❇️احتمالا بسیاری از ما به افراد خیری برخورد باشیم که اقدام به ساخت مدارس،بیمارستان‌ها و خیریه‌ها‌ی فراوانی می‌کنند اما در عین حال به انواع راهکارها برای فرار از پرداخت مالیات متمسک می‌شوند.
❓چرا همان فردی که با چنین علاقه‌ای و بدون هیچ‌گونه اجباری میلیاردها تومان در امور خیریه هزینه میکند این چنین از پرداخت هر یک ریال مالیات گریزان است؟
?احتمالا این مساله حداقل دو ریشه‌ی مهم دارد:
1️⃣عدم اعتماد به کارایی دولت در هزینه‌کرد مالیات
2️⃣تفاوت ترجیحات خیرین (و مالیات دهندگان) با نحوه‌ی هزینه‌کرد مالیات.
❓آیا این که افراد از طرفی مالیات کمی بدهند و از طرف دیگر به تشخیص خودشان دست به کارهای خیر بزنند بهینه است؟
?نه الزاما.
اولا انگیزه‌های خیرخواهانه به دلیل عملکرد فردی خیرین الزاما مهم‌ترین نیازهای کشور را در نظر نمی‌گیرد و در نتیجه بعضا در منطقه‌ای چندین مدرسه و بیمارستان و مسجد و فراتر از نیازهای آن منطقه ساخته می‌شود و در مناطق دیگری از کشور کمبود امکانات اولیه زندگی مانند آب آشامیدنی و حمام وجود دارد. این در صورتی است که در بسیاری از موارد با هزینه‌ی لازم برای ساخت یک مدرسه در شهرهای بزرگ می‌توان ده‌ها مدرسه در مناطق محروم ساخت.
از طرف دیگر مبلغ حاصل از انگیزه‌های خیرخواهانه به تنهایی کفاف بسیاری از نیازهای فقر زدایی و توسعه‌ی آموزش و درمان کشور را ندهد.
✅راهکاری که می‌تواند از طرفی استفاده‌ی بهینه از انگیزه‌های خیر‌خواهانه‌ی مردم بکند و از طرفی بهره‌وری نظام مالیاتی کشور را ارتقا بدهد آن است که ساز و کاری طراحی بشود که در آن دولت اولویت‌های هزینه‌کرد در امور توسعه‌ای، آموزشی و درمانی خود و سقف هزینه‌کرد در هر یک را اعلام بکند و افراد و خیرین بتوانند به طور مستقیم مالیات خود را صرف این امور بکنند.
مثلا فرض کنید که دولت هر ساله لیستی از اولویت‌ها برای ساخت، توسعه و تجهیز مدارس و بیمارستان‌های در مناطق مختلف کشور تهیه بکند.
اگر فرد حقیقی و یا حقوقی اقدام به ساخت مدارس و بیمارستان‌های در این لیست بکند، عین هزینه‌کرد وی تا سقف معین از پیش تعیین شده‌ای و با توجه به میزان پیشرفت پروژه بمثابه‌ی مالیات آن فرد محاسبه می‌شود.
❇️برخی از مزایای این کار عبارتند از:
1️⃣افزایش اعتماد مالیات دهندگان به نحوه‌ی هزینه‌کرد مالیاتشان و مشارکت مستقیم‌شان در هزینه‌کرد مالیاتشان
2️⃣ایجاد رقابت بین مالیات دهندگان در پرداخت زودتر مالیاتشان به پروژه‌هایی که تطابق بیشتری با اولویت‌هایشان دارد و انجام هر چه سریع‌تر پروژه‌ها
3️⃣کاهش هزینه‌ی سربار دولت در اجرای پروژه‌ها و گذاشتن دولت در جایگاه قانونگذار و ناظر
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
?در یک راهکار کامل‌تر دولت می‌تواند دو سطح از خدمات را تعیین بکند.
?سطح اول مرتبط با حوزه‌هایی که در هر صورت جز بالاترین اولویت‌های دولت است: هر گونه هزینه‌کرد افراد حقیقی و حقوقی در این پروژه‌ها بمثابه‌ی پرداخت مالیات است.
?سطح دوم مرتبط با اولویت‌های بعدی دولت: هر گونه هزینه‌کرد شرکت‌ها در این پروژه‌ها به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی محاسبه شود و در نتیجه‌ی از سود شرکت کاسته شود. ( لازم به ذکر است که در طی دهه‌های گذشته سازوکارهای این سطح دوم به صورت کامل تعریف شده و نحوه‌ی اجرای آن هم در طی سالیان گذشته بهبود‌های جدی داشته است. )