با آغاز فرآیند تهیه و تنظیم برنامه ششم توسعه از اول خردادماه سال جاری زمینه تحقق بزرگ ترین رخداد اقتصادی کشور کلید خورد.

با توجه به اینکه سال آینده سال پایانی برنامه پنجم است، تدوین و تهیه برنامه ششم بخش مهمی از کار دولت یازدهم و مجلس شورای اسلامی در سال جاری محسوب می شود.

همین امر سبب شده تا دولت از ابتدای خرداد ماه سال جاری کار تهیه و تنظیم لایحه ششم را کلید بزند و کمیسیون فرهنگی موظف شد پیش نویسی که از سوی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری به عنوان لایحه به هیات وزیران تسلیم شد را نهایی و برای تصویب به مجلس ارسال نماید.

البته دولت قول داده این لایحه را تا پانزدهم شهریور ماه سالجاری نهایی و بودجه سال 95 را براساس برنامه ششم توسعه مصوب مجلس شورای اسلامی تدوین و تنظیم کند.

قرار است براساس مدلی که برای تهیه برنامه ششم در نظر گرفته شده، همه نهادهایی که می توانند در امر برنامه ششم نظری داشته باشند در فرآیند تهیه و تنظیم آن مشارکت کنند.

همچنین قرار است برنامه ششم با یک نوآوری که سیاق آن با برنامه های قبلی متفاوت است، تهیه شود.

اما کارشناسان اقتصادی معتقدند: آسیب شناسی برنامه پنجم توسعه و برنامه های قبلی برای جبران عقب ماندگی های کشور در این رخداد بزرگ اقتصادی به صورت روزآمد و مطلوب نباید از نظر دور بماند.

علاوه بر موارد مذکور، قرار است برنامه ششم توسعه براساس لایحه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تدوین شود که البته این امر افق جدیدی را برای این برنامه نسبت به برنامه های قبل ایجاد می کند.

هرچند با پایان یافتن برنامه پنجم توسعه در سال آینده نیمی از مسیر 20 ساله سند چشم انداز را پشت سر گذاشته ایم اما به اعتقاد کارشناسان هنوز به نیمی از اهداف مورد نظر دست نیافته ایم لذا باید بدون توقف درگذشته زمینه تحقق اهداف دست نیافته را در برنامه ششم فراهم کنیم.

البته چندی پیش ستادی در معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی برای تدوین برنامه ششم تشکیل شد تا علاوه بر تدوین برنامه ششم آسیب شناسی گذشته را با رویکرد تحقق برنامه ششم توسعه انجام دهد.

معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور در خصوص برنامه ششم معتقد است: در این برنامه علاوه بر ارزیابی منابع دولت و تناسب اهداف، باید منابع عمومی و سرمایه های غیردولتی موجود برای تحقق برنامه ششم مورد بررسی قرار گیرد.

محمدباقر نوبخت می گوید: تدوین برنامه ششم به عنوان بستر تهیه بودجه 95 و تلاش برای عملی کردن سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری از مهم ترین وظایف این معاونت در سال جاری است زیرا برنامه ششم باید به عنوان بستری برای همه آرمان هایی که تاکنون به آن ها دست نیافته ایم، باشد.

نوبخت اضافه کرد: دولت تدبیر و امید برنامه هایی را اعلام کرده که تحقق آنها به بسترهای تقنینی و حقوقی نیاز دارد.

معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور همچنین افزود: لایحه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به دولت رفته و پس از آن به مجلس شورای اسلامی می رود که این لایحه مبنای برنامه ششم توسعه کشور خواهد بود.

نوبخت تأکید کرد: اگر بخواهیم پیشرفت کنیم باید از اول تهیه لایحه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را برنامه ریزی کنیم و برنامه ششم بر مبنای این الگو خواهد بود و اگر نیاز باشد می توان برنامه هفتم را نیز برپایه آن طراحی کرد.

علاوه بر دولت، مجلس نیز در سال جاری درگیر تدوین برنامه ششم توسعه است و به گفته سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، تدوین پیش نویس قانون برنامه ششم توسعه در مجلس آغاز شده است.

غلامرضا کاتب گفت: مجلس سعی می کند تا پایان شهریور این پیش نویس را به دولت ابلاغ کند.

البته مرکز پژوهش های مجلس نیز با انتشار گزارشی چگونگی روش تدوین برنامه ششم توسعه را پیشنهاد داد.

این نهاد پژوهشی وابسته به مجلس در گزارش خود پیشنهاد داد که در شرایط کنونی بهتر است سیاستگذاران و برنامه ریزان مدلی مرکب از روش های مختلف برنامه ریزی را برای تهیه برنامه ششم توسعه طراحی کنند.

از نظر کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس، با توجه به اینکه امکان برنامه ریزی جامع در حال حاضر وجود ندارد و ممکن است فرآیند توسعه را با مشکل مواجه کند که بهتر است دولت به جای برنامه های جامع به برنامه های بدیل روی آورد.

البته برخی از کارشناسان اقتصادی کشور نیز از دولت خواسته اند که در شرایط کنونی توان کارشناسی دولت صرف تدوین برنامه های بلندمدت نشود و روی به برنامه های کوتاه مدت آورد.

مرکز پژوهش های مجلس در ادامه با تشریح انواع مدل های برنامه ریزی خواسته است که دولت از نخبگان کشور برای اولویت بندی عمده ترین موانع توسعه دعوت به عمل آورد و سطح مشارکت مردم در این خصوص را بالا ببرد. از نظر این نهاد پژوهشی، برنامه ریزی باید محدود بوده و از ویژگی نظارت و هدایت برخوردار باشد.

حسین راغفر استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا(س) در خصوص بایدهای برنامه ششم معتقد است: در این برنامه باید به صنایع پربازده توجه شود، ضمن آنکه در تدوین برنامه ششم توسعه باید اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گیرد و برنامه ریزی ها حول محور تکنولوژی آینده دنیا و حوزه های پربازده باشد.

راغفر اظهار داشت: باید چارچوب های برنامه ششم را براساس ویژگی هایی از جمله تأکید بر نقش بهره وری در اقتصاد کشور و فرآیند صنعتی شدن تدوین کرد.

وی افزود: برای تدوین برنامه ششم براساس صنعتی شدن باید بررسی کرد که چه صنایعی در آینده مورد نیاز کشور است و آینده تکنولوژی و فناوری دنیا در کجا قرار خواهد گرفت.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: برای تدوین برنامه ششم توسعه باید مهمترین، پر بازده ترین و مؤثرترین حوزه ها در خلق ارزش افزوده در بین حوزه های اقتصادی مختلف برای رسیدن به آینده اقتصادی و صنعتی کشور شناسایی شود.

راغفر بیان داشت: اقتصاد مقاومتی یک معنایش ایستادگی در مقابل تحریم ها و فشارهای خارجی است. صنعت نفت در اقتصاد ایران بسیار حائز اهمیت است و این صنعت نیازمند طیف گسترده ای از فناوری های متفاوت است تا در مقابل فشار کشورهای خارجی اقتصاد کشور را مقاوم کند.

یک نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص راهبردهای برنامه ششم توسعه به خبرنگار ایرنا، گفت: هر برنامه ای می تواند دو نوع محتوی را در برگیرد.

ایرج ندیمی افزود: تدوام پاسخگویی به انتظار عمومی و طراحی راهبردی برای نیازهای پنج ساله کشور می تواند محتوی برنامه ششم باشد.

وی درباره چالش های 5 سال آتی کشور که باید در برنامه ششم به آن توجه ویژه کرد، اظهار داشت: بیکاری از مهمترین معضلات در پنج سال آینده کشور است که برای رفع این مشکل باید توجه ویژه ای به عناصر تولید و صادرات شود و زمینه بهبود کسب و کار را در کشور فراهم کرد.

وی بحران معیشت را از دیگر مشکلات کشور در سال های آینده دانست و تصریح کرد: نابرابری درآمدی و افزایش هزینه ها از اهمیت ویژه ای در سال های آتی برخوردار است لذا باید رفع این نارسایی ها در برنامه ششم مورد توجه قرار گیرد.

ندیمی تاکید کرد: کاهش تورم، افزایش قدرت پول ملی و افزایش سطح درآمدی برای رفع این مشکل از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با اشاره به مساله تحریم نیز گفت: این موضوع از سال های گذشته وجود داشته و همه ساله نسبت به سال قبل افزایش یافته که برای مقابله با آن رویکرد اقتصاد مقاومتی، توجه به تولید و ایجاد برندهای معروف داخلی باید مدنظر قرار گیرد.

این نماینده مجلس اظهار داشت: علاوه بر این موارد رویکرد برنامه ششم باید اجتماعی و اقتصادی باشد.

ندیمی این را هم گفت که برای تحقق اهداف برنامه ششم باید مواردی در برنامه دیده شود تا دستگاه ها نسبت به تحقق برنامه پاسخگو باشند و تغییرات کم و کیفی را گزارش دهند.

منبع: ایرنا