«نرخ بازدهی اسناد خزانه اسلامی تا پایان شهریور 1397»
نویسنده: ظریفه جلیلی
ناشر: دفتر مطالعات بازارهای مالی و بازرگانی
ناشر اصلی: معاونت امور اقتصادی
چکیده:
اسناد خزانه اسلامی، ابزاری مالی است که مبتنی بر بدهی دولت به نظام بانکی، ذی‌نفعان و تامین‌کنندگان منابع بوده و به‌وسیله خزانه‌داری کل وزارت امور اقتصادی و دارایی منتشر می‌شود. در واقع خزانه‌داری کل این اوراق را با بهای اسمی معین و بدون کوپن سود با سررسیدهای حداکثر تا سه سال منتشر کرده و در قبال بدهی‌های مسجل بخش دولتی و با توافق بستانکاران به‌صورت تنزیلی (با کسر از بهای اسمی) در اختیار آنها قرار می‌دهد. با توجه به حجم قابل ملاحظه این اسناد از مجموع مانده اوراق بدهی منتشر شده در بازار سرمایه و اهمیت نرخ بازده موثر این اوراق، گزارش ذیل به تحلیل نرخ بازده اسناد خزانه اسلامی تا انتهای شهریور ماه 1397 پرداخته است. اهم نکات این گزارش به شرح ذیل می‌باشد:
در روزهای پایانی بهمن ماه 1396 همزمان با اجرایی شدن بسته سیاستی بانک مرکزی مبنی بر انتشار گواهی سپرده ریالی با نرخ 20 درصد، نرخ سود در بازار بدهی جهش معناداری یافت به طوریکه متوسط نرخ بازده کل اسناد خزانه در اسفند ماه افزایش 4.4 واحد درصدی را تجربه کرد و متوسط نرخ بازده کل این اسناد از فروردین ماه 1397 به طور پیوسته صعودی بوده که بیانگر افزایش هزینه‌های تامین مالی دولت است.
لازم به ذکر است که اجرای بسته سیاستی بانک مرکزی در بهمن ماه 1396 مبنی بر انتشار گواهی سپرده ریالی 20 درصد متناقض با سیاست اعلامی بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده بوده و عملا موجب ایجاد ناسازگاری زمانی در نتایج سیاست‌های اعلامی بانک مرکزی و عدم اطمینان عوامل اقتصادی به سیاست‌های اعلامی آن شده است. علت پدیده ناسازگاری زمانی، مداخله‌های مصلحت‌گرایانه و کوتاه‌مدت تصمیم‌گیرنده اقتصادی است که از طریق افزایش تورم انتظاری باعث رکود تورمی در اقتصاد می‌شود. بنابراین، مهم‌ترین اقدام یک برنامه‌ریز تغییر روش‌ها و ساختار تصمیم‌گیری میان نهادهای تصمیم‌ساز، در اقتصاد کلان، برای کنترل انتظارات تورمی است.
طی خرداد ماه 1397 با افزایش تلاطمات در بازار طلا و سکه، روند افزایش نرخ‌های بازده اسناد خزانه تشدید شد به طوریکه نرخ‌های بازده اسناد خزانه به نرخ‌هایی بالاتر از 25 درصد همگرا شدند.
طی تیر ماه 1397 میانگین ساده بازده کل اسناد خزانه اسلامی معامله شده نسبت به ماه گذشته افزایش 2.9 واحد درصدی یافت که به همراه مرداد ماه 1397 بیشترین افزایش را بعد از اسفند 1396 در ده ماهه اخیر داشته است.
در شهریور ماه 1397 روند افزایشی بازده اسناد خزانه تعدیل گردید به طوریکه میانگین ساده بازده کل اسناد خزانه 27.9 درصد شد که نسبت به ماه گذشته آن 1.8 واحد درصد کاهش یافته است.کاهش متوسط نرخ بازده اسناد خزانه را می‌توان ناشی از دستورالعمل جدید بانک مرکزی در نیمه مرداد ماه در جهت تعمیق بازار ثانویه ارز از طریق تزریق ارز حاصل از صادرات شرکت‌های پتروشیمی در بازار ثانویه ارز و بر اساس نرخ آزاد ارز دانست.