معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهردار مشهد گفت: نگاه پوپولیستی به مقوله مدیریت در کوتاه‌مدت برای مردم خوش‌آیندی ایجاد می‌کند، اما به صورت ساختاری نگاه درستی نیست، این که ما این باور را برای مردم ایجاد کنیم که همه چیز شهر در پروژه‌های فیزیکی است، نگاهی است که خطرات بسیار جدی برای کشور ایجاد می‌کند.
شهریار آل شیخ در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش که اولویت‌های کنونی شهرداری یکسال پس از آغاز مدیریت اصلاح‌طلبان بر شهر مشهد و تحقق مطالبات مردمی و تحول در شهر چیست، اظهار کرد: شهرداری نهادی بسیار پیچیده است. «بلدیه» قدمت بالای 100 سال در ایران دارد، درسال 1335 شهرداریها شکل گرفتند و قوانین آن‌ها در قالب انجمنهای شهر شکل گرفت و ساختاری برای آن پیش‌بینی شد که در توسعه آن بخشی دولت و بخشی انجمن شهر نقش داشتند. در ادامه این روند در دهه 70 شهرداریها مستقل شدند و کم‌کم دولت وظایف خود را کنار گذاشت. به تازگی نیز عوارضی که سهم شهرداری بوده را نیز می‌خواهند با اصلاحات قانونی حذف کنند.
وی با بیان این که «مجموعه متناقضی از قوانین در شهرداریها وجود دارد که در برخی موارد با هم تداخل و گره دارند»، ادامه داد: هنوز برای سیکل شهر بزرگی مانند مشهد مصوبات باید ذیل فرمانداری و استانداری تصویب شود، در صورتی که این ساختار به لحاظ اجتماعی و اقتصادی مسائل و چالش‌های آن باید به صورت جدی‌تر این باشد، البته در تهران به علت شرایط ویژه قوانین ساختاری خاص آن را مصوب کردند و اختیارات شهرداری تهران با شهرهای دیگر متفاوت شده است.
آل شیخ تصریح کرد: هنگامی که به سراغ حل این مجموعه به هم تنیده مسائل و مشکلات می‌روید باید با همین دیدگاه به آن نگاه کنید. برای نمونه ما مقوله‌ای به نام توسعه زیرساختی، فساد یا عدم شفافیت در شهرداری داریم که می‌توانیم با دو تصمیم و کمیته آن را به راحتی حل کنیم، اما برخی مسائل نیاز به مطالعات داشته و برخی مسائل نیز پیچیدگی‌های فرادستگاهی دارد.
وظایف فرهنگی و اجتماعی شهرداری به سرعت بروز پیدا می‌کند
وی با اشاره به این که «آنچه از شهرداریها خیلی سریع بروز پیدا کرده و دیده می‌شود وظایف حوزه فرهنگی و اجتماعی شهر است»، خاطرنشان کرد: ده‌ها برابر بودجه فرهنگی و اجتماعی شهر فقط در قطارشهری هزینه می‌شود، اما کسی این پروژه‌های لازم برای آینده شهر را نمی‌بیند. برای نمونه اهمیت این‌که ما توانستیم اوراق مشارکت قطارشهری را منتشر کنیم در حالی که تهران و اصفهان نتوانستند کمک‌های دولتی را بگیرند بسیار زیاد است، اما بازتاب عمومی ندارد در حالی که حمایت از یک تیم فوتبال بازتاب عمومی دارد و برای مردم قابل درک و حس است.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهردار مشهد افزود: بر این اساس عمده مسائلی که برای شهر بیان می‌شود در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی است و مسائل زیرساختی اصولا جذابیتی خبری نداشته و دیده نمی‌شود.
مسائل زیرساختی شهر برای مردم جذاب نیست
وی با بیان این که «در میان تمام شهرهای کشور شهرداری مشهد تنها شهری است که برنامه 1397 تا 1400 دارد»، یادآور شد: همچنین در حوزه تفریغ بودجه، تهران حدود چهار سال عقب است، اما شهرداری مشهد تفریغ بودجه سال گذشته را امسال می‌دهیم، یعنی نظام شفاف و دقیق به سرعت عمل می‌کند در صورتی که این مسئله به جهت خبری و مردمی جذاب نیست، اما موضوع نام‌گذاری یک معبر جذابیت داشته و قابل فهم است.
آل شیخ با تأکید بر این که «موضوعات زیرساختی که شاید دغدغه‌های اصلی شهر نیز باشد خیلی بازتاب پیدا نمی‌کند و همین دلیل است که شهرداری مجبور است در دو وجه عمل کند»، گفت: یعنی شهرداری هم باید وجه زیرساختی و پایه و هم وجه فرهنگی و اجتماعی را در نظر بگیرد. ضمن این که به هر حال در هر دو وجه هم لازم است کار شود که در همه این حوزه‌ها اقدامات ارزشمندی انجام شده است.
نگاه پوپولیستی به مدیریت شهری خطرناک است
وی پاسخ به این پرسش که شهرداری چه کارهای ملموسی در شهر انجام خواهد داد تا مشکلات عامه مردم حل شود، تصریح کرد: در این خصوص دو موضع وجود دارد، یکی این که ما تنها به اقدامات زود گذر که فقط جنبه برون‌داد ظاهری دارد توجه کنیم که این کار در دوره‌‌ای از مدیریت شهری تهران انجام گرفت و در آن زمان شهرداری دوربرگردان می‌ساخت یا به مردم وام ازدواج می‌‌داد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهردار مشهد ادامه داد: نگاه پوپولیستی به مقوله مدیریت در کوتاه‌مدت برای مردم خوش‌آیندی ایجاد می‌کند، اما به صورت ساختاری نگاه درستی نیست که ما منابع شهرداری را صرفاً صرف پروژه‌هایی کنیم که برون‌داد ظاهری داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: قبول دارم که پروژه‌های نیمه‌تمام بسیاری در شهر داریم که باید افتتاح شوند و در این زمینه نیز زحمات زیادی کشیده شده است که پروژه‌ها به نتیجه برسد، اما نمی‌توان گفت که همه آن چه اتفاق می‌افتد این است. این که ما این باور را برای مردم ایجاد کنیم که همه چیز شهر در پروژه‌های فیزیکی و فعالیت‌های سخت‌افزاری است، نگاهی است که خطرات بسیار جدی برای کشور ایجاد می‌کند.
هیچ مدیری به بهره‌وری توجه نمی‌کند
آل شیخ با اشاره به این که «در حال حاضر گرایشی در میان مدیران وجود دارد که همه به برون‌داد ظاهری فکر کرده و هیچ‌کس به بهره‌وری توجه نمی‌کند»، بیان کرد: همه می‌خواهند یک ساختمان بسازند، بدون این که حتی نیازی به آن ساختمان باشد، اما این ساختمان باید در دوره آن‌ها ساخته شده باشد که بگویند این برون‌داد دوران مدیریت من بوده و ماندگار است، اما کسی به بهره‌وری سیستم کار ندارد.
برخی با نگاه کم‌عمق به از شهرداری انتقاد می‌کنند
وی عنوان کرد: همچنین کارهای خوب بسیاری انجام شده که متأسفانه با همان کارهای خوب هم برخورد مناسبی نشده است. بخشی از این پوپولیسم وجهه سانتی‌مانتال هم پیدا کرده است، یعنی برای نمونه در مورد کمربند جنوبی در رسانه‌ها به شدت موضع می‌گیرند که این کمربند آسیب محیط زیستی به شهر می‌زند. ما به می‌گوییم کدام مطالعه محیط زیستی گفته است که اجرای این پروژه آسیب زیست‌محیطی به شهر می‌زند؟ آنان در پاسخ می‌گویند که ساخت‌وساز در جنوب مشهد مانع گذر جریان هواست. من می‌خواهم بگویم که اصولاً کدام مطالعه نشان داده که ما باد غالب از جنوب در مشهد داریم؟ چه کسی تاکنون چنین مطالعه‌ای داشته است؟ مطالعات باد در مشهد انجام شده است، اما تاکنون باد غالبی از جنوب نداشته‌ایم و شما چگونه به این نتیجه رسیده‌اید که این محور آن‌جا نباید باشد؟ اگر آن‌جا نباید باشد، پس کجا باید باشد؟
معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهردار مشهد افزود: همچنین برای نمونه پروژه پارکینگ و پایانه زیرسطحی آزادی را آغاز می‌کنیم که خودرو‌ها و اتوبوس‌ها به پایین سطح رفته و سطح بالا به عنوان یک عرصه عمومی استفاده شود. برخی به این پروژه نیز معترض‌اند و استدلالی که این دوستان می‌کنند- دوستان دانشگاهی که طیف سیاسی‌شان به هم بسیار به ما نزدیک است- این است که شما با این کار تمرکز ترافیکی ایجاد می‌کنید و ساخت پارکینگ، ایجاد تمرکز ترافیکی است در پاسخ باید گفت پارکینگ ساختن، تمرکز ترافیکی نیست. پارکینگ ساختن در مرکز شهر تمرکز ترافیکی است که مقصد سفر می‌شود، در صورتی که در ترمینال‌های ترافیکی باید پارکینگ باشد که مردم با استفاده از آن تغییر مُد ترافیکی داده و با وسیله نقلیه عمومی به مرکز شهر بروند.
وی گفت: در این‌گونه قضایا فضای رسانه‌ای عمومی و مخصوصاً انجمنهای مختلف مردم نهاد با نگاه خیلی کم عمق ورود کردند.
آل شیخ خاطرنشان کرد: بخشی از این که بازتاب مناسبی از فعالیت‌های خوب شهرداری ارائه نمی‌شود این است که ما انتظارات خود از مدیریت شهری را با ایده‌آل‌هایمان تطبیق می‌دهیم.
سوءاستفاده از موقعیت برای مسائل شخصی کار خوش‌آیندی نیست
وی با اشاره به برخی اقدامات تخریبی علیه مدیریت شهری، بیان کرد: چند وقت پیش یکی از اساتید از یکی از شهرداران یک کار کاملاً شخصی را خواسته بود و ایشان اجابت نکرده و ایشان در مقابل بحث‌های شخصی خود را در موضع یک نویسیده روشن‌فکر علیه مدیریت شهری مطرح کرده بود. از موقعیت‌ها برای مسائل شخصی سوءاستفاده کردن کار خوش‌آیندی نیست.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهردار مشهد اضافه کرد: متأسفانه آثار ایجابی در فضای عمومی و رسانه‌ای به چشم نمی‌آید، اما آثار صلبی خیلی راحت می‌تواند برون‌داد داشته باشد.