فرشاد مومني در نشست نقش رسانه در ترويج فرهنگ اقتصاد مقاومتي مطرح كرد
شاهين ياسمي/ «اقتصاد مقاومتي» بحثي است كه از زمان تشديد تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران بارها و بارها در محافل مختلف اقتصادي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي و... مطرح شده است و در همين راستا مقام معظم رهبري در اواخر سال ٩٢ سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي را به دولت ابلاغ كردند. اما با وجود مطرح شدن بحث «اقتصاد مقاومتي» در سال‌هاي اخير هنوز تعريف روشن و يگانه‌اي از اقتصاد مقاومتي مطرح نشده است. به عبارت ساده‌تر اگر شما امروز از اقشار مختلف جامعه درباره اقتصاد مقاومتي سوال كنيد با پاسخ‌هاي متفاوتي مواجه خواهيد شد. حال آنكه تعاريف كارشناسان و مسوولان دولتي نيز در مورد بحث مذكور متفاوت است. با توجه به تاكيد رييس‌جمهوري و مسوولان دولت يازدهم به اهميت اين بحث و تشكيل ستاد اقتصاد مقاومتي به نظر مي‌رسد بايد تعريف مشخصي از اين گفتمان پيش روي مردم، مسوولان و جناح‌هاي مختلف سياسي قرار بگيرد. براين اساس اهميت نقش رسانه‌هاي نوشتاري، گفتاري، ديداري و مجازي به ويژه شبكه‌هاي اجتماعي در تعريف، تبيين و ترويج فرهنگ اقتصاد مقاومتي بر كسي پوشيده نيست و رسانه‌هاي مختلف مي‌توانند برخي خلأهاي اطلاعاتي موجود را پوشش دهند و موجب رفع ابهام از شبهات و تفسيرهاي متنوع موجود درباره «اقتصاد مقاومتي» شوند. در همين راستا مركز مطالعات و برنامه‌ريزي رسانه‌ها ديروز هم‌انديشي «رسانه و ترويج فرهنگ اقتصاد مقاومتي» را با حضور برخي كارشناسان، مسوولان و اهالي رسانه برگزار كرد تا چگونگي نقش آفريني رسانه در ترويج فرهنگ اقتصاد مقاومتي را بررسي كنند.
توسعه اقتصادي و مقابله با رانت‌جويي
به گزارش خبرنگار «اعتماد» در اين نشست فرشاد مومني، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبايي به نمايندگي از جامعه دانشگاهي نخستين سخنران بود. مومني با ارايه تعريفي از اقتصاد مقاومتي، اين گفتمان را راهكاري براي مقابله با رانت‌جويي و فساد بيان كرد و گفت: اقتصاد مقاومتي در صورت اجرايي شدن مي‌تواند توسعه اقتصادي را به دنبال داشته باشد. مومني با اشاره به انتظارات جامعه از رسانه‌ها در رابطه با پيگيري بحث اقتصاد مقاومتي گفت: رسانه‌ها مي‌توانند دو راه را در پيش بگيرند؛ يا پيگيرانه عمل كنند و همه واقعيات را به طور شفاف با مردم در ميان بگذارند و به افشاگري در مورد تخلفات، فساد سازمان‌يافته و رانتخواري بپردازند يا به اتفاقات پيرامون خود سطحي نگاه كنند و از كنار آنها بگذرند ولي به طور قطع انتظار جامعه از آنها راه اول است چراكه پديده‌اي به نام «دستكاري واقعيت» يا «مهندسي تاريخ» در اقتصادهاي رانتي در وجه بالايي وجود دارند. وارونه نمايش دادن واقعيات جهت‌گيري مشخصي دارد و به نفع بزرگان و به ضرر توليدكنندگان و عامه مردم است.
دستكاري واقعيت‌ها يا مهندسي تاريخ
دستكاري واقعيت‌ها با اتحاد سه‌گانه‌اي شكل مي‌گيرد كه رانت‌جو‌ها، پشتيبانان آنها و پشتيبانان آنها در حوزه رسانه شكل مي‌گيرد. بر اين اساس در ادامه روند مذكور مرحله‌اي به نام واژه‌سازي وجود دارد كه به توليد واژه‌هايي براي توجيه اتفاقات عجيب و بزرگ مي‌پردازد. براي مثال واژه‌اي به نام «تعديل نيرو» براي توجيه كاهش نيروي كار و اوضاع بد اقتصادي شركت‌ها و واحد‌هاي توليدي به كار گرفته مي‌شود يا بعد از شوك بزرگ قيمتي و بي‌سابقه‌ترين تخريب‌ها واژه‌اي به نام «اصلاح قيمت» مطرح مي‌شود. مومني در پايان به عدم انسجام و سازمان‌يافتگي نيروهاي مولد و عامه مردم اشاره كرد و گفت: از اينها نه صدايي شنيده مي‌شود و نه در رسانه‌ها. حال آنكه بهتر است رسانه‌ها بنا به وظيفه صداي آنها را به گوش صاحبان قدرت برسانند. به گزارش «اعتماد»، بعد از دكتر مومني نوبت به رييس سازمان خصوصي‌سازي و معاون وزير اقتصاد رسيد تا به تعريفي متفاوت از اقتصاد مقاومتي بپردازد. پوري حسيني، اقتصاد مقاومتي را برنامه‌ريزي براي مديران كشور تعريف كرد كه بتوانند اقتصاد كشور را در برابر شوك‌ها، آسيب‌ها و ناملايمات پيش رو ايمن كنند. او گفت: كشور تك‌محصولي مثل ايران كه اقتصادش با كاهش قيمت جهاني نفت دچار مشكل مي‌شود و اين مشكل خود را در زندگي مردم نمايان مي‌كند بايد برنامه‌ريزي براي مقاوم‌سازي در برابر چنين شوك‌هايي داشته باشد تا اقتصاد خود را در برابر آنها مقاوم كند.
كاهش تصدي دولت و خصوصي‌سازي
معاون وزير اقتصاد تعريف خود از اقتصاد مقاومتي را
به طور خلاصه خصوصي‌سازي و كوچك كردن دولت مي‌داند و معتقد است آسيب بزرگ‌تري كه در اقتصاد كشور وجود دارد بافت قدرت و شكل‌گيري دولت در داخل كشور است. او با اشاره به اينكه دو قوا از سه قواي كشور با راي مستقيم مردم انتخاب مي‌شوند ولي متاسفانه با توجه به اينكه احزاب، تشكل‌ها و نهادهاي مدني در كشور ما وجود ندارند تنها جرايد و اصحاب رسانه هستند كه هرازچندگاهي در نزديكي يك انتخابات دور هم جمع مي‌شوند و به تحليل شرايط و افراد مي‌پردازند و در تصميم‌سازي‌ها كمك مي‌كنند. او ادامه داد: وقتي ما انتخابات را بدون سازوكار اصلي يعني احزاب برگزار مي‌كنيم برخي از افراد با فضاسازي و ارايه نكات كم عمق قوه مجريه يا مقننه را در اختيار مي‌گيرند و بعد از اين اتفاق چاره‌اي نداريم جز اينكه چهار يا هشت سال با شرايط موجود بسازيم. وي با اشاره به اينكه وقتي قواي مذكور با شرايط ذكرشده شكل مي‌گيرند و آسيب‌ها را بزرگ‌نمايي مي‌كنند، گفت: مشكل اصلي اقتصاد ما اقتصاد شديدا بزرگ دولتي است. پوري‌حسيني يكي از راهكارهاي مقاومتي در برابر اين اتفاق را كوچك كردن دولت مي‌داند و معتقد است در دولت دهم سازمان خصوصي‌سازي فقط به بخشي از وظايفش عمل كرد و رد ديون كار اصلي سازمان خصوصي‌سازي شده بود ولي در حال حاضر ما در حال كوچك كردن دولت هستيم. ما معتقديم تا دولت كوچك نشود وضعيت اقتصادي ما هم تغييري نمي‌كند و ما بايد به دنبال قوي كردن بخش خصوصي باشيم چرا كه رشد خصوصي‌سازي اقتصادي مي‌تواند منجر به رشد خصوصي‌سازي سياسي شود.
نقش رسانه گفتمان‌سازي در بحث اقتصاد مقاومتي
در ادامه اين نشست سه نماينده هم از جامعه رسانه‌اي كشور حضور داشتند كه ديدگاه‌هاي خود را در خصوص نقش رسانه‌ها در ترويج فرهنگ اقتصاد مقاومتي بيان كردند. مدير روابط عمومي صندوق توسعه ملي در اين نشست به برخي از بندهاي سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي اشاره كرد و گفت: براساس ماده‌هاي ١، ٨، ١٩ و ٢٠ رسانه‌ها در ترويج فرهنگ اقتصاد مقاومتي و گفتمان‌سازي در اين رابطه نقش‌آفرين هستند. علي حق همچنين به برخي از موانع موجود بر سر راه رسانه‌ها در مسير ترويج اقتصاد مقاومتي اشاره كرد و كوتاه بودن عمر رسانه‌ها، فضاي رانتي، عدم تربيت نيروهاي متخصص در سال‌هاي اخير و نبودن اخلاق حرفه‌اي را از جمله اين موانع اعلام كرد.
وظيفه رسانه بسط و تعميق گفتمان اقتصاد مقاومتي
مديرمسوول روزنامه شهروند هم در ادامه تعريفي متفاوت از ساير تعريف‌هاي مطرح شده را ارايه كرد و گفت: اقتصاد مقاومتي يك برنامه نيست بلكه سياست و نگاهي است براي ساختن شهروندان مسوول. او با رد نقش گفتمان‌سازي رسانه‌ها در بحث اقتصاد مقاومتي كار رسانه را بسط و تعميق گفتمان ساخته شده توسط نخبگان، دانشگاهيان و مسوولان اعلام كرد و گفت: بايد شهروندان در راستاي افق اقتصاد مقاومتي حركت كنند و بدين‌ترتيب با مال خود دانستن كشور پارتي‌بازي‌ها، رانت‌ها و زير پا گذاشتن حقوق يكديگر را خودشان برطرف كنند.
هيچ كس حرف تازه‌اي ندارد
در پايان اين نشست دبير اقتصادي خبرگزاري ايرنا هم با اشاره به سردرگمي مردم حتي اهالي رسانه نسبت به تعريف‌هاي موجود در مورد اقتصاد مقاومتي تعريف‌هاي موجود را تكراري دانست و گفت: هيچ‌كس در مورد اقتصاد مقاومتي هيچ حرف تازه‌اي براي گفتن ندارد و همه حرف‌ها تكرار مكررات گذشته است و به نظر مي‌رسد رسانه‌ها، كارشناسان، دانشگاهيان و دولتمردان همگي بايد به دنبال ارايه تعاريف دقيق، شفاف و موشكافي‌شده از گفتمان اقتصاد مقاومتي باشند تا همه مردم درك صحيحي از آن پيدا كنند.
منبع: اعتماد