مشاور سابق رئیس سازمان برنامه و بودجه
بودجه سال آینده به خوبی و به صورت علمی تهیه شده است و در این یادداشت به چند شاهد که این مدعا را تایید می‌کنند، اشاره خواهم کرد.
اگر قرار باشد دو ويژگي مهم بودجه 94 را بيان كنم مي‌توانم واقع‌بيني و شفافيت آن را مثال بزنم. بودجه سال آينده بر اساس واقعيت‌هاي اقتصادي كشور تهيه و تدوين شده است. ارقام به كار رفته در اين بودجه منافاتي با شرايط حاكم بر اقتصاد كشور ندارد. البته برخي ممكن است از قيمت نفت 72 دلاري ايراد بگيرند و كاهش‌هاي هفته‌هاي اخير و رسيدن قيمت هر بشكه نفت به 60 دلار را مثال بزنند و نتيجه بگیرند كه اين بودجه واقع‌بينانه نيست. در پاسخ به اين انتقادها مي‌توان گفت كه آستانه تحمل اقتصاد دنيا در برابر كاهش قيمت نفت تا حدي معين است و اگر نفت از قيمتي پايين‌تر بيايد كل كشورهاي توليدكننده و مصرف‌كننده متضرر خواهند شد. بنابراين با توجه به پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته مي‌توان گفت نفت 72 دلاري منطقي است و در صورت محقق نشدن درآمدها مي‌توان بر اساس اولويت‌بندي‌هايي هزينه‌ها را مديريت كرد.
اولا قیمت نفت در زمانی که بودجه نوشته می‌شد هنوز به اندازه کنونی کاهش پیدا نکرده بود و پیش‌بینی 72 دلاری که در بودجه در نظر گرفته شد در آن زمان که بودجه نوشته می‌شد واقع‌بینانه بود اما اکنون که قیمت نفت به زیر 60 دلار در هر بشکه رسیده است، تحقق این پیش‌بینی قدری دور از واقعیت به نظر می‌رسد. یکی از محل‌های ابهام این بودجه بیشتر به واسطه رقم در نظر گرفته شده در خصوص تراز واگذاری و تملک مالی است. یعنی 20 هزار میلیارد تومان که دو برابر رقم مشابه در بودجه سال 93 در نظر گرفته شده است.
انتشار اوراق مشارکت به میزان 10 هزار میلیارد تومان نیز، روش خوبی است که اگر در جامعه نهادینه شود، نتایج خوب آن بیشتر هویدا خواهد شد، اما شاید قسمتی از آن محقق نشود.
درباره تلاش برای کاهش وابستگی نفتی، قبلا قانونی تصویب شده بود که هر سال میزان واریز به صندوق ذخیره نفتی 3 درصد افزایش پیدا کند، اما با توجه به شرایط بحرانی فعلی این سهم در بودجه همان 20 درصد باقی خواهد ماند. به نظر من بهتر است که این 12 درصد مابه‌التفاوتی که به حساب صندوق ذخیره ارزی واریز نمی‌شود، از صندوق وام گرفته شود تا مثلا اگر در یک سال نرخ دلار بالا رفت این قرض به صندوق بازگردانده شود. با اعمال این تغییر در عمل هیچ فرقی ندارد و در بودجه سال 1394 هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود، اما فرهنگ‌سازی می‌شود که دولت عادت نکند تا دستش را در جیب مردم کند.
گرچه پر واضح است که مقداری عدم تحقق در بودجه وجود دارد، اما این روش بودجه‌نویسی نسبت به حالت دیگر که از ابتدا بودجه عمرانی را کاهش دهیم بهتر است؛ زیرا دولت تمام سعی خود را برای تحقق این بودجه انجام دهد، اگر به هر دلیلی عدم تحقق داشتیم، بودجه بخش‌های عمرانی را قدری کاهش دهیم.
در بودجه 1394 یک تغییر بنیادین و اصولی وجود دارد که به نظر می‌رسد یک گام برای عملیاتی کردن بودجه است و آن، اینکه در این لایحه بودجه قیمت تمام شده خدمات نیز نوشته شده است. در واقع اگر قیمت تمام شده خدمات هر دستگاهی مشخص باشد می‌توان به میزان بهره‌وری آنها به ایشان بودجه تخصیص داد و این همان معنی بودجه عملیاتی است که چندین سال است قصد داریم در نظام جمهوری اسلامی آن را محقق کنیم. برای رسیدن به بودجه‌ریزی عملیاتی لازم است برخی دیگر از زیرساخت‌ها نیز فراهم شوند از جمله ثبت و نگهداری حساب‌‌ها و دارایی‌های دولت.