درحالی که نبود امنیت شغلی و گسترش قراردادهای موقت یکی از چالشها و دغدغه‌های جامعه کارگری به شمار می‌رود، فعالان کارگری امیدوارند راه‌اندازی سامانه جامع روابط کار ضمن صیانت و حفظ حقوق کارگران، به شناسایی و شفافیت وضعیت قراردادهای نیروهای کار و جلوگیری از بستن هرگونه قرارداد سفید امضایی منجر شود.
ثبت‌نام کارگران و کارفرمایان در سامانه جامع روابط کار برای دریافت خدمات غیرحضوری در دفاتر پیشخوان دولت مدتی است که آغاز شده است. با راه‌اندازی این سامانه تمامی امور مربوط به جامعه کارگری و کارفرمایی به صورت کاملا شفاف و بدون مراجعه حضوری آنها انجام می‌پذیرد و کارگران و کارفرمایان با صرف هزینه به مراتب کمتر، از یک نظام رسیدگی الکترونیکی سالم و عادلانه روابط کار در هر شرایط و هر مکانی بدون مراجعه حضوری برخوردار می‌شوند.
سامانه جامع روابط کار یک طرح ملی است و بیش از ۴۸ زیرسامانه در آن پیش‌بینی شده که در حوزه‌های روابط کار و جبران خدمت،بازرسی کار،بیمه بیکاری، کارگران ساختمانی، ثبت و پیگیری قراردادهای کار، سازمان‌های کارگری و کارفرمایی و طبقه‌بندی مشاغل به جامعه کارگری و کارفرمایی خدمات ارائه می‌دهد.
پیش از این دو زیرسامانه «ثبت دادخواست مرحله بدوی» و «مرحله بدوی دادرسی کار»راه اندازی در چهار استان تهران،اردبیل،اصفهان و یزد راه اندازی شده که کارگران و کارفرمایان در این استانها می‌توانند پس از تشکیل پرونده الکترونیکی دادخواست و شکایات خود را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه ثبت و ارسال کنند.
اخیرا معاون روابط کار وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی از آغاز ثبت الکترونیکی دادخواستها در حوزه روابط کار خبر داده و گفته است سامانه روابط کار علاوه بر ایجاد شفافیت در اطلاعات کارگران و کارفرمایان، امکان نظارت و پایش وضع حاکم بر روابط کار را فراهم می‌کند.
آنطور که شاکرمی گفته از هفته آینده تمامی حوزه‌های معاونت روابط کار به ویژه بخش بیمه بیکاری در ۲۳ استان کشور از طریق سامانه جامع روابط کار ثبت و پذیرش دادخواستها به صورت الکترونیکی انجام خواهد شد.
او می‌گوید: زیرمجموعه‌های این سامانه بسیار پیشرفته است که تعدادی از آنها اجرا شده و برخی دیگر نیز در مرحله اخذ مجوز از دستگاه‌های نظارتی مربوطه قرار دارند.
از هفته آینده تمامی حوزه‌های معاونت روابط کار به ویژه بخش بیمه بیکاری در ۲۳ استان کشور از طریق سامانه جامع روابط کار ثبت و پذیرش دادخواستها بطور الکترونیکی انجام خواهد شد.
معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واگذاری اجرای طرح سامانه روابط کار به دفاتر پیشخوان را مصوبه دولت دانسته و از کارگران و کارفرمایان خواسته که برای بهره‌مندی از خدمات سامانه به دفاتر پیشخوان مراجعه کنند.
به اعتقاد شاکرمی راه اندازی سامانه روابط کار پایانی بر قراردادهای سفید امضای کارگران است چرا که با ثبت قراردادهای کار تکلیف قراردادهای سفید امضا روشن شده و کارفرمایانی که اقدام به بستن قرارداد سفید امضا می‌کنند، شناسایی خواهند شد.
مهمترین مزیت راه اندازی سامانه روابط کار این است که کارگران برای ثبت الکترونیکی شکایات (دادخواست) بدون مراجعه حضوری به ادارات کار یا مراجع حل اختلاف،شکایات خود را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه جامع روابط کار به ثبت می‌رسانند.به همین منظور کافی است کارگران یکبار به دفاتر پیشخوان مراجعه کنند و با ارائه مدارک هویتی (کارت ملی) نسبت به دریافت نام کاربری و رمز عبور منحصر به خود اقدام کنند.
بسیاری از کارشناسان راه اندازی سامانه جامع روابط کار را گام مثبتی در راستای شفاف سازی مسایل مربوط به کارگر و کارفرما دانسته و معتقدند ایجاد شفافیت در وزارت عریض و طویل کار موجب می‌شود تا روابط کار و بسیاری از امور مربوط به کارگر و کارفرما از نظم و ساماندهی بالایی برخوردار شود.
آنها می‌گویند در این سامانه از انعقاد قرارداد تا بازنشستگی و حتی اخراج را شامل می‌شود و وزارت کار به صورت نرم افزاری به جزییات روابط کارگری و کارفرمایی اشراف و نظارت کامل خواهد داشت.
فعالان کارگری نیز تاکید دارند که ثبت و وارد کردن اطلاعات کارگران و کارفرمایان در این سامانه به تشکیل یک بانک اطلاعاتی قوی از کارگران و کارفرمایان و شفاف‌سازی قراردادهای کار و وضعیت اشتغال و بیکاری افراد کمک می‌کند.به زعم آنها وزارت کار از طریق این سامانه از تعداد کارگران یک کارگاه یا کارخانه، وضعیت بیمه و قرارداد و اشتغال یا بیکاری آنها اطلاع می‌یابد.
کارگران و کارفرمایانی که به عضویت سامانه جامع روابط کار درآمده باشند، می‌توانند از طریق کارتابل الکترونیکی خود دادخواست یا هر نوع درخواستی را به ثبت رسانده و خدمات مورد نیاز را دریافت کنند.
با راه اندازی سامانه روابط کار دیگر قرارداد شفاهی یا قرارداد سفید امضا معنی نخواهد داشت و کارفرمایان متخلفی که از این طریق اقدام به گرفتن نیروی کار کنند شناسایی می‌شوند.
هادی ابوی، دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران در این باره می‌گوید: به دنبال راه اندازی این سامانه دیگر قرارداد شفاهی یا قرارداد سفید امضا معنی نخواهد داشت و کارفرمایان متخلفی که از این طریق اقدام به گرفتن نیروی کار می‌کنند، شناسایی شده و ناچار به بستن قرارداد قانونی با کارگر می‌شوند.
او به مزایای راه‌اندازی این سامانه اشاره کرده و می‌گوید: ثبت و بارگذاری قراردادهای کار در این سامانه باعث می‌شود که کارگران از میزان سابقه، سنوات و بیمه‌پردازی خود باخبر شوند.
این مقام مسئول کارگری حفظ امنیت شغلی کارگران را از دیگر مزایای سامانه عنوان کرده و می‌گوید:با هربار ورود به سیستم امکان مشاهده قراردادکار، میزان دستمزد و حق‌بیمه واریزی برای کارگران فراهم می‌شود و اگر کارگری از کارفرمای خود شکایت داشته باشد در کمترین زمان و از طریق این سامانه می‌تواند نسبت به طرح شکایت اقدام و مراحل ثبت و رسیدگی شکایت را پیگیری کند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سامانه جامع روابط کار را با هدف شفاف‌سازی و ساماندهی اطلاعات در حوزه روابط کار راه اندازی کرده است.این سامانه از چند زیر سامانه بسیار پیشرفته شامل ثبت دادخواستها، بررسی مشاغل سخت و زیان آور، آموزش ایمنی نیروهای کار، بازرسی کار، طبقه‌بندی مشاغل، بیمه بیکاری، کارگران ساختمانی و ثبت و تایید و پیگیری قراردادهای کار تشکیل شده و علاوه بر تفکیک نوع قراردادهای کار اعم از دائم و موقت، موجبات کنترل و نظارت دقیق بر انعقاد قراردادها را فراهم می‌کند.
اگر چه در حال حاضر مراجع حل اختلاف مستقر در ادارات کار استانها و شهرستانها به طور جدی با موضوع "قراردادهای سفید امضا" برخورد می‌کنند اما با آغاز به کار سامانه جامع روابط کار می‌توان امیدوار بود که دیگر شاهد تضییع حقوق هیچ کارگری در کشور نباشیم و صیانت از نیروهای کار، شفاف‌سازی قراردادهای کار، حفظ امنیت شغلی و پیگیری حقوق و مطالبات قانونی کارگران به معنای واقعی عملیاتی و از بستن قرارداهای اجباری و سفید امضا با کارگران جلوگیری شود.
منبع: ایسنا