٦٥ مسأله نظام بانکداری - بخش چهاردهم

بیژن بیدآباد  اقتصاددان

همزمان با بررسی و اصلاح پیش‌نویس تازه قانون بانکداری بدون ربا در مجلس، دکتر بیژن بیدآباد، اقتصاددان و محقق با بررسی تطبیقی و تحلیلی بخش‌های مختلف این قانون و همچنین مناسبات فعلی نظام بانکداری ایران، تمام مشکلات موجود را شناسایی و در قالب ٦٥ مسأله اساسی بانکداری ایران طرح کرده و برای هریک از آنها یک راه حل پیشنهاد داده است. براین اساس تمام مسائل و مشکلات و راه‌حل‌های ارایه شده در این مقاله به صورت مسلسل به چاپ خواهد رسید.
چهاردهمین شماره این مقاله به چهارمین قسمت از مباحث مربوط به محور
«اصلاحات ساختاری بانکی» پرداخته است.
مسأله سی‌وهشتم: رقابت سالم (داخلی و بین‌المللی)
راه‌حل هشتادم: بازارهای برپیشخوان اوراق بهادار  بانکی
نرم‌افزارهای مبتنی بر وب برپیشخوان (OTC) درحال حاضر به‌عنوان بازارهای خرید و فروش اوراق بهادار و ابزار مشتقه مالی مورد استفاده فراوان دارند. واسطه‌گری مالی بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده نیز به‌عنوان یک شیوه تجاری از طریق نرم‌افزارهای مبتنی بر وب در بازارهای مالی جای خود را
 باز کرده است.
راه‌حل هشتادویکم: بازار گواهی راستین
سامانه بازار گواهی راستین (RCM) سیستم مبتنی بر وب تسویه حساب معامله‌کنندگان و انتقال‌دهندگان گواهی‌های راستین و اوراق بهادار بدون ربا در بانک مشارکت راستین است.
راه‌حل هشتادودوم: سامانه تامین مالی جمعی
سامانه تامین مالی جمعی (CFS) به‌عنوان یک سیستم مبتنی بر وب جهت تجمیع منابع برای طرح‌های تامین مالی جمعی از طریق شبکه‌های اجتماعی در بانکداری راستین مورد استفاده واقع می‌شود.
راه‌حل هشتادوسوم: ابزار مالی کمکی
سبد گواهی‌های راستین، سبدی مالی است که گواهی‌های راستین طرح‌های مختلف تامین مالی شده در بانکداری مشارکت راستین را
در برمی‌گیرد. بانک برای به حداکثر رساندن بازده و حداقل کردن ریسک بازار، گواهی‌ سبدهای گواهی‌های راستین را پس از پیش‌بینی ریسک هر یک از محصولات تعریف و جهت معامله به مشتریان معرفی می‌کند.
مسأله سی‌ونهم: حذف نرخ ثابت بهره در حسابداری عملیات
برای جلوگیری از گرانفروشی خدمات بانکی یا تحمیل هزینه‌های غیرمنطقی بانک‌ها و همچنین مشخص بودن هزینه‌ها برای اطراف قراردادهای بانکی باید تعرفه‌های مشخصی در این ارتباط تدوین کرد.
راه‌حل هشتادوچهارم: دریافتی‌های بانک
بانک به منظور تامین تمام هزینه‌های مربوط به ارایه خدمت مدیریت سرمایه، شامل هزینه‌های ارزیابی، نظارت، مهندسی مالی و ممیزی، مطابق با دستورالعمل مدون کارمزدی در هر مرحله از مجری دریافت می‌کند که جزو هزینه‌های طرح محسوب می‌شود.
راه‌حل هشتادوپنجم: حسابداری مشارکت راستین
نرخ بهره در ثبت اسناد حسابداری و عملیات و حساب‌ها و تحلیل‌های مالی نباید در بانکداری اسلامی به کار برده شود و محاسبات ارزش زمانی سرمایه براساس نرخ بهره صورت پذیرد. در حسابداری مشارکت راستین مبنای محاسبات ارزش زمانی سرمایه، مبلغ و مدت مشارکت سرمایه است. اسناد حسابداری هر طرح و عملیات مالی مربوط به آن در سرفصل جداگانه ثبت و نگهداری می‌شود و سود یا زیان هر طرح متعلق به همان طرح بوده و آثار مالی آن بر مجری و سپرده‌گذاران همان طرح مترتب خواهد بود.
مسأله چهلم: نرخ کفایت سرمایه
نرخ کفایت سرمایه عملا سبب می‌شود تا بخشی از منابع آزاد بانک مسدود شود و این امر موجب کاهش کارایی بانک خواهد شد. از طرفی عدم رعایت آن می‌تواند مخاطرات دیگری را ایجاد کند.
راه‌حل هشتادوششم: تغییر ماهیت عملیات و افزایش نظارت در بانکداری راستین
تغییر ماهیت عملیات و افزایش نظارت در بانکداری راستین و استفاده از حسابداری مشارکت راستین سبب کاهش نرخ کفایت سرمایه خواهد شد.

منبع: شهروند