نظارت بانک مرکزی از نیازهای بانکها و موسسات مالی و اعتباری است. چون بنا به آنچه بانک مرکزی اعلام کرده، بانکها نمیتوانند بیش از 30 درصد داراییهای خود را در فعالیتهای بنگاه داری نگهداری کنند. بنابراین اینکه روابط بانک مرکزی برای نحوه استفاده از وجوه و یا سپردههای بانکها چگونه باید باشد، یکی از روشهای کنترل بانکها و موسسات مالی و اعتباری است.اگر بانک مرکزی بتواند بانکها را مجاب کند که بسیاری از داراییهایی را که به اشکال مختلف نگهداری میکنند، به علل افزایش سرمایه، تبدیل به فرصتهایی برای خلق وجوه اعتبار به بخش فعالان اقتصادی کنند، قطعا نقش مهمی در تولید و اقتصاد خواهد داشت. بانک مرکزی میتواند بانکها را موظف کند ترتیب داراییهایشان را به نحوی داشته باشند که امکان ارائه تسهیلات به بنگاههای فعال را بیشتر کنند.اگر نظارت کافی توسط بانک مرکزی بر بانکها وجود داشته باشد، میتواند تاثیرات مهمی در حجم اعتبارات بانکها و فعالان اقتصادی داشته باشد و این مسئله میتواند به خروج بسیاری از بنگاهها از رکود کمک کند.مسئله جدی ای که امروزه اقتصاد کشور با آن مواجه است همین فقدان اعتبارات بانکی کافی در دسترس بنگاههای کوچک و متوسط است. در شرایط کنونی محدودیتهای جدی بانکها برای ارائه تسهیلات و قیمت بسیار بالای تسهیلات از دلایل وجود رکود در بخش تولید کشور است و چنانکه ما بخواهیم رونق را به تولید کشور بازگردانیم نیازمند حل این معضل هستیم. بانک مرکزی میتواند نظارتی بهتری بر عملکرد بانکها برای ایجاد تسهیلات برای فعالیتهای اقتصادی داشته باشد و به این ترتیب به کاهش رکود اقتصادی در کشور کمک کند.
ناگفته پیداست که برای تحقق این هدف بانک مرکزی باید نظارت دقیقتری بر موسسات مالی و بانکهایی داشته باشد که احتمالا از مقررات تبعیت نمیکنند. نکته مهم در این زمینه نظارت بانک مرکزی بر صحت گزارشهایی است که بانکها و موسسات مالی ارایه میدهند. بانک مرکزی باید بداند چطور موسسات مالی و اعتباری را که فاقد مجوز هستند ملزم به پاسخگویی در مورد اطلاعات داراییهای خود کند. اگر این موسسات مشمول ضوابطی که بانک مرکزی تعیین کرده است نباشند، بانک مرکزی باید بتواند با توجه به مقررات بانکی در کشور پرونده این موسسات را به دستگاه قضایی ارجاع و اطلاع رسانی در سطح گسترده برای مردم انجام دهد. یکی از وظایف بانکها تجهیز منابع مردم و سوق دادن آنها به سمت فعالیتهای مولد است، اما به دلایل مختلف بانکها فعالیتهایی میکنند که با وظایف آنها مغایرت دارد. اگرچه این اقدام بانک مرکزی برای اولتیماتوم دیر است، اما اقدام مناسبی است که بانک مرکزی انجام میدهد.این اقدام میتواند مقدمه ای باشد تا بانک مرکزی اقدامات جدیتری را در دستور کار خود در مقابل بانکها و موسسات مالی متخلف قرار دهد. همزمان به این نکته هم باید توجه داشت که با توجه به بدهیهای دولت به بانکها، عملا بانک مرکزی در فشار به بانکها برای پیروی از ضوابط تعیین شده با مشکل مواجه میشود. با وجود این، بهطور کلی این مساله از وظایف اصلی بانک مرکزی است و میتواند هدایت کننده رفتار بانکها به نحو مناسبتری باشد.بانکها و موسسات مالی که به سمت کمک به بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط میروند میتوانند در خارج کردن کشور از رکود نقش بهسزایی داشته باشند. در سالهای اخیر ما شاهد فعالیت بانکها و موسسات مختلفی در کشور بودهایم، اما این فعالیت هرگز زمینهساز هدایت منابع به سمت صنعت و تولید نشده است. در این برهه زمانی لازم است سیاستهایی برای هدایت درست این منابع اتخاذ شود که به نظر میرسد ضوابط جدیدی که بانک مرکزی به کار گرفته و موضوع تحت عنوان اولتیماتوم بانک مرکزی به موسسات مالی رسانهای شده است تا حدی میتواند در این زمینه کارساز باشد.
منبع: آرمان