دفتر توسعه اشتغال و سیاستگذاری بازار کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اخیرا از بررسی آیین‌نامه نظام هماهنگ اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی خبر داده و اعلام کرده است که در صورت تصویب این آیین‌نامه، بخش قابل توجهی از دانش آموختگان بیکار جذب بازار کار شده و ماهانه از سوی واحد پذیرنده و دستگاه مجری به کارورز کمک هزینه کارورزی پرداخت خواهد شد.
بررسی آیین‌نامه نظام هماهنگ اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی در راستای بخشنامه بودجه سال 94 صورت گرفته است که به موجب آن استمرار نظام کارورزی برای افزایش مهارت نیروی کار دانش آموخته پیش‌بینی شده است.
افزایش اشتغال مولد و کاهش بیکاری از جمله سرفصل‌های مهم در بودجه سالیانه به شمار می‌رود که حمایت از کارآفرینان در بخشهای مختلف اقتصادی و استمرار نظام کارورزی با هدف افزایش مهارت نیروی کار دانش‌آموخته برای ورود به بازار کار در آن مورد تاکید واقع شده است.
در این بخشنامه همچنین پیش‌بینی اعتبارات وجوه اداره شده و کمک‌های فنی اعتباری برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های اشتغالزای بخشهای خصوصی و تعاونی، توسعه و گسترش آموزشهای کسب و کار، ارتقای کیفیت و اثربخشی آموزشهای فنی و حرفه‌ای و علمی کاربردی با رویکرد ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان مطابق ماده 80 قانون برنامه پنجم توسعه و حمایت از کارآفرینان بخشهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دیده شده است.
محمد کارگر - مدیرکل توسعه اشتغال و سیاستگذاری بازار کار وزارت کار - حجم فارغ التحصیلان دانشگاهی و شرایط بازار کار را درباره اجرای طرح نظام کارورزی ضروری می‌داند و می‌گوید: هدف طرح این است که با افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی از طریق انتقال مهارت و استفاده از تجربه و دانش موجود در بنگاههای اقتصادی، زمینه انتقال دانش از دانش آموخته به بنگاه اقتصادی فراهم و با ایجاد انگیزه کارآفرینی و کسب و کار در افراد تحصیلکرده امکان جذب آنها به بازار کار ایجاد شود.
وی اجرای طرح را موجب به کارگیری نیروهای متخصص و کارآمد در واحدهای اقتصادی و کمک به فارغ التحصیلان جوان برای دستیابی به شغل پایدار و مولد می‌داند.
طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی جزو مصوبات شورایعالی اشتغال است که بازنگری آیین‌نامه و دستورالعمل اجرایی آن در دستور کار دولت قرار دارد.
به موجب آیین‌نامه جدید نظام هماهنگ اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی که ظاهرا اندکی متفاوت از آیین‌نامه قبلی است، شرط احراز دانش آموخته بیکار برای برخورداری از مزایای طرح، سپری شدن حداقل شش ماه از تاریخ اخذ مدرک تحصیلی، ثبت نام در دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیردولتی و عدم سابقه شرکت در دوره کارورزی لحاظ شده است.
طول دوره کارورزی برای هر کارورز حداقل شش ماه و حداکثر 12 ماه و به پیشنهاد واحد پذیرنده تعیین شده و دانش آموختگان بیکار دانشگاهها و مراکز آموزش عالی تحت پوشش این طرح قرار دارند.
نکته قابل توجه اینکه در این طرح ماهانه کمک هزینه کارورزی که رقمی در حدود 400 هزار تومان است به کارورز پرداخت می‌شود، البته میزان کمک هزینه کارورزی همه ساله از سوی دبیرخانه شورای عالی اشتغال پیشنهاد و پس از تأیید بالاترین مقام دستگاه مجری، جهت اجرا ابلاغ می‌شود.
همچنین در آیین‌نامه جدید عنوان «بیمه عمر و حوادث» با حذف بیمه عمر به «بیمه حوادث» تغییر نام پیدا کرده و مدت قرارداد کار بین واحد پذیرنده و کارورز در صورت تمایل واحد پذیرنده برای به کارگیری کارورز از چهار سال به یک سال کاهش یافته است؛ پیشتر مقرر شده بود در صورتی که واحد پذیرنده با کارورز قرارداد حداقل 4 ساله منعقد کند، حق بیمه کارورز به مدت 3 سال از سوی سازمان فنی و حرفه‌ای تأمین شود که ظاهرا حذف این بخش موجب کاهش مدت قرار داد شده است.
در همین راستا، بابک هاشمی‌پور - رییس کانون انجمن‌های صنفی کاریابی‌های کشور - به فرایند اجرای طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی یکی از طرح‌های موثر در حوزه اشتغال و رفع بیکاری فارغ التحصیلان است که در معاونت اشتغال وزارت کار طراحی شده و در صورت تصویب از طریق کاریابی‌ها اجرا می‌شود.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه بانک اطلاعات کارجویان و کارفرمایان در اختیار مراکز کاریابی است، فرایند کار توسط کاریابی‌ها دنبال خواهد شد.
به گفته رییس کانون انجمن‌های صنفی کاریابی‌های کشور بر اساس این طرح، به هر کارورز در طول مدت یک سال ۴۰۰ هزار تومان ماهیانه حقوق پرداخت می‌شود اما فرد کارورز در این مدت مشمول قانون کار نیست و می‌تواند به صورت خویش‌فرما از مزایای بیمه استفاده کند.
هاشمی‌پور همه فارغ‌التحصیلان بیکار دارای مدرک فوق دیپلم به بالا را مشمول استفاده از مزایای این طرح می‌داند و می‌گوید: ورود این عده به طرح پس از احراز شرایط لازم و ثبت‌نام در یکی از مراکز کاریابی صورت می‌گیرد.
وی همچنین از ارائه پیشنهادی خبر می‌دهد که بر اساس آن پرداخت حقوق ماهانه به کارورزان به تناسب مدارک تحصیلی آنها افزایش پیدا می‌کند.
به گزارش ایسنا، با مشخص شدن منابع مالی و بودجه‌ای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی، اعمال موارد اصلاحی در آیین‌نامه جدید و بازنگری نهایی، طرح به اجرا درخواهد آمد. البته در حال حاضر روشهای تامین منابع مالی مورد نیاز طرح از محل‌های مختلف پیش‌بینی شده تا زمینه اجرای طرح هرچه بیشتر افزایش یابد.
اما طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی تا چه اندازه می‌تواند به جذب فارغ التحصیلان و ورود آنها به بازار کار کمک کند؟
حمید حاج اسماعیلی - تحلیلگر بازار کار - نظر متفاوتی در این زمینه ارائه می‌دهد و می‌گوید: مشکل اساسی بازار کار نداشتن نیروی کار ماهر نیست بلکه ظرفیت‌سازی برای اشتغال است.
وی فارغ التحصیلان دانشگاهی را جدی‌ترین جویندگان کار در کشور نام می‌برد و می‌گوید: در حال حاضر کارجویان بسیاری در کشور داریم که مهارت و تخصص لازم را در اختیار دارند ولی مشکل اینجاست که بستر کار فراهم نیست از این رو دولت باید به سمت ظرفیت‌سازی در بازار کار حرکت کند.
این تحلیلگر بازار کار عمده فارغ التحصیلان دانشگاهی را نیروهای فنی و مهارت آموخته عنوان و تاکید می‌کند: به دلیل محدودیتهای ایجاد شده در بازار کار، نبود حمایت جدی از فارغ التحصیلان و عدم ظرفیت‌سازی دولت برای جذب دانش آموختگان و کارجویان، بازار کار نمی‌تواند آنها را جذب کند.
به گفته حاج اسماعیلی طی دو دهه گذشته فارغ التحصیلان دانشگاهی و نیروی کار گسترده‌ای به بخشهای صنعت و کشاورزی افزوده شده است ولی ایجاد نشدن ظرفیت مناسب برای اشتغال دانش آموختگان این بخش‌ها موجب شده تا امروز میزان اشتغال این دو بخش پایین باشد.
او می‌گوید: زمانی در بخش کشاورزی نرخ اشتغال 26 درصد بود ولی اکنون نرخ اشتغال بخش کشاورزی به زیر 15 درصد رسیده که نشانگر کاهش حمایت دولتی از این بخش است و علاوه بر آن مشکلاتی هم که در بخش منابع آبی و گردش نقدینگی به وجود آمده این بخش را محدودتر کرده است.
به گزارش ایسنا در شرایط کنونی اقتصاد، نبود تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار کار به صورت مازاد نیروی کار یا کمبود تقاضای نیروی کار به وضوح قابل مشاهده است. در این بین دانش آموختگان جوان دانشگاهی با وجود سرمایه‌گذاری و صرف هزینه بسیار برای بهره‌گیری از آموزشهای دانشگاهی، از امکان نسبتاً کمی برای یافتن شغل مناسب و مرتبط با رشته و تخصص خود برخوردارند؛ پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کمبود مهارت و تجربه لازم یکی از عواملی است که موجب تشدید این شکاف در سالهای اخیر شده است.
طرح کارورزی دانش آموختگان، مکمل آموزشهای دانشگاهی و پیش نیاز سازگاری کامل افراد تازه‌کار با محیط کسب و کار است که با هدف انتقال مهارتها و تجربیات عملی به دانش آموختگان دانشگاهی و فراهم کردن بستر مناسب جهت ورود آنها به بازار کار کشور تدوین و طراحی شده است.
علیرغم آنکه طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی به عنوان یک ابزار نسبتاً جدید و موفق از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های زیادی برای ایجاد یا ارتقای مهارتهای حرفه‌ای و فنی فارغ التحصیلان برخوردار است اما برخی کارشناسان بازارکار فقدان ظرفیت‌سازی برای اشتغال را مشکل اصلی بازار کار عنوان می‌کنند و معتقدند که در حال حاضر کشور با کمبود نیروهای کار ماهر و متخصص مواجه نیست بلکه باید ظرفیت‌سازی لازم برای جذب نیرو در بخش‌هایی که میزان اشتغال آنها به شدت کاهش یافته به وجود آید.
آنها بر لزوم استفاده از ظرفیت‌های خالی بخشهای خصوصی و دولتی به ویژه در حوزه صنعت و کشاورزی تاکید دارند و از دولت می‌خواهند تا با توجه به بالا بودن آمار فارغ التحصیلان رشته‌های کشاورزی و صنعتی، برای جذب نیرو در این بخش‌ها برنامه داشته باشد.
در حال حاضر دولت می‌تواند با رقابت‌پذیری در بخشهای صنعت، کشاورزی و خدمات، میزان تولید در این بخش‌ها را افزایش دهد و با اعطای کمک‌های فنی و اعتباری و تسهیلات ارزان قیمت، این بخش‌ها را حمایت و تقویت کند، در عین حال با تشویق نیروهای کار داخلی برای جذب در بخشهای صنعت و کشاورزی در جهت توسعه بازار کار و اشتغال بیشتر در این حوزه‌ها گام بردارد.
منبع: ایسنا