عادل پیغامی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم در ارتباط با ضرورت برنامه ریزی در اقتصاد با فرض تداوم تحریم‌ها اظهار داشت: نکته اول که باید گفت این است که تصور از تحریم چیست؟ به‌فهم من هیچ موقعیت اقتصادی در هیچ کشور قابل ذکری در 300 سال گذشته سراغ نداریم که مشمول تحریم از بیرون یا خودتحریمی از درون نباشد.
وی ادامه داد: اگر این تصور را قبول داشته باشیم، به این می‌رسیم که اساساً اقتصاددان‌ها برنامه ریزی اقتصادی ندارند مگر با فرض تحریم ولی متأسفانه گاهی این‌طور جلوه داده می‌شود که تحریم موقتی است.
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه تصور از تحریم باید مشخص شود، تصریح کرد: آنچه در فضای سیاسی معرفی می‌شود این است که تحریم عارضه موقتی است که به‌دلیل اقدامات سیاسی شکل گرفته که نیازمند سازش با کدخداست تا با برداشته شدن بارهای سیاسی، این تحریم اقتصادی برداشته شود.
* تعریف از تحریم سیاسی شده است/ تحریم ابزاری معمول در اقتصادهاست
پیغامی تصور این را که تحریم، تنبیه اقتصادی خاص کشورهای حرف‌گوش‌نکن است تصور سیاست‌زده و مختص سیاسیون دانست و گفت: واقعیت‌های اقتصادی چیز دیگری است، چراکه تحریم ابزار رقابت اقتصادی و بسیار متعارف معمول است.
وی گفت: به‌خلاف تصور آقایان که معتقدند کشورهای ایران و کره شمالی و ... مشمول تحریم شده‌اند باید گفت که اتفاقاً تعداد تحریم‌هایی که کشورهای پیشرفته علیه هم یا آمریکای لاتین و آفریقایی انجام داده‌اند بیشتر از کشورهای خاورمیانه است.
* زندگی اقتصادی در دنیا بدون تحریم ممکن نیست
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به "اگر تحریم را متداول و روزمره بدانیم، خیلی از ابهامات رفع می‌شود" تصریح کرد: کما اینکه در چند هفته گذشته شاهد انتشار خبری بودیم که نشان می‌داد یک شرکت فرانسوی اسرائیل را تحریم کرد! مشابه این خبرها نشان می‌دهد زندگی اقتصادی در دنیا بدون تحریم ممکن نیست ضمن اینکه خودتحریمی نیز سیاستی است که اغلب کشورها که در حال برنامه ریزی برای رشد و جهش و ... می‌باشند، به کار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه بعضاً برای حمایت از تولید ملی با اعمال سیاست‌های حمایتی و تعرفه‌ای نیز برخی خودتحریمی‌ها اعمال می‌شود، اظهار داشت: اساساً تحریم برای یک اقتصاددان شرایط عادی است، اگر غربی‌ها نفت ایران را تحریم نکرده‌اند سالها این درخواست را از دولت‌ها داشتیم که خودشان را از وابستگی به درآمد نفتی محروم کنند، به‌تعبیری تحریم نفتی داشته باشند و تأسیس صندوق ذخیره ارزی و صندوق توسعه ملی برای این بود که همه درآمدهای نفتی به دولت نرسد.
* کشورها یا تحریم شده‌اند یا خودشان را تحریم کرده‌اند
پیغامی ادامه داد: همچنین به‌عنوان مثال دیگر می‌توان به این اشاره کرد که وقتی به کالای خارجی تعرفه وضع می‌کنیم هزینه دستیابی به آن کالای خارجی را برای مصرف کننده داخلی افزایش می‌دهیم و نوعی تحریم را اعمال می‌کنیم.
وی ضمن تأکید بر "تحریم را سالها داشتیم و اگر نداشتیم خودمان تحریم کردیم و در برخی مواقع به آن توصیه کردیم" گفت: سیاست گذاری و زندگی اقتصادی در شرایط تحریم صورت مسئله دیگری پیدا می‌کند که جواب آن درون زایی و برون نگری اقتصادی است که شاه‌بیت سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است.
* ظرفیت‌های ایران برای مدیریت اقتصاد با تحریم‌ها چیست؟
این کارشناس اقتصادی در ارتباط با ظرفیت‌های کشور برای مدیریت اقتصاد با فرض تداوم تحریم‌ها نیز این‌طور توضیح داد: اقتصاد ایران به‌لحاظ اقلیم جغرافیایی و شرایط و منابع انسانی ظرفیت‌های بالایی دارد ضمن آنکه مزیت‌های مختلف اقتصادی داریم که بالفعل این امکان را فراهم می‌کند که بازارهای منطقه‌ای اقتصادی خوبی را داشته باشیم کمااینکه در حوزه‌های کشاورزی، صنعت و خدمات این بازارها وجود دارند.
پیغامی همچنین گفت: فرصت‌های متعددی در علم و فناوری و در بخش دانش‌بنیان و خدمات ارزش‌آفرین می‌توانیم داشته باشیم که با نیم‌نگاهی به آینده شناسی جریان علم و فناوری دنیا این گزاره را شکل می‌دهد که باید در پی خلق فرصت‌ها و مزیت‌های نسبی جدید هم باشیم، به‌طور مثال سهم بازار از پارچه نانو بسیار اندک و کمتر از آن است که در عرصه علم نانو پیشتاز هستیم، چرا این مزیت بالقوه به مزیت بالفعل تبدیل نشده است؟
وی ادامه داد: این مورد در دارو سازی و ... هم است چراکه در داروسازی می‌توانیم یکی از قطبهای بزرگ دنیا باشیم و باید از ظرفیت بالفعل به مزیت نسبی بالفعل برسیم اما وقتی توجه مسئولان به رفع تحریم‌ها و مذاکرات باشد از این قبیل ظرفیت‌ها به‌راحتی عبور می‌کنند.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این پرسش "نقش تحریم در فعال سازی ظرفیت‌های علمی، اجرایی چگونه است؟" گفت: خود این ظرفیت‌ها تحریم شکن هستند، چه برای پاسخگویی به نیاز داخلی چه برای حضور بین المللی.
وی تأکید کرد: نباید فراموش کرد که اقتصاد دنیا به‌سمت جهانی شدن میل کرده است، در این اقتصاد لایه‌های اقتصادی که فراتر و خارج از مقررات بین المللی یا مقررات دستورات آمریکایی شکل گرفته، کم نیست.
* با وجود تحریم‌ها همواره واردات ایران افزایشی بوده است!
پیغامی با بیان "تجربه نشان می‌دهد در سالهای گذشته با وجود تحریم مشکلی در واردات نداشتیم و حتی در برخی کالاها مازاد و افزایش واردات هم داشتیم" ادامه داد: در تمام این سالها خودروی خارجی به‌راحتی به کشور وارد شده است! هیچ وقت واردات موز با مشکل روبه‌رو نشده است، این نشان می‌دهد ظرفیت‌های اقتصاد جهانی بیش از آن چیزی است که ما فکر می‌کنیم، به‌جای دلالی موز و کالای خارجی باید وجهه بازاریابی بین المللی مزیت‌های نسبی مولد کشور تغییر کند.
* بودن یا نبودن تحریم سؤال ما نیست/ تحریم با مذاکره تمام نمی‌شود
این استاد دانشگاه همچنین گفت: اقتصاد کشور و تصمیم سازی اقتصادی در کشور با تحریم و بدون تحریم دست اقتصاددان‌ها نیست، چه در شرایط عدم تحریم این مشکلاتِ رشد اندک و بیکاری و تورم و ... را داشتیم و در شرایط تحریم هم این مشکلات را داریم و به همان میزان رشد اقتصادی و بهره‌وری را داریم. اساساً بودن یا نبودن تحریم سؤال اقتصاددان نیست بلکه سؤال بالفعل کردن ظرفیت‌های بالقوه درون زا و برون نگری اقتصادی است.
به‌اعتقاد وی، تحریم ابزار متداول اقتصادی است و هر کشوری که شتاب اقتصادی داشته باشد بیشتر در معرض تحریم قرار می‌گیرد؛ تحریم چیزی نیست که با مذاکره تمام شود، تحریم متداول و همیشگی است.
* دولت و مجلس برای مدیریت اقتصاد با تحریم چه‌کار کنند؟
پیغامی در پاسخ به این پرسش که دولت و مجلس در زمان تصویب و تدوین برنامه ششم توسعه و بودجه 95 باید چه شاخص‌هایی را برای مدیریت اقتصاد با تحریم در نظر داشته باشند، گفت: دولت باید بهره‌وری و کارآمدی خود را ارتقا دهد و در عین حال بهره‌وری مجموعه دستگاه‌های مولد کشور به‌ویژه در بخش کشاورزی را افزایش دهد، ضمن آنکه سیاست‌هایی که باعث اقتصاد زیرزمینی و نهادهای رانت‌خوار و .. شده باید مورد بازنگری قرار داد.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: خوبی تحریم این است که دولت نمی‌تواند برخی از غفلت‌ها و ضعفهای خود را لاپوشی کند آن هم با پول نفت! بلکه تحریم موجب شد تا مشکلات اقتصاد ایران به‌طور شفاف پیش روی مسئولان اقتصادی قرار گیرد.
وی همچنین در ارتباط با نقش مدیریت اقتصاد بر پایه اقتصاد مقاومتی در خنثی سازی تحریم‌ها گفت: تک تک بندهای اقتصاد مقاومتی، قطعه‌ای از پازل مقاوم سازی اقتصاد ایران را دنبال کرده است؛ دانش‌بنیان کردن و اقتصاد مردمی و ... اینها دلالت‌های سیاستی واضح و روشنی دارند که امیدواریم در برنامه ششم و برنامه‌های بودجه‌ای شاهد آن باشیم.
* بدنه اقتصادی دولت آشنایی لازم با ادبیات اقتصادی کشور را ندارند
پیغامی در عین حال گفت: بدنه اقتصادی دولت اساساً با ادبیات اقتصادی مورد نیاز کشور آشنایی لازم را ندارد، به همین خاطر سیاست مشخصی را در رفع مشکلات اقتصادی، بانکی، مالی، شفافیت اطلاعات و ... نمی‌بینیم.
وی تأکید کرد: من از دولت و مجلس انتظار ندارم اقتصاد را به‌سمت پایداری ببرند چراکه این مطالبه بیش از حدی از دولت است؛ دولت اول باید به سیاست‌های اولویت‌دار توجه ویژه داشته باشد هرچند این موارد را در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نمی‌بینیم.
این استاد دانشگاه گفت: وزارت اقتصاد و بانک مرکزی کارهای غیراقتصادی انجام می‌دهند، ما از این دو بخش کارکرد اقتصادی نمی‌بینیم. بانک مرکزی پاسخ دهد: چه‌کاری برای مدیریت انتشار پول انجام داده؟ برای کاهش هزینه مبادلاتی وزارت اقتصاد نیز کاری انجام نداده است.
منبع: تسنیم – 14 تیرماه 1394