکی روبه‌رو هستند؛ وضعیتی قرمز که می‌تواند منجر به ورشکستگی و بحران بزرگی در آینده نه‌چندان‌ دور برای اقتصاد ایران شود. حالا این دولت بر آن شده وضعیت این صندوق‌ها را برای حداقل نخبگان جامعه بیش‌ازپیش روشن کند؛ چرا که ناآگاهی نسبت به این بحران، سبب شده در سال‌های اخیر، ۳۰ تصمیم در حوزه سیاست‌گذاری (مجلس و دولت) درنهایت منجر به زیان صندوق‌ها و بنگاه‌ها شود. حجت‌الله میرزایی، معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درهمین‌باره در نشستی خبری، حضور یافت و از وضعیت این صندوق‌ها سخن گفت. به گفته او، اکنون ۷۰ درصد دارایی‌ صندوق‌های بازنشستگی مطالبه از دولت است که رقمی حدود ١٦٥ هزار‌ میلیارد تومان را دربر می‌گیرد. 
  طرح دولت برای رصد صندوق‌های بازنشستگی
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: برای شفافیت مالی صندوق‌ها، سامانه هوشمند تجاری راه‌اندازی شده است. حجت‌الله میرزایی در نشست خبری «صندوق‌های بازنشستگی، توسعه پیشران ملی» از برنامه‌های جدید دولت برای پایش مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خبر داد و گفت: هم‌زمان با توسعه فعالیت‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها، اهتمام جدی برای توسعه شفافیت و نظام مدیریت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌کار گرفته شده که مهم‌ترین آن راه‌اندازی سامانه هوشمند تجاری است. وی افزود: با کمک این سامانه همه تراکنش‌های مالی بنگاه‌های وابسته به شستا و همچنین سه صندوق دیگر وابسته به وزارت تعاون به‌طور مستمر قابل رصد و پایش است. معاون امور اقتصادی و برنامه‌ریزی وزیر کار با اشاره به اینکه نمایشگاه «صندوق‌های بازنشستگی، توسعه پیشران ملی» از امروز به مدت دو روز در محل مصلای امام‌خمینی(ره) تهران برگزار می‌شود، گفت: در جریان این نمایشگاه شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) به‌عنوان نخستین صندوق به سامانه هوشمند تجاری متصل می‌شود؛ همچنین سه صندوق دیگر وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ملزم هستند تا شهریور سال ۹۶ به سامانه مذکور متصل شوند؛ علاوه بر این، همه بنگاه‌های عمومی وابسته به بانک‌ها و بیمه‌ها نیز باید به‌تدریج به این سامانه متصل شوند. میرزایی ادامه داد: علاوه بر این، گام‌های دیگری برای شفافیت مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شده است؛ از جمله اینکه برای پرداخت حقوق و دستمزد مدیران این صندوق‌ها، شیوه‌نامه‌‌ای تدوین شده که اجرای آن از مردادماه امسال الزامی شده است؛ براساس این شیوه‌نامه، بنگاه‌ها به پنج سطح تقسیم شدند و فقط بنگاه‌های سطح اول می‌توانند تا سقف پرداختی مصوبه دولت، به مدیران خود حقوق پرداخت کنند. وی ادامه داد: اجرای آیین‌نامه‌های استخدامی، پاداش و حسابرسی نیز برای همه بنگاه‌ها در راستای شفافیت تراکنش‌های مالی الزامی شده است. 
 ضربه ٣٠ مصوبه به صندوق‌های بازنشستگی
معاون امور اقتصادی و برنامه‌ریزی وزیر کار با بیان اینکه ۳۰ تصمیم در سال‌های گذشته در حوزه سیاست‌گذاری (مجلس و دولت) درنهایت منجر به زیان صندوق‌ها و بنگاه‌ها شده است، گفت: صندوق‌ها امروز در چند هدف بزرگ پیشتاز هستند. وی با اشاره به اینکه ۱۸ صندوق در کشور فعالیت می‌کنند، گفت: از این میزان چهار صندوق بازنشستگی کشوری، تأمین اجتماعی، فولاد و صندوق روستاییان و عشایر از صندوق‌های زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند و بخش درخور توجهی از بازارهای مالی را در اختیار دارند. 
  ١٦٥ هزار‌ میلیارد تومان مطالبات صندوق‌ها از دولت
این مقام مسئول با اشاره به سهم فعالیت‌های تحت پوشش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از کل فعالیت‌های اقتصادی گفت: ١٦,٥ درصد از فعالیت‌های اقتصادی بخش سیمان، ۳۳ درصد بخش فولاد، ۲۱ درصد سنگ‌آهن، ۴۰ درصد بازار دارویی، حدود ۱۰ درصد بازار پتروشیمی و ۱۷ درصد فعالیت اقتصادی در بخش خودرو تحت پوشش این وزارتخانه است. معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به میزان مطالبات صندوق‌های بازنشستگی از دولت، افزود: درمجموع ۲۵۰ هزار‌ میلیارد تومان دارایی‌های صندوق‌های بازنشستگی هستند. هم‌اکنون پرتفوی (سبد سهام) موجود صندوق ٨٥‌ هزار‌ میلیارد تومان است و ۱۶۵‌ هزار‌ میلیارد تومان آن میزان مطالبات صندوق‌ها از دولت است، بقیه مطالبات صندوق تأمین اجتماعی از دولت است. به‌عبارتی ٧٠ درصد دارایی صندوق یادشده مطالبات از دولت است. وی با اشاره به افزایش نرخ بازدهی صندوق بازنشستگی کشوری در سه سال اخیر گفت: این نرخ در این مدت با رشد ۱۲۰درصدی از ۸۰۰‌ میلیارد تومان در سال ۹۲ به دو‌ هزار‌ میلیارد تومان در سال جاری رسیده است. به گفته او، صندوق تأمین اجتماعی در سال ١٣٩٤ معادل ٤٠‌ هزار‌ میلیارد ریال (چهار‌ هزار‌ میلیارد تومان) سود پرداخت کرده که نسبت به کل دارایی رقم خوبی بوده است. به گفته میرزایی، برخی از بنگاه‌ها به هیچ‌وجه سودده نیستند، زیرا در مکان‌یابی بنگاه دچار خطا بودند. همچنین نرخ بالای بهره‌های بانکی به نفع بنگاه‌های اقتصادی نبود به‌طوری‌که این نرخ بار اصلی را بر اقتصاد کشور تحمیل کرد. ذوب‌آهن تا ٦٥ هزار‌ میلیارد ریال (شش‌هزارو ٥٠٠ میلیارد تومان) بدهی انباشته دارد، درحالی‌که سالانه ١٠‌ هزار‌ میلیارد ریال (هزار‌ میلیارد تومان) پرداخت دارد. 
  تأخیر ٦ساله در ارائه صورت‌های مالی
میرزایی درباره میزان خسارت‌های واردشده به صندوق تأمین اجتماعی در سال‌های گذشته گفت: بررسی صورت‌های مالی صندوق‌ تامین‌اجتماعی شش سال و بازنشستگی کشوری چهار سال تأخیر داشته و تصحیح نشده است. این مهم را باید سازمان حسابرسی انجام دهد و این کار باید هر سال انجام می‌شد. معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر اینکه بخش زیادی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل نوع واگذاری آنها زیان‌ده هستند، افزود: بخشی از این زیان به دلیل پرداخت سودهای ۲۴ تا ۳۰درصدی به نظام بانکی کشور است. براین‌اساس شرکت ذوب‌آهن اصفهان در سال گذشته حدود هزار‌ میلیارد تومان سود به نظام بانکی پرداخت کرده است. علاوه بر این، نیروی انسانی بار مالی زیادی بر صندوق‌ها تحمیل کرد. میرزایی ادامه داد: نیروی انسانی شرکت دخانیات از سه هزار نفر به شش‌ هزار نفر افزایش یافته است درحالی‌که در دنیا حجم سیگار تولیدشده به تناسب شرکت دخانیات فقط با ۳۰۰ نفر نیروی کار انجام می‌شود. همچنین نیروی انسانی شرکت ذوب‌آهن از هشت‌ هزار نفر با افزایش دوبرابری به ۱۶‌ هزار نفر رسیده است؛ بنابراین بخش زیادی از درآمد صندوق‌ها برای پرداخت نیروی انسانی اختصاص داده می‌شود. وی ادامه داد: نوسازی صنعتی و توسعه فناوری در بنگاه‌های اقتصادی مستلزم دو پارامتر ارتباطات بین‌المللی در تأمین مالی است که متأسفانه در سال‌های گذشته این عوامل مغفول بوده است. برای مثال، میانگین عمر واگن‌های شرکت مسافربری رجا (وابسته به تأمین اجتماعی) ۴۰ سال است. در حمل‌ونقل هوایی نیز با مشکلات زیادی مواجه هستیم، اما در سه سال گذشته تلاش کردیم تعداد هواپیماهای شرکت هواپیمایی آسمان متعلق به شستا را از ۹ فروند به ۱۸ فروند افزایش دهیم و در سال آینده نیز قرار است ۱۰ فروند هواپیمای دیگر به ناوگان این شرکت اضافه شود. معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخش دیگری از اظهاراتش به دستاوردهای برجام اشاره کرد و گفت: در این زمینه یک گزارش ۸۰صفحه‌ای از دستاوردهای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری تهیه شده است. بیش از آنچه امروز در برجام از آن به‌عنوان دستاورد یاد می‌شود، صندوق‌های بازنشستگی توانستند از این فرصت جدید بهره‌مند شوند که گزارش آن در اسفندماه منتشر خواهد شد. میرزایی ادامه داد: تأمین مالی خارجی، تأمین نهاده‌ها و مواد اولیه صنعت پتروشیمی، حذف واسطه‌ها و قیمت‌های بالای خرید مواد اولیه در صنایع پتروشیمی برخی از دستاوردهای برجام در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده است. 
  میانگین مستمری‌بگیری در ایران ٩٠ سال
معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره میانگین سن بازنشستگی در ایران گفت: میانگین سن بازنشستگی در ایران ٤٠ تا ٥٠ سال و در قالب کشورهای دنیا ٦٠ تا ٦٥ سال است. میرزایی افزود: در قالب صندوق‌های دنیا فاصله سن بازنشستگی تا امید به زندگی ١٠ سال است درحالی‌که در ایران به ٢٤ سال افزایش یافته است. وی در ادامه افزود: مستمری پس از فوت مستمری‌بگیر برای همسر متوفی باقی می‌ماند و حتی در صورت فوت همسر هم پرداخت مستمری به فرزند دختر مجرد می‌رسد. میانگین مستمری‌بگیری در ایران به ٩٠ سال رسیده است.