کاسبی با سرمایه امری طبیعی است. هر کاسبی هرچند کوچک برای اداره امور خود نیاز به حداقلی از سرمایه دارد اما هنر آنجا است که کسی با واژه سرمایه کاسبی کند نه با خود سرمایه؛ این هنری است که پیکتی به اعلا درجه از آن برخوردار است.
او با نوشتن کتاب «سرمایه در قرن بیست و یکم» که مضمون آن نقد نابرابری ناشی از سرمایه داری است، کاسبی خوبی کرد و از طریق همان ساز و کارهای نظام سرمایه داری، صاحب میلیونها دلار ثروت شد.
پیکتی انسان باهوشی است و متوجه شده که در آشفته بازار دنیای روشنفکری، ذم سرمایه داری بیش از مدح آن «بازدهی» دارد و به همین لحاظ کتاب دومی در ادامه اولی نوشته با عنوان «سرمایه و ایدئولوژی» که ظاهرا، به هر دلیلی، تا به اینجای کار به اندازه تجربه اول موفقیت آمیز نبوده است.
من نقد مبسوطی به کتاب «سرمایه در قرن بیست و یکم» نوشته ام که امیدوارم به زودی به صورت کتاب کوچکی منتشر شود. و اگر لازم باشد به این کتاب آخری هم نقدی خواهم نوشت.
اما فعلا شاید بد نباشد به نکات درس‌آموز مهمی در ارتباط با تجربه موفق کتاب «سرمایه در قرن بیست و یکم» اشاره کنم که اغلب مورد غفلت روشنفکران چپ‌گرا، از جمله پیکتی، قرار می‌گیرد.
نخست این که نیت فروشندگان (تولیدکنندگان) در بازار اهمیتی ندارد بلکه آنچه تعیین کننده است ارزیابی خریداران (مصرف کنندگان)، یعنی عامه مردم، از کالای عرضه شده است، صرفنظر از اینکه این ارزیابی، با هر معیاری، درست باشد یا نباشد.
دوم اینکه شرط ایجاد اولیه و بقای ثروت در نظام بازار، ارزیابی (خشنودی) عامه مردم است، و ارزش واقعی همه ثروتهای انباشته شده هم به این ارزیابی بستگی دارد.
سوم اینکه نابرابری ناشی از تولید ثروت در چارچوب نظام بازار آزاد به اندازه کافی مشروعیت دارد چون انعکاس دهنده اراده آزاد عامه مردم است.
چهارم اینکه علاوه بر استعداد آنترپرنری و پیش‌بینی خواسته‌های مردم در بازار، بخت و اقبال نیز ممکن است موجب ثروتمند شدن یک عده از تولیدکنندگان و کاسبان باشد، و چنین پدیده اتفاقی را نمی‌توان از منظر عدالت داوری کرد.
منبع: https://t.me/ghaninejad_mousa