مصاحبه از مهدی درویش‌خان، شرق
نام سعید لیلاز یادآور انتقادهای تندوتیز او از سیاست‌های اقتصادی سالیان گذشته است، اقتصاددانی که همواره نسبت به خردشدن محرومان زیربار سیاست‌های اقتصادی هشدار می‌داد و چهره در هم می‌کشید؛ مردی که حالا در هیبت مدافع سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم ظاهر شده و با تمام اعتقاد، از درستی سیاست‌های یک‌سال گذشته دولت روحانی دفاع می‌کند. با او به گفت‌وگو نشستیم تا این بار نه به‌عنوان اقتصاددان منتقد که به‌عنوان یک اقتصاددان حامی دولت یازدهم، چندوچون سیاست‌های دولت در حوزه اقتصاد را مرور کنیم و ببینیم به‌نظر سعید لیلاز چه اتفاقی در اقتصاد ایران در یک‌سال گذشته افتاده که این اقتصاددان و روزنامه‌نگار همیشه منتقد را بدل به مدافع سیاست‌های اقتصادی روحانی کرده است. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی ما با سعید لیلاز است.
اگر بخواهیم کارنامه اقتصادی دولت در یک‌سال گذشته را از ناکامی‌های آن مرور کنیم، شما کدام بخش از سیاست‌های اقتصادی دولت در سال گذشته را ناموفق می‌دانید؟
الان برای قضاوت درباره ناموفق‌بودن دولت زود است؛ اما درباره موفق بودن دولت می‌شود قضاوت کرد. دولت در یک‌سال گذشته موفق شده است در حوزه اقتصاد، در حوزه سخت‌افزاری (کمی) و نرم‌افزاری (کیفی) پیشرفت کند؛ نمونه آن هم اینکه در بخش کمی اقتصاد، بیشترین سقوط نرخ تورم در تاریخ مکتوب اقتصاد ایران در این دولت اتفاق افتاده است؛ یعنی نرخ تورم از بیش از 44درصد به زیر 14درصد رسیده است.
منظورتان تورم نقطه‌به‌نقطه است دیگر؟
بله. البته این صفت نقطه‌به‌نقطه و امثالهم واقعا اهمیت ندارد؛ در علم اقتصاد مقایسه هر شاخص کمی با مدت مشابه سال قبلش امکان‌پذیر و علمی است؛ غیراز این هرچه باشد غیرعلمی است. بررسی کارنامه دولت نشان می‌دهد که، موفق شده نرخ تورم را به پایین‌ترین درجه سقوطش برساند؛ این اتفاق فقط در حوزه اعداد مهم نیست؛ چون امثال ما بیشتر در طبقه‌های متوسط زندگی می‌کنیم، هیچ حس روشنی از این اعداد نداریم؛ اینها برای ما یک مشت عدد و رقم هستند؛ اما برای محرومان حقیقت زندگی هستند که باعث خردشدن آنها می‌شود. واقعیت عینی اقتصاد ایران این است که وقتی دولت یازدهم تشکیل شد، نرخ تورم 44درصد بود، ولی نرخ تورم مواد غذایی به حدود 60درصد می‌رسید.
یعنی تورم در مواد غذایی با تورم متوسط، متفاوت بود؟
بله، تورم در بخش مواد غذایی نزدیک 15درصد بیشتر از تورم متوسط بود. من در پژوهشی که انجام دادم متوجه شدم که قدرت خرید طبقه کارگر ایران در پایان سال 92 به حدود اوایل دهه 1380 سقوط کرده، یعنی قدرت خرید طبقه کارگر در این سال 40درصد کمتر از سال 89 بوده است.
این قدرت خرید را چطور باید افزایش داد؟
هرگونه رسیدگی به طبقات محروم مستلزم این است که نرخ تورم پایین بیاید و نرخ رشد اقتصادی بالا برود... من راه دیگری غیر از این نمی‌شناسم و قبول ندارم.
آیا این اتفاق در سال اول دولت روحانی افتاده؟
نرخ تورم مواد غذایی در سال آخر دولت احمدی‌نژاد به 60درصد رسیده بود؛ درحالی‌که قدرت خرید طبقه کارگر به اوایل دهه هشتاد و قدرت خرید کارمندان به اواخر دهه 70 برگشته بود... این یعنی سقوط آزادی که در قدرت خرید مردم در دولت احمدی‌نژاد اتفاق افتاد و در تاریخ اقتصاد ایران بی‌همتاست. سالی 10 تا 11درصد کاهش خرید اقشار فرودست اتفاق می‌افتاد که یک سقوط عجیب بود؛ این سقوط درحالی رخ می‌داد که واردات خودرو سواری در سال 92 چندبرابر سال 91 بود و همینطور سال 91 چند برابر سال 90.
می‌خواهید بگویید شکاف طبقاتی در این مدت بیشتر شد؟
بله جامعه کاملا به لحاظ اقتصادی دوقطبی ...