آمریکایی‌ها در اتاق

زینب اسماعیلی- شکوفه حبیب‏زاده

آدرس سايت اتاق بازرگاني امريكا- ايران روز گذشته در سايت‌هاي اجتماعي بارها بازنشر شد؛ آدرسي كه زير‌مجموعه‌اي از اتاق بازرگاني آمريكا محسوب مي‌شود. رونمايي از اين سايت با آدرس http://usircc.org/ درست دو هفته بعد از دستيابي به توافق جامع هسته‌اي ايران و كشورهاي ١+٥ انجام شده‌است. آن هم درحالي‌كه هنوز كنگره آمريكا اين توافق را تأييد نكرده و هنوز مشخص نيست كه چه بر سر راه اين توافق جامع قرار خواهد گرفت. اگرچه قطع‌نامه‌اي در شوراي امنيت، اين توافق را تأييد كرد و حكم لغو  تحريم‌هاي پيشين را در بازه‌اي از زمان مطرح كرد اما هنوز مشخص‌نيست تحريم‌هاي كنگره چه سرنوشتي پيدا خواهد كرد. اين سايت اگرچه شماره تلفني براي ارتباط درج نكرده و بايد ابتدا در آن عضو شد تا با آنها ارتباط برقرار کرد اما آدرس اين مجموعه واشنگتن- پنسيلوانيا اعلام شده است. صفحه اول اين وب‌سايت تصاويري از برج آزادي، برج ميلاد، عسلويه و برج‌هاي تهران دارد و قصد دارد جاذبه‏های سرمایه‏گذاری و تجاری ایران را معرفي كند. گفته شده که ایران بازاری ٨٠ میلیونی دارد که بیش از ١٢ میلیون نفر آن دارای اسمارت‌فون (گوشی‌های تلفن همراه با تکنولوژی جدید) هستند.
به گزارش سايت «اقتصاد آنلاين» این وب‌سایت، تجار و سرمایه‌گذاران آمریکایی را برای ورود به بازار ایران تشویق کرده است. در اين وب‌سايت هدف از راه‌اندازي اين اتاق، تسهیل روابط تجاری بین کسب‌وکار و صنایع در ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران اعلام شده‌است. بنيان‌گذاران آمريكايي اين گروه، بازرگاناني هستند كه معتقدند با «درک عمیق از روابط سیاسی و اقتصادی ایران و آمریکا» اين اتاق را تأسیس كرده‌اند. بنیان‌گذاران هم خود را «رهبران در صنایع و دیپلماسی» معرفي كرده‌اند. گردانندگان اين وب‌سايت نيز به نگراني‌هاي گذشته رابطه دو كشور پرداخته و نوشته‌اند كه قصد دارند به «ترمیم روابط تجاری دو كشور با وجود ٣٠ سال تنش» بپردازند.
اگرچه اتاق بازرگاني امريكا – ايران از مارس ٢٠١٤ تأسيس شده اما هنوز مشخص نيست با وجود تحريم‌هاي كنگره امكان فعاليت بازرگاني خواهد داشت يا نه؟ در صورت تصويب نهايي توافق هسته‌اي ايران و ١+٥ در كنگره نيز، اين نهاد مي‌تواند تحريم‌هاي خود عليه ايران را لغو نكند، چراکه مذاكرات هسته‌اي از ابتدا بر تحريم‌هاي كنگره آمريكا متمركز نبود. تحریم‌های ايران شامل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، تحریم‌های اتحادیه اروپا، تحریم‌های يک‌جانبه از سوی کشورهای مختلف مانند ایالات متحده و تحریم‌های کنگره آمریکا بود كه به‌دنبال تصويب توافق جامع و تصويب قطع‌نامه همه اين تحريم‌ها به غير از تحريم‌هاي كنگره لغو مي‌شود. دشوارترین بخش در لغو تحریم‌ها مربوط به تحریم‌های کنگره است و در اين بين تحريم «ايلسا» از مابقي اهميت بيشتري دارد. سال ۱۹۹۵ میلادی، واشنگتن نخست به‌دستور بیل کلینتون تحریم‌هاي کامل اقتصادی علیه ایران وضع كرد و سپس کنگره آمریکا با گذرانیدن قانون ایلسا (Iran and Libya Sanctions Act of ١٩٩٦) هر شرکتی را که با ایران به میزان بیش از ۲۰ میلیون دلار تجارت داشت نیز تهدید به اعمال تحریم کرد. با وجود اين قانون مشخص نيست كه چگونه ممكن است بازرگان‌هاي آمريكايي بتوانند با ايران مراوده كنند.
حقیریان: هیأت جدید اتاق مشترک ایران و آمریکا مورد تأیید دولت ایران هستند
مجتبی حقیریان که خود را نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و آمریکا معرفی می‏کند در گفت‏وگویی با «شرق» ضمن تأیید تشکیل این اتاق مشترک گفت: پایه این اتاق شکل گرفته و حتی هیأت‌مدیره آن مشخص شده است، اما در نهایت باید تأیید دولت آمریکا برای این اتاق دریافت شود.
حقیریان که برای رسانه‏ای‌شدن این موضوع هنوز کمی تردید داشت، از جلسه‏ای گفت که قرار است پیرامون همین مسئله در هفته آینده با رؤسای اتاق بازرگانی ایران برگزار شود و تا آن موقع نمی‏تواند اطلاعات بیشتری را در اختیار رسانه‏ها قرار دهد. البته وی تأکید داشت که دفتر حفاظت از منافع ایران در آمریکا و وزارت امور خارجه ایران نیز در جریان این موضوع بوده و مشکلی از این باب وجود ندارد و هیأت جدید که قصد راه‏اندازی این اتاق را دارند، مورد تأیید دولت ایران هستند. البته وی نیز بر این مسئله تأکید داشت که هنوز باید منتظر تأیید وزارت خزانه‏داری آمریکا برای مبادلات تجاری با ایران درحالی‌که هنوز تحریم‏ها علیه ایران از سوی آمریکا پابرجاست، ماند. اما او معتقد بود تا زمانی که این لغو تحریم‏ها اعمال نشود، می‏توان برای تعامل، فراخوان و آشنایی میان تجار ایرانی و آمریکایی اقدام کرد. حقیریان که خبر ریاست «اکرام مناف‏زاده» را به‏عنوان ریاست این اتاق رد می‏کرد، تأکید کرد: «این فرد مورد تأیید ریاست‏جمهوری ایران نبود به همین دلیل «هادی صادقی» به‌عنوان ریاست این اتاق در نظر گرفته شده است. صادقی پیش از این ریاست دفتر حفاظت از منافع ایران در آمریکا را برعهده داشت و چهره‏ای شناخته‌شده هستند. دکتر هافینگتن نیز به عنوان وکیل حقوقی ما در آمریکا در حال پیگیری موضوع است». وی با اشاره به دایرکردن دفتر این مجموعه در منطقه آزاد کیش از همایشی خبر داد که این گروه برای آشنایی با تجار ایرانی تا یک‌ماه آینده برگزار خواهند کرد تا بتوانیم به‌این‌ترتیب اولین هیأت نمایندگی را از میان تجار ایرانی به آمریکا ببریم.
بهکیش: تشکیل شرکتی با نام «اتاق بازرگانی ایران و آمریکا»
برای پیگیری بیشتر، این موضوع را با محمدمهدی بهکیش، دبیرکل اتاق بازرگانی بین‌المللی ایران در میان گذاشتیم. بهکیش در این رابطه به «شرق» گفت: پیش از این شرکتی با نام «اتاق بازرگانی ایران و آمریکا» در آمریکا شکل گرفت که درواقع اتاق بازرگانی محسوب نمی‏شد و فقط با این نام ثبت شده بود. این اتفاق زمانی رخ داد که رئیس‏جمهور برای نخستین‌بار به نیویورک سفر کرده و «اکرام مناف‏زاده» که مؤسس این اتاق محسوب می‏شد نیز در آن زمان با آقای روحانی دیدار کرد. بهکیش افزود: قرار بر این است که از ایران گروهی به آمریکا برود و با استفاده از امکانات اتاق بازرگانی بین‏المللی بتوانیم اتاق مشترکی را شکل دهیم، اما آن‌طوری که از تحلیل‏های حقوقی برمی‏آید بنا بر تحریم سال ١٩٩٥ کنگره آمریکا، آمریکایی‏ها هنوز نمی‌توانند با ایران روابط تجاری برقرار کنند، چراکه حتی براساس توافق اخیر، فقط تحریم‏های مرتبط با برنامه هسته‏ای ایران لغو خواهد شد. وی با اشاره به اینکه در صورت صحت این تحریم‏ها از لحاظ حقوقی، تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا به‌زودی میسر نخواهد بود، مگر اینکه این تحریم‏ها لغو شود یا آمریکایی‏ها این محدودیت را به هر ترتیبی بردارند. در این شرایط طبیعتا اتاق ایران از این امر استقبال خواهد کرد. بهکیش با اشاره به جلسه صبح دیروز با رئیس و سران اتاق بازرگانی ایران بیان کرد هنوز هیچ اتاق مشترکی مربوط به ایران و آمریکا ثبت نشده است که از اتاق آمریکا تأیید شده باشد تا ایران بتواند با آن همکاری کند. البته این نکته را نباید از نظر دور داشت که در سایت رسمی اتاق بازرگانی آمریکا، اتاقی با نام «اتاق مشترک ایران و آمریکا» ثبت شده است، هرچند به گفته بهکیش این نام فقط نام یک شرکت بوده که در سایت رسمی اتاق بازرگانی آمریکا ثبت شده که نام اتاق ایران و آمریکا را برای خود برگزیده است. این گفته‏ها را نایب‌رئیس اتاق ایران نیز تأیید می‏کند. پدرام سلطانی در این رابطه به «شرق» گفت: در آمریکا اشخاص حقوقی نیز می‏توانند برای ثبت شرکت خود در اتاق بازرگانی آمریکا اقدام کنند. با درنظر‌گرفتن این مسئله که پیش از این نیز در زمان دیدار اکرام مناف‏زاده با رئیس‏جمهور ایران، شرکتی با نام اتاق ایران و آمریکا به ثبت رسیده بود، به نظر می‏رسد این بار نیز همین روال ادامه یافته باشد، چراکه تشکیل اتاق بازرگانی در قالب ارتباطی دوسویه میان اتاق‏های ایران و آمریکا هنوز شکل نگرفته است. اما رئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات با این گفته‏ها مخالف است. به گفته مسعود دانشمند، نام رسمی اتاق مشترک ایران و آمریکا در سایت رسمی اتاق بازرگانی آمریکا ثبت شده و این موضوع مربوط به زمانی است که رئیس‏جمهور با مناف‏زاده دیدار کرده بود. در نتیجه ثبت این اتاق محلی برای انکار نیست، اما هنوز درخواست‏ها برای تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا در ایران پذیرفته نشده است.  دانشمند در گفت‏وگو با «شرق» افزود: براساس ماده ٥ قانون اتاق بازرگانی ایران، هرکسی می‏تواند برای تشکیل اتاق مشترک درخواست دهد، اما نه در دوره قبل و نه در دوره کنونی اتاق بازرگانی، این درخواست پذیرفته نشده است. او می‏گوید: ایران برای برقراری روابط تجاری با آمریکا هیچ مانع قانونی‌ای ندارد و اگر مشکلی در این رابطه وجود دارد از سوی دولت آمریکاست. به همین دلیل به هیأت ایرانی و آمریکایی که این اتاق را تشکیل داده‏اند توصیه کردیم ابتدا دولت آمریکا را برای رفع محدودیت‏ها و تحریم‏ها علیه ایران قانع کنند تا این روابط از سر گرفته شود.

منبع: شرق