بحث تعیین نرخ سود بانکی هنوز مخالفان و موافقانی دارد. با وجود تاکیدات برخی کارشناسان و مسئولین مبنی بر کاهش نرخ سود، برخی کارشناسان شتاب دولت برای کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی را نیز برای اقتصاد کشور مضر می‌دانند. برخی اقتصاددانان تعیین دستوری نرخ بهره را اساسا دارای اشکال می‌دانند. این درحالی است که مسئولین در جریان مباحثات خود، بانک‌ها را عامل عقب‌ماندگی بخش تولید و نرخ بهره بالا می‌دانند اما در مقابل کاهش سود بانکی از دید برخی دیگر از کارشناسان عامل کاهش سپرده‌های بانکی و افزایش نقدینگی قلمداد می‌شود که می‌تواند به تورم دامن بزند. در این میان با «مهدی تقوی» اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه گفت‌وگویی کوتاه داشتیم.
آیا کاهش دستوری سود بانکی از دید برخی کارشناسان ممکن است به کاهش حجم سپرده‌ها بینجامد. آیا این نظر را تایید می‌کنید؟
باید قبل از این برخی مسائل را لحاظ کرد. کسانی که قبل از این تصمیم دولت سپرده‌های 5ساله گذاشته‌اند، به این امید این کار را کردند که نرخ سود بانکی ارزش پول آنها را حفظ کند. زمانی که نرخ سود سپرده 20درصد بود، تورم در زمان آقای احمدی‌نژاد به بیش از 40درصد افزایش یافت. برای اینکه سودی از این سپرده‌ها کمتر از نرخ تورم داشتند، قاعدتا بخش عمده‌ای از مردم که سپرده‌های بلندمدت داشتند، ضرر می‌کردند. این ضرر در حدود 20درصد بود. دولت باید اجازه دهد مدتی مردم با همین نرخ تورم 15درصدی که از نرخ بهره و نرخ سود کمتر است آن میزان ضرری که کرده‌اند، جبران شود. می‌توان پس از یکسال آرام‌آرام نرخ بهره را تعدیل کرد. مردم در آن چندسال که تورم دوبرابر نرخ سود بانکی بود آسیب دیدند. از طرف دیگر کسانی که از بانک‌ها وام می‌گرفتند در آن دوره به علت اینکه تورم و نرخ ارز در آن وضعیت بود، به‌دلیل فاصله نرخ تورم از نرخ سود بانکی وضع خیلی بدی نداشتند. این مساله مصداق کامل توزیع ناعادلانه درآمد است. برخی از این سپرده‌گذاران کوچک و برخی بزرگ هستند. نرخ سود بانکی موجب می‌شد تا به‌جای اینکه مردم در خیابان استانبول و فردوسی در بازار دلالی ارز و سکه به دنبال حفظ ارزش پول خود باشند، با سپرده‌گذاری پول خود در بانک‌ها، منابع بانکی لازم درجهت سرمایه‌گذاری را فراهم می‌آوردند. اگر هم ما تا کنون یک میزان حداقلی از تولید را حفظ کردیم، این ماحصل انبوه سپرده‌های مردم در بانک‌ها بوده‌است. اگر نرخ بهره به نزدیک 18درصد برسد، آنانی که پول خود را در بانک گذاشتند، هیچ انگیزه‌‌ای برای حفظ پول خود در بانک‌ها ندارند. دولت ابتدا باید صبر کند تا ارزش پولی که سپرده‌گذاران بلندمدت در بانک دارند تا حدی حفظ شود سپس به دنبال کاهش نرخ سود بانکی باشند.
برخی معتقدند وجود این میزان بهره اتفاقا خود به تورم دامن می‌زند و برای حفظ ارزش پول مردم در بانک‌ها اتفاقا باید نرخ بهره را کاهش داد. آیا در ایران نرخ بهره بر تورم اثر مستقیم دارد؟
میزان نرخ بهره در سال‌های قبل بالا نبوده‌است. نرخ سود سپرده 20درصد و نرخ سود تسهیلات بانکی به وام‌گیرندگان حدود 25درصد بود. در این شرایط این صحیح است که برخی تولیدکنندگان به واسطه سود وام‌ها دچار افزایش قیمت تمام‌شده و درنتیجه تضعیف می‌شوند، اما از طرف دیگر وقتی آنان کالایی را تولید و در انبار می‌گذاشتند، به‌دلیل تورم می‌توانستند کالا را با قیمتی بالاتر از نرخ بهره بفروشند. البته در برخی از محصولات دولت جلوی این مسئله را می‌گرفت. اما در کل ما باید منافع سپرده‌گذاران که بخش عمده‌ای از جامعه هستند را نیز لحاظ کنیم.
منبع: آرمان