شرایط دستمزد کارگران به گونه ای است که تعداد زیادی از کارگران با کمتر از حداقل دستمزد کار می کنند و در بسیاری از مواقع پیشی گرفتن هزینه ها از درآمدها باعث شده است تا کارگران با تبانی با کارفرمایان از بیمه بیکاری استفاده کنند.
رضایت کارگران به دریافت بیمه بیکاری به جای دستمزد پایین
یکی از حمایت های تأمین اجتماعی از نیروی کار بحث بیمه بیکاری است. بیمه بیکاری ابزاری است که در شرایط بحرانی به کمک کارگر می آید و کارگران در این دوران می توانند فرصتی برای یافتن شغل پیدا کنند. اخراج، مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل احراز شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری است. اما اینکه در شرایط بیمه بیکاری ذکر شده است که باید اخراج صورت گرفته باشد، به معنی این است که بیمه شده کار خود را به اختیار از دست نداده باشد.
مثلاً اخراج به دلیل عدم نیاز کارگر یا عدم تفاهم کارگر و کارفرما در ادامه همکاری صورت گرفته باشد، لذا چنانچه کارگر استعفا دهد یا ترک کار کند یا بیکاری وی ناشی از خاتمه کار و تسویه حساب باشد، بیکاری غیر ارادی محسوب نمی‌شود و طبعاً شامل دریافت مقرری بیمه بیکاری نیز نخواهد شد.
همچنین کارگرانی که برخلاف میل و اراده خود بازخرید شوند ولی آماده کار باشند از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند خواهند بود.در سال 98 به دلایل متعدد و افزایش حجم اخراج تعداد مقرری بگیران بیمه بیکاری افزایش یافته است، در حالی که بسیاری از کارشناسان بر ضرورت بهره‌مندی کارگران کارخانه‌ها و بنگاه‌های تعطیل شده تأکید دارند، آمارها نشان می‌دهد با وجود بالا بودن تعداد بیکاران و کارجویان تنها 250 هزار نفر در کشور از مزایای بیمه بیکاری استفاده می‌کنند.
اما علت یکباره افزایش بیمه بیکاری چیست؟تعدادی از کارگرانی که به سمت بیمه بیکاری رفتند کارگرانی هستند که به دلیل دستمزد اندک با کارفرمای خود تعامل می کنند تا برای مدتی از بیمه بیکاری استفاده و در کنار آن بتوانند از مشاغل دیگر برای کسب درآمد دیگر استفاده کنند.
از سوی دیگر مسئله مهم این است که بیش از 3میلیون نفر بیکار در کشور هستند که تنها 250 هزار نفر تحت پوشش بیمه هستند این موضوع به معنی این است که بخش زیادی از کارگران تحت پوشش بیمه درمانی نیستند و قرارداد رسمی کاری ندارند.
*قراردادهای مدت معین
اگر کارگری در کارگاهی به صورت قراردادی (قرارداد مدت معین) شاغل باشد و در میان قرارداد اخراج شود در این صورت مانند کارگر دائم (اخراج) اعمال می شود ولی چنانچه بعد از پایان قرارداد اخراج شود و در آخرین کارگاه بیش از یکسال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می‌تواند مستقیماً به ادارات کار محل مراجعه و درخواست بیمه بیکاری کند.
*قراردادهای دائم و مستمر
افرادی که دارای قرارداد دائم هستند زمانی که از کار اخراج می‌شوند در صورت دارا بودن حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه و اعتراض به اخراج یا درخواست مطالبات ابتدا باید به اداره کار محل مراجعه و علیه کارفرما طرح دعوی کنند و همزان با آن لازم است درخواست بیمه بیکاری را نیز به واحد مربوطه ارائه کنند.درصورتی که رأی صادره بازگشت به کار باشد مشمول بیمه بیکاری نخواهد شد.
بر اساس گزارش‌های مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بررسی مقرری بگیران جدید بیمه بیکاری طی سال‌های97-95 روند افزایشی این تغییرات را نشان می‌دهد به نحوی که میزان تغییرات سال 1397 نسبت به سال قبل، 17.3 درصد بوده است. بررسی تعداد مقرری بگیران جدید بیمه بیکاری بر حسب جنس نشان می‌دهد که در سال 1397 مردان 77 درصد از مقرری بگیران جدید را به خود اختصاص داده‌اند، همچنین از بین تمام مقرری بگیران جدید بیمه بیکاری، حدود 84درصد متأهل یا متکفل هستند.
شرایط دستمزد کارگران به گونه ای است که تعداد زیادی از کارگران با کمتر از حداقل دستمزد کار می کنند و در بسیاری از مواقع پیشی گرفتن هزینه ها از درآمدها باعث شده است تا کارگران با تبانی با کارفرمایان از بیمه بیکاری استفاده کنند.
محمدرضا تاجیک، نماینده مجمع عالی کارگران در شورای عالی کار با بیان اینکه هزینه های کارگران بیشتر از درآمد آنها است گفت: سبد معیشت سال گذشته 3 میلیون و 760 هزار تومان محاسبه شد اما حقوق کارگران با حق مسکن و خواربار کمتر از نیمی از آن است.
* تعامل کارفرمایان و کارگران برای استفاده از بیمه بیکاری
فرامرزتوفیقی، رئیس کمیته دستمزد درباره افزایش بیمه بیکاری گفت: از جمله آنها عدم واقع بینی و اعتنا به آمارهایی است که در خصوص بیکاری اختیاری یا ترک کار اختیاری ( در باطن اما در ظاهر با توافقی ناجوانمردانه بین کارگر و کارفرما غیر ارادی) به دلیل دستمزدی ناچیز و بدون قدرت برابری با هزینه هاست که متولیان امر خود اقدام به استحصال این آمار نموده اند و حال در مقابل چاره اندیشی برای برون رفت از این معضل و کاهش بیمه گیران بیکاری کاذب به دلیل تصمیم گیریهای غلط خود در این سالها و سرکوب دستمزدی صحبت از نگاه داری کارگران با حداقلها می کنند!
بدون بررسی اخراج، تعدیل و یا بیکاری ناشی از تعطیلی بنگاه صحبت از اخراج در بحبوحه تعیین دستمزد برای سال 1399 خطائی تاکتیکی است که نه تنها اثر مثبتی در چانه زنی نخواهد داشت بلکه گمانه زنی مواضع کارفرمایی دولتمردان را در شورای سه جانبه کارگری اظهر من الشمس نمود و آفتاب آمد دلیل آفتاب.
منبع: تسنیم