مدیرعامل دخانیات ایران از رشد چهار برابری صادرات سیگار طی هشت ماهه سال جاری خبر داد.
شرکت دخانیات ایران بدون اینکه زیرساختهای آن آماده شود به بخش خصوصی واگذار و از انحصار خارج شد و آن بخش از حاکمیت دخانیات که میتوانست مجوزی برای گرفتن مالیات بر واردات، گرفتن مالیات از هولوگرامها، مبارزه با کالای قاچاق باشد از دخانیات سلب مسئولیت شد و این در حالی است که 7 هزار پرسنل در اختیار این شرکت است و 8 هزار خانوار کشاورز از دخانیات امرار معاش میکنند. این مسائل تنها گوشهای از مشکلات و دغدغههای شرکت دخانیات ایران است مصاحبه تفضیلی خبرنگار فارس با محمدحسین برخوردار مدیرعامل دخانیات ایران در ادامه اشاره شده که خواندن آن خالی از لطف نیست.
فارس: با توجه به اینکه جنابعالی به تازگی سکان مدیریت دخانیات ایران را به دست گرفتید از مهمترین برنامهای که این شرکت پیگیری میکند برایمان توضیح دهید؟
برخوردار: در مدت چهار ماهی که مسئولیت شرکت دخانیات ایران را به عهده گرفتم یکی از برنامههای خود را بر محور صادرات معطوف کردیم؛ استان گلستان در سال جاری 150 تن توتون به جمهوری آذربایجان صادر کرد و حدود 150 تن تنباکو از تهران به لبنان صادر شده است.
در سال جاری صادرات سیگارت از ایران به کشورهای افغانستان، عراق، ترکیه و آفریقای جنوبی نیز انجام گرفته است که آمار صادرات سیگار در هشت ماهه امسال 9 هزار و 500 کارتن بوده و نسبت به مدت مشابه سال قبل چهار برابر رشد داشته است در زمینه توتون نیز 750 تن صادرات داشتیم که رشد 1.5 برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته و در زمینه تنباکوی زردطلایی 150 تن صادرات صورت گرفت که رشد سه برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان میدهد.
فارس: به نظر شما مهمترین چالشهای پیشروی شرکت دخانیات ایران چه چیزی است؟
برخوردار: دخانیات ایران جزو گروه دو واگذاری بخش خصوصی قرار گرفت و بدون اینکه زیرساختهای آن را آماده کنند از انحصار خارج شد؛ مطابق اصل 44 قانون اساسی برای اینکه شرکتی واگذار شود حتما باید زیرساختهای آن آماده شود و این زیرساختها باید در بخش پرسنلی، ماشینآلات، نوآوری ماشینآلات، صادرات و فروش صورت میگرفت اما شرکت دخانیات ایران به یکباره رها شد.
آن بخش از حاکمیت دخانیات که میتوانست برای واردات، گرفتن مالیات بر واردات، گرفتن مالیات از هولوگرامها، مبارزه با کالای قاچاق مجوز بدهد از مسئولیت این شرکت خارج شد ولی 7 هزار پرسنل در اختیار دخانیات است و 8 هزار خانوار کشاورز از دخانیات امرار معاش میکنند که تقریبا حدود 100 خانوار در استان گلستان کار کشت توتون را انجام میدهند.
دخانیات ایران در سنواتی که دولتی بوده به بودجه دولتی در بعضی از سالها کمک کرده است، دخانیات ایران هر بار که خواسته در زمینه ماشینآلات اقدامی انجام دهد و نوآوری داشته باشد متاسفانه به صورت شعاری مانع ایجاد نوآوری در این زمینه شدند.
ما با جامعهای روبرو هستیم که میزانی از مصرف مواد دخانی دارد که یا باید به صورت واقعی با این مسئله برخورد شود یا به شکل ایدهآل به مسئله نگاه کرد، ما هم اعتقاد داریم که جامعه عاری از افراد سیگاری خیلی خوب است، جامعهای که آحاد آن عادت به پرداخت مالیات داشته باشند تا دولت بتواند کارهای اسای خود را به خوبی انجام دهد اما متاسفانه میبینیم که در برخی از این مسائل نقص وجود دارد.
هر موقع دخانیات آمد که نوآوری داشته باشد کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی و افرادی در دولت شدیدا با این موضوع مخالفت کردند البته مخالفت آنها به حق است یعنی اینکه مواد دخانی مضر است و نباید مصرف آن افزایش پیدا کند ولی ما از طرفی با حقیقتی به نام مصرف مواد دخانی روبرو هستیم لذا باید راه درمان را پیدا کنیم و جلوی مصرف سیگار را بگیریم.
دخانیات هر زمان میخواست ماشینآلات را نوآوری کند به علت دولتی بودن بودجه از شورای اقتصاد تقاضای بودجه کردند و این شورا به دلیل مضر بودن سیگار صدای بلندتری در مقابل دخانیات ایران داشت و با طرح این مسائل نگذاشتند که ماشینآلات نوآوری و زیرساختها آماده شود.
ضمن اینکه بیکاری در تمام استانها به وجود آمده است چراکه دخانیات در مراکز استانها مراکز تولید دارد تقریبا در هفت استان مرکز تولید و در 33 استان مرکز پخش وجود دارد.
همیشه نیروی بیکار را به سمت دخانیات هدایت کردند و در حال حاضر مملویی از پرسنل در دخانیات وجود دارد.
فارس: چه تعداد نیروی مازاد در دخانیات مشغول به فعالیت هستند؟
برخوردار: با توجه به سهمی که ما از بازار از دست دادیم نمیتوانیم این وضعیت را به این شکل معرفی کنیم چراکه آنها نیروی دخانیات هستند ولی طبق استاندارد بر اساس تولیدی که در حال حاضر از طریق دخانیات انجام میشود میتوان کارها را با 200 نفر و حداکثر 400 نفر انجام داد ولی دخانیات اکنون 7 هزار پرسنل دارد و این شرایط ماحصل این موضوع بوده که دولتها یا نمایندگان مجلس نیروهایی که احتیاج به کار داشتند را به دخانیات ایران تزریق کردند از طرفی به شرکتهای خارجی در ایران مجوز تولید مشارکت دستمزدی دادند که آنها رشد کردند و سهم دخانیات ایران را گرفتند و دخانیات نتواسنت ماشینآلات خود را مجهز کند و دائما سهماش را از دست داده است.
صنعت دخانیات ایران در سنوات گذشته مثلا هشت سال پیش 24 میلیارد نخ سیگار تولید داشت که به مرور سهم خود را از بازار از دست داد و سال گذشته که دخانیات ایران به عنوان خصوصیسازی در اختیار صندوق قرار دادند فقط 23 میلیارد تومان بدهی مربوط به مدیریت مشترک صندوق بازنشستگان فولاد و سهام عدالت بوده و مابقی آن به سنوات گذشته برمیگردد.
فارس: سالانه چه میزان درآمد از صنعت دخانیات کشور به دست میآید؟
برخوردار: سالانه بیش از 6 هزار میلیارد تومان درآمد از این صنعت به دست میآید.
فارس: صنعت دخانیات در مقایسه با سایر صنایع چه جایگاهی در اقتصاد کشور دارد؟
برخوردار: زمانی صنعت دخانیات جایگاه دوم یا سوم را در اقتصاد ایران داشت و بعد از نفت، قند و شکر و غلات بالاترین سهم را در اقتصاد کشور به خود اختصاص داده بود.
اکنون پرسنل دخانیات انتظار دارند که مجلس و دولت به آنها کمک کنند، بحث پرسنل انتظار مالی نیست بلکه آنها خواستار تدوین قوانین مناسب هستند و فرصتی میخواهند که بتوانند خودشان را بهروز کنند تا ماشین آلات، دانش، بازار فروش و بازار صادرات آنها بتواند با سایر رقبایی که برایشان ایجاد کردند رقابت کند.
فارس: در خصوص میزان قاچاق سیگار به کشور آماری در اختیار دارید؟
برخوردار: حدود 39 الی 40 درصد مصرف سیگارت ایران از 67 میلیارد نخ به صورت قاچاق وارد کشور میشود.
فارس: وضعیت تولید دخانیات در استان گلستان را چگونه ارزیابی میکنید؟
برخوردار: سطح زیرکشت توتون در استان گلستان 3 هزار هکتار است؛ 60 درصد توتون کشور در استان گلستان تولید میشود و حدود 2 هزار و 100 خانوار کشاورز مشغول به توتونکاری هستند که سالانه 5 هزار تن توتون در استان گلستان برداشت میشود.
دخانیات استان گلستان از لحاظ پرسنلی بسیار خوب است و در وضعیت خوبی از لحاظ دانش قرار گرفته در زمینه برخورداری از تجهیزات نیز همینطور، اما جای تاسف دارد که سهم استان گلستان از لحاظ فروش کاهش پیدا کرده است که به مسئولان مربوطه دستور داده شد که سهم فروششان را در مورد سیگارت و صادرات توتون افزایش دهند، بخش کشاورزی در این زمینه بسیار قوی عمل میکند.
سالانه 9 هزار تن توتون در کشور تولید میشود و سهم استان گلستان از این میزان 5 هزار تن است، دولت و کمیسیونهای مجلس معتقد هستند که اگر قیمت سیگارت بالا برود تمایل کمتری برای مصرف دخانیات وجود دارد که این بحث تحقیقاتی درست بوده و در برخی کشورها نیز جواب مثبت داده است اما کشورهایی که تمام زیرساختهای کنترل قاچاق و پرداخت مالیاتشان کاملا تحت کنترل است.
کشور ما به دلیل مشکلاتی که داریم کنترل قاچاق بسیار مشکل است به علت اینکه مرزهای آبی، خشکی و همسایگان زیادی داریم و بیکاری نیز به این قضیه دامن میزند به خصوص وجود استانهای مرزی سبب شده تا برخی دست به قاچاق بزنند البته ما مرزنشینان را پشت این قضیه نمیبینیم بلکه دستهایی پشت پرده است که منافع زیادی از قاچاق کالا میبرند.
منبع: فارس - مصاحبه: زهره رجبی