د‌اوود‌ سوری
استاد دانشگاه صنعتی شریف

در پی امضای توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 در چند روز اخیر بالاخره شرایطی که مدت‌ها ایران و کشورهای خارجی انتظار آن را می‌کشیدند فراهم شد. به طوری که قریب 2 سال است (یعنی ابتدای دولت یازدهم) کشورهای خارجی آماده‌اند تا در صنایع ایران بخصوص صنعت نفت سرمایه‌گذاری کنند و این سرمایه‌گذاری منوط به لغو تحریم‌ها بود. در کنار این، ایران نیز به دنبال گسترش داد و ستد‌های بین‌المللی و جذب سرمایه‌های خارجی برای توسعه کشور است که اکنون هر دو این‌ها براساس این برنامه جامع اقدام مشترک که قرار است تا دو ماه دیگر به مرحله اجرا در بیاید ممکن خواهد شد.
در این تاریخ تحریم‌های وضع شده علیه ایران لغو می‌شود و برداشته شدن این تحریم‌ها شرایط بهبود روابط بین‌الملل و اقتصاد را مهیا خواهد کرد. البته هم‌اکنون نیز با نزدیک شدن به زمان لغو این تحریم‌ها تا 2 ماه دیگر شاهد تقویت روابط هستیم. به طوری که زیگمار گابریل، قائم مقام صدر اعظم آلمان به تازگی در رأس یک هیأت بلندپایه اقتصادی و تجاری وارد ایران شد و بارها در نشست‌های خود با مقامات مسئول ابراز تمایل برای گسترش روابط تجاری و سرمایه‌گذاری در صنایع ایران بویژه صنایع نفتی از سوی آلمان کرد. از این رو می‌توان گفت که اکنون رویکرد و پشتوانه فکری دولت یازدهم از نظر سیاسی شرایط کشور را نه تنها به شرایط پیش از اوج‌گیری تحریم‌ها بلکه بسیار بهتر از قبل از آن کرده و شرط لازم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی را فراهم کرده است. اما مسلماً این لغو تحریم‌ها برای جذب سرمایه‌های خارجی و بهبود وضع اقتصاد لازم است ولی کافی نیست. حال اگر ما نتوانیم پاره‌ای از مسائل را حل کنیم حتی با وجود لغو تحریم‌ها هم قادر به جذب سرمایه‌های خارجی نخواهیم بود.
ما نیازمند اصلاحات و پرداخت‌های ساختاری در کشور هستیم به طوری که اقتصاد ما نیز از قوانین اقتصاد‌های سایر کشورهای جهان پیروی کند. باید شرایطی را فراهم کنیم که امنیت سرمایه‌گذاری در بیشترین حد خود، کنترل‌های دولتی بر اقتصاد و انحصارها در کمترین حدممکن باشد. در غیر این صورت هرچند که دو طرف مایل به این سرمایه گذاری‌ها در ایران باشد این امر ممکن نخواهد شد و بعد چند ماه تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری از تب و تاب خواهد افتاد.
ضمن آنکه در چنین شرایطی لغو تحریم‌ها موجب رشد و توسعه ایران نمی‌شود و تنها ایران را به خریدار تولیدات خارجی و فروشنده نفت و فرآورده‌های نفتی و گاز خواهد کرد. از این رو اکنون دستیابی به اهداف حائز اهمیتی که ایران نیز اکنون آن‌ها را درک کرده است نیازمند حاکمیت تفکری جدید بر مدیریت اقتصاد کشور است که این مهم را دولت باید در شیوه نگرش به آمد و رفت هیأت‌های خارجی نیز پیاده‌سازی و بر روند این دیدارها تفکری را حاکم کند؛ چنانچه در مذاکرات هسته‌ای این نوع اندیشیدن حاکم بود.
دولت باید با اصلاح قوانین و کاهش دخالت در اداره اقتصاد و رقابتی کردن بازار پیش نیازها و شرایط کافی را برای این جذب سرمایه که اکنون جرقه‌های آن با دستیابی به توافق هسته‌ای زده شده است فراهم کند. در این برهه دولت باید به مثابه داوری بی‌طرف باشد که زمین خوب برای بازی سرمایه‌گذاران در اقتصاد ایران را مهیا کرده است و به تماشای بازی این سرمایه‌گذاران در زمین می‌پردازد و مواظب است که عملکرد هیچ یک از سرمایه‌گذاران از قوانین انحراف نداشته باشد. به هر حال اگر ما بتوانیم قواعد بازی را بخوبی رعایت کنیم با لغو تحریم‌ها و فراهم شدن زیر ساخت‌ها شاهد رشد اقتصادی، اشتغال زایی، افزایش درآمد ملی، بهبود وضع درآمدی خانوار و افزایش رفاه آنان و... خواهیم بود که دوران جدیدی را پیش روی اقتصاد ایران قرار خواهد داد.

منبع: روزنامه ایران